موشک بالستیک تاکتیکی خیبرشکن

دو ویژگی «دانش بنیان» و «بومی بودن» باعث شده که توانمندی موشکی ایران در سه دهه اخیر توسعه پیداکند و امروز هم به حدی از پیشرفت رسیده است که طیف گسترده ای از موشک های بالستیک در اختیار نیروهای مسلح ایران قرار دارد.

موشکهای بالستیک جزیی مهم از توانمندی موشکی ایران محسوب شده و یکی از موثرترین سلاح‌ها در میادین نبرد محسوب می شوند که توانایی ضربات سنگین و مهلک علیه دشمن را دارند.

از جمله جدیدترین دستاوردهای موشکی ایران موشک بالستیک خیبرشکن است. همزمان با گرامیداشت چهل و سومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی در روز 20 بهمن 1400 سردار سرلشکر باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح و سردار سرتیپ امیرعلی حاجی‌زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه، ضمن بازدید یکی از پایگاه های موشکی زمین به زمین نیروی هوافضای سپاه از موشک دوربرد و نقطه زن"خیبر شکن"بعنوان جدیدترین دستاورد راهبردی این نیرو رونمایی کردند.

سردارحاجی زاده در این مراسم اعلام کرد که موشک خیبر با کارایی خود در واقع توان بسیار زیادی را به مجموعه موشکی نیروی هوافضای سپاه افزوده است. به گفته وی، این سامانه تمام ایرانی از ایده تا محصول توسط دانشمندان سختکوش نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طراحی و ساخته شده است.

نگاهی کلی

موشک بالستیک مایل پرتاب خیبرشکن که در واقع جدیدترین نسل از موشک های خانواده فاتح است از نسل سوم موشک‌های دوربرد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است و از ویژگی های منحصر به فردی برخوردار است.

برخی منابع موشک خیبر شکن را نسل جدید خانواده موشک بالستیک تاکتیکی دزفول دانسته اند.البته موشک دزفول خود نیز از خانواده موشک فاتح است.

هم چنین موشک خیبر شکن دوربردترین موشک بالستیکی تاکتیکی سوخت جامد در جهان توصیف شده است. این موشک در فاز فرود دارای توان مانورپذیری قابل توجهی برای عبور از سامانه های ضد موشکی بوده و طراحی بهینه آن باعث شده تا وزن آن نسبت به نمونه های مشابه یک سوم کاهش یافته و مدت آماده سازی و شلیک آن نیز تا یک ششم تقلیل  پیدا کند.

چابکی و سرعت فوق العاده و نیز قابلیت اصابت به  اهداف در شعاع ۱۴۵۰ کیلومتری از دیگر توانمندی‌های این موشک است.

موشک  خیبر شکن دارای کلاهک جداشونده هدایت شونده تا پایان مسیر و قابلیت اجرای مانور است. با استفاده از طراحی جدید و استفاده از مواد مرکب (کامپوزیت) سبک تر در ساخت بدنه، وزن موشک نسبت به نمونه های مشابه در این برد یک سوم شده است و زمان آماده سازی آن برای شلیک نیز بسیار کم است.

کلاهک جدا شونده موشک قابلیت هدایت تا لحظه برخورد و انجام مانور جهت گریز از موشک های پدافندی ضد بالستیک را دارد. سرعت کلاهک این موشک در فاز نهایی احتمالا بین ۷ تا ۱۰ ماخ بوده و میزان خطای دایره ای (CEP) آن نیز اگر این موشک را مشابه موشک بالستیک تاکتیکی دزفول بدانیم باید کمتر از 10 متر باشد.

ویژگی ها

«خیبرشکن» جدیدترین دستاورد موشکی جمهوری اسلامی ایران است که ویژگی‌های منحصر به فردی را برای نخستین بار در عرصه قدرت موشکی ایران به نمایش گذاشته از جمله این که برای نخستین بار کل فلسطین اشغالی در برد این موشک‌ سوخت جامد تاکتیکی قرارگرفته استاما در باره خصوصیات فنی این موشک ، لولین موردی که خودنمایی میکند، ابعاد به نسبت بزرگتر بالک‌های متحرک سرجنگی آن است که این افزایش ابعاد بالک، قدرت مانور سرجنگی را پس از ورود به جو افزایش می‌دهد و امکان اجرای مانورهای پیچیده‌تر و سریع‌تر را به منظور عبور موثر از سد پدافندهای ضد موشکی درون جوی که کارویژه سامانه‌های پدافندی مانند «فلاخن داود» رژیم صهیونیستی و «پاتریوت» آمریکا است را فرآهم می کند. پیکربندی سرجنگی موشک خیبرشکن از نوع سه‌مخروطی ) (Tri Conic است که استفاده از این پیکربندی به منظور حفظ پایداری سرجنگی در حین انجام مانورهای سنگین است.

البته میزان نیروی پسا (Drag) در این پیکربندی مقداری بیشتر است، اما افزایش میزان نیروی پسا در کلاهک این موشک به منظور دستیابی به قابلیت مانورپذیری بوده و درواقع، طراحان ، قابلیت مانورپذیری را به افزایش نیروی پسا ترجیح داده‌اند.

اطلاعات دقیق و رسمی از ابعاد موشک خیبرشکن مانند طول، قطر، وزن، وزن سرجنگی و ... ارائه نشده است اما با تخمین‌های صورت گرفته بر اساس تصاویر منتشر شده، طول موشک خیبر شکن ۱۰.۵ متر و قطر آن ۸۰ سانتی‌متر تخمین زده می‌شود.

هم چنین آنگونه که سردار حاجی‌زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه می‌گوید، وزن این موشک یک سوم موشک‌های مشابه است که در صورت، می‌توان نتیجه گرفت که وزن موشک خیبرشکن با سرجنگی ۵۰۰ کیلوگرمی، ۴.۵ تن باشد که چنین وزنی برای یک موشک بالستیک تاکتیکی با برد ۱۴۵۰ کیلومتر عددی بسیار ایده‌آل است.

از سوی دیگر علت این وزن کم را می‌توان استفاده از بدنه کامپوزیتی برشمرد که طی سال‌های اخیر و در محصولات سپاه مشهود است و شاهد مثال آن موشک بدنه کامپوزیتی رعد۵۰۰ و موتورهای کامپوزیتی زهیر، سلمان و رافع است.

بررسی تصاویر منتشر شده از موشک خیبرشکن نشان‌دهنده شتاب چشمگیر این موشک پس از پرتاب است که بیانگر سرعت بالای موشک قبل از خارج شدن از جو زمین است به طوری که موشک پیش از خروج از جو به سرعت‌های بالای 4 تا 5 ماخ می‌رسد که این موضوع از نحوه سوزش بالک‌ها به دلیل گرمایش آیرودینامیکی در ثانیه‌های پس از پرتاب به خوبی مشخص است.

چنین شتاب بالایی اثرات افت سرعت ناشی از نیروی گرانش زمین را به‌شدت کاهش داده که در نهایت منجر به افزایش برد موشک می‌شود.

از دیگر مزیت‌های موشک خیبرشکن، ابعاد کوچکتر آن نسبت به نمونه‌های مشابه در کشور است، کوچک‌تر شدن موشک مزیت‌های قابل توجهی به همراه دارد، از جمله اینکه هرچه موشک کوچکتر باشد، در فضای محدود پایگاه‌های موشکی زیرزمینی تعداد بیشتری از آن را می‌توان ذخیره کرد.

مزیت دیگر قابلیت استفاده از طیف وسیع پرتابگرها است که بر اساس تصاویر منتشرشده، پرتابگر مورد استفاده برای موشک خیبرشکن بر روی یک کامیون ۱۰ چرخ تجاری سوار شده که قابلیت استتار به صورت یک خودروی تجاری را نیز دارد. پیش از این موشک‌های بالستیک سوخت جامد مانند فاتح، ذوالفقار ودزفول بر روی پرتابگرهای دو فروندی مشاهده شده بود، اما این اولین‌بار است که ایران پرتابگرهای دوفروندی را برای موشکی با برد 1450 کیلومتر رونمایی می‌کند.

موضوع دیگر در بررسی موشک خیبرشکن نوع انفجار سرجنگی آن است که بر اساس تصاویر منتشرشده، کلاهک از نوع شدیدالانفجار است.

به گفته فرمانده نیروی هوافضای سپاه، موادی در سرجنگی خیبرشکن به کار گرفته شده که قدرت انفجار آن را به چندین برابر  تی ان تی(TNT)افزایش داده است.

البته با توجه به نحوه نام‌گذاری این موشک، می‌توان امکان توسعه سرجنگی‌های سنگرشکن را هم برای این موشک کاملا محتمل دانست.