جدایی طلبی ایالت کاتالونیا دارای دو جنبه است.
یک جنبه این مساله، اهمیت ایالت کاتالونیا برای اسپانیا است، کاتالونیا ایالتی خودمختار در شمال شرقی اسپانیا با جمعیت 5 /7 میلیون نفری و یکی از ثروتمندترین مناطق این کشور است که یک‌پنجم از تولید اقتصادی اسپانیا را به خود اختصاص می‌دهد.
بحران اقتصادی اسپانیا و اعمال سیاست ریاضت اقتصادی، موجب افزایش درخواستهای جدایی طلبانه در کاتالونیا شده است.
گذشته از انگیزه‌های اقتصادی برای جدایی، مردم کاتالونیا از نظر تاریخی نیز از اسپانیا جدا هستند، زبان و فرهنگ خاص خود را دارند و حتی به زبانی غیر از اسپانیولی، یعنی زبان کاتالانی صحبت می‌کنند، به همین دلیل کاتالان ها همواره بر تفاوت خود با سایر مناطق اسپانیا تأکید کرده اند.
در همه‌پرسی سال 2006، کاتالونیا به ایالتی خودمختار تبدیل شد و قانون اساسی خود را دارد، اما مردم آن خواستار جدایی کامل از اسپانیا هستند.
در همه پرسی داخلی این ایالت در نوامبر 2014 مشخص شد که حدود 80 درصد مردم کاتالونیا خواستار استقلال از اسپانیا هستند، در این همه پرسی دو میلیون نفر به استقلال این ایالت رای دادند.
با این حال مقامات دولت راست گرای اسپانیا بویژه راخوی نخست وزیر این کشور معتقدند، اگر مانع از ادامه روند جدایی طلبی کاتالونیا نشوند، این روند سایر ایالات این کشور را نیز در برخواهد گرفت.
همین مساله باعث شده تا مقامات دولت مرکزی و نیز دادگاه قانون اساسی این کشور به هر گونه تحرک دولت محلی و یا پارلمان ایالتی کاتالونیا برای عملی کردن استقلال این منطقه واکنش منفی نشان دهند.
از جمله این تحرکات تاکید "کارلوس پویگدمونت" Carles Puigdemont رئیس دولت محلی کاتالونیا پس از همه پرسی برگزیت در بریتانیا در اواخر ژوئن 2016 و رای مثبت مردم آن کشور به خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا بود.
وی تاکید کرد که برگزیت به منزله مقدمه ای برای آغاز روند استقلال طلبی دیگر مناطق جدایی طلب در اروپا از جمله ایالت کاتالونیا محسوب می شود.
پویگدمونت قول داد تا در مدت 18 ماه زمینه لازم را برای استقلال از اسپانیا فراهم کند.
اقدام آشکار دیگری که در زمینه استقلال طلبی کاتالونیا انجام شد، رای گیری برای آغاز فرایند استقلال این منطقه در پارلمان ایالتی کاتالونیا بود. دو حزب بزرگ استقلال طلب ایالت کاتالونیا یعنی ائتلاف "فهرست واحد ملی گرایان" و "حزب چپ جدایی طلب کاتالونیا" در 27 ژوئیه 2016 با به چالش کشیدن رای دادگاه قانون اساسی اسپانیا در سال 2015، طرحی را برای استقلال کاتالونیا تصویب کردند.
بر اساس این طرح، آنها تصمیم گرفتند تا فرآیند برگزاری همه پرسی یکجانبه ای را برای تکمیل جدایی این ایالت از اسپانیا آغاز کنند.
این طرح با 72 رأی مثبت این دو حزب استقلال طلب و 11 رأی منفی حزب کاتالونیا تصویب شد.
با این حال دادگاه قانون اساسی اسپانیا، در اول اوت 2016 مصوبه پارلمان کاتالونیا را در حمایت از استقلال این ایالت و برگزاری همه پرسی رد کرد.
در عین حال پس از روی کار آمدن مجدد راخوی به عنوان نخست وزیر اسپانیا، وی در اظهارات اخیر خود بار دیگر مخالفت صریح مادرید با استقلال کاتالونیا را اعلام کرده است.
مساله ای که نشانه عزم دولت مرکزی اسپانیا برای برخورد جدی با جدایی طلبان کاتالونیا است.
