مذاکرات آستانه با توجه به عمق و ابعاد بحران در سوریه و نقش بازیگران متعدد در مسایل سوریه؛ فی نفسه، یک ابتکار مهم و حرکتی رو به جلو برای حل بحران سوریه است. ابتکاری که با نقش مستقیم ایران و روسیه و با پیوستن ترکیه به مذاکرات مسکو شکل گرفت.
این توافق سه جانبه ابتدا به برقراری اتش بس در سوریه به استثنای جنگ علیه داعش والنصره منجر شد وسپس به «استانه» رسید. اکنون چند پیش فرض وجود دارد.
فرضیه اول
نخست آنکه این مذاکرات به ایستگاه ژنو خواهد رسید، که احتمالا در ماه فوریه برگزار خواهد شد. در اینصورت این اتفاق مهمی است و معنایش این خواهد بود که تلاش ها و ابتکارات ایران و روسیه جواب داده است و باید در افق این تلاش ها بازگشت آرامش به سوریه را در انتظار بود.
فرضیه دوم
اما فرضیه و یا سناریوی دیگر، شکست مذاکرات است. در اینصورت بحران سوریه به کجا خواهد رسید ؟ اکنون پس از شش سال درگیری مسلحانه و تحمیل خسارات فراوان به مردم این کشور و بدون اینکه ائتلاف عربی، غربی و صهیونیستی به نتیجه دلخواه دست یابد آتش بس سراسری در این کشور برقرار شده است.
البته باید تاکید کرد که پیروزی‌های ارتش سوریه و نشست مسکو زمینه اجرای این طرح را فراهم کرد. اما اینکه این گام نخست با گام دوم در گفتگوهای بین دولت سوریه و معارضان مسلح در «آستانه» همراه شود؛ به عوامل زیادی از جمله اهداف متفاوت بازیگران درقبال بحران سوریه بستگی دارد.
جایگاه بازیگران منطقه ای و بین المللی
مقام های روسیه و ترکیه پیش از نشست آستانه از احتمال حضور هیاتی از امریکا و حتی عربستان در این نشست سخن می گفتند اما درنهایت با توجه به سوابق بدعهدی و ناکارآمدی سیاست‌های آمریکا برای برقراری آتش بس، عملا" مشارکت آمریکا در ابتکارات سیاسی جاری در بحران سوریه کنار گذاشته شد.
اتحادیه اروپا نیز دراین مذاکرات نقش مستقیم ندارد. با این حال ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه پیش ازاین نشست با آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان و فرانسوا اولاند، رئیس جمهور فرانسه تلفنی رایزنی کرد. البته این گمانه نیز وجود دارد که هدف روسیه و ترکیه بهره برداری از مرحله بعد ازاتفاقاتی است که در حلب افتاد.
دیدگاه روسی
از دید گاه روسیه، بعد از اعمال تحریم های آمریکا و اروپا علیه مسکو در خصوص اختلاف بر سر اوکراین و کریمه؛ موفقیت در آستانه و رفتن با دست پر به ژنو یک برگ برنده برای چانه زنی مسکو با بروکسل و واشنگتن خواهد بود.
این وضعیت این دید گاه را تقویت می کند که نشست آستانه در رقابت با کنفرانس ژنو و جایگزینی برای آن نیست؛ بلکه در صورت موفقیت می تواند پیش نیاز مذاکرات ژنو باشد. اما بدیهی است که روسیه در چار چوب منافع استراتژیک خود؛ بد نبال بدست آوردن امتیازهای بیشتراز اروپا و آمریکا در خصوص موضوعات مورد منازعه است.
برخی می گویند روسیه در«آستانه»، جهان خود را از نو می سازد. لذا این احتمال که مسکو و واشنگتن به توافقی در خصوص سوریه برسند بعید به نظرنمی رسد. ازاینرو باید تمام فرضیه‌های محتمل را مد نظر قرار داد.
اما در مجموع می توان گفت، اکنون با تغییراتی که هم در عرصه سیاسی و هم درعرصه نظامی و میدانی در یکسال اخیر در سوریه بوجود آمده؛ بحث سوریه وارد مدار تازه ای شده است، که مهمترین عنصر آن شکل گیری گفتمانی سوری -سوری با نقش تاثیر گذار ایران و حمایت سازمان ملل است. اکنون گزینه های متعددی در خصوص آینده نظام سوریه شکل گرفته است که در نقطه مقابل اهداف دشمنان سوریه است.118/111
بیشتربخوانید:
دور پنجم نشست مشترک ایران، روسیه و ترکیه در آستانه برگزار شد
بشار جعفری: مذاکرات آستانه باید کاملا سوری - سوری باشد+ ویدئو
آستانه در آستانه مذاکرات/ ویدئو
