مکان های تاریخی استان همدان ( قسمت اول )

غار علیصدر

غار علیصدر،غار شگفت‌انگیزی که طولانی‌ترین غار آبی دنیا لقب گرفته است. این غار یکی از جاذبه های اصلی گردشگری همدان است که به همراه آثار تاریخی دیگر مثل آرامگاه با با طاهر وگنجنامه این شهر را به عنوان یکی از مقاصد اصلی گردشگری در ایران معرفی کرده است.

غار عليصدر در ارتفاعات ساري قيه ( صخره زرد)‌ به وجود آ مده است. زمين شناسان قدمت سنگ هاي اين كوه را به دوران دوم زمين شناسي يعني دوره ژوراسيك ( 190 تا 136 ميليون سال قبل ) نسبت مي دهند و شواهد به دست آمده از درون غار حاكي از آن است كه اين غار پناهگاه انسان هاي اوليه بوده است .

در این غارسنگ‌ها و قندیل‌هایی که در این غار وجود دارند به شکل مجسمه‌هایی مثل پنجه عقاب و شیر دوسر درآمده‌اند. تا چند سال پیش که هنوز تمامی غار کاوش نشده بود عده‌ای می‌گفتند این غار ‌بی‌انتهاست؛ گروه دیگری می‌گفتند این غار از همدان شروع شده و تا اراک و کرمانشاه کشیده شده است. به همین خاطر غارنوردان تصمیم گرفتند تمام طول 11 هزار و 200 متری آن را طی کنند؛ این غارپیمایی هیجان‌انگیز نکته‌های شگفت‌انگیز دیگری را از طولانی‌ترین غار آبی جهان فاش کرد.

مردم روستای علی صدر و روستاهای اطراف، از قدیم‌الایام به وجود این غار پی برده بودند و از آب آن بهره‌برداری می‌کردند. تا اینکه در5 مهرماه 1342 شمسی گروهی 14 نفره از اعضای هیئت کوه‌نوردی همدان به سرپرستی محمدطاهرهمایونی، غار علی صدر را مورد بازدید و کاوش قراردادند و توانستند با وسایل ابتدایی، مانند فانوس و تیوپ لاستیکی، مسافتی از غار را طی کنند. در سال 1346 با پخش خبر کشف این غار شگفت‌انگیز و بی انتها درسطح رسانه‌های ملی، سیل محققان، کوهنوردان و علاقه‌مندان به آثار طبیعی به سوی آن سرازیر شد.

در سال 1352 کوهنوردان همدان دهانه و ورودی غار را به قطر 50 سانتی‌متر تعریض کردند و از سال 1354 استفاده عمومی از غار علی‌صدر آغاز شد. از آن روز تاکنون جهت سهولت بازدید و رفاه حال گردشگران کارهای زیادی درون غار انجام شده که علاوه بر افزایش طول مسیر آبی برای قایقرانی، مسیرهایی در خشکی به مسیر بازدید افزوده گشته که مناظر جدید و بدیعی را در جلوی دیدگان مشتاق گردشگران قرار می‌دهد.

سنگ‌نبشته‌های گنج‌نامه

سنگ‌نبشته‌های گنج‌نامه نوشتارهایی از دوران داریوش و خشایارشای هخامنشی است که بر دل یکی از صخره‌های کوه الوند در فاصله ۵ کیلومتری غرب همدان و در انتهای درهٔ عباس‌آباد حکاکی شده‌است.

کتیبه‌ها هر کدام در سه ستون ۲۰ سطری به زبان‌های پارسی باستان، بابلی و عیلامی قدیم نوشته شده‌اند. متن پارسی باستان در سمت چپ هر دو لوح جای گرفته‌است و پهنایی معادل ۱۱۵ سانتی متر دارد. متن بابلی در وسط هر دو کتیبه نوشته شده و متن عیلامی در ستون سوم قراردارد. درباره وجه تسمیه گنجنامه می‌توان گفت: گنجنامه در زبان پارسی به معنای حکایت و داستان گنج است و عموم مردم را تصور بر این بوده‌است که راز گنجی نهان را در این کتیبه‌ها نگاشته‌اند و به نظر می‌رسد واژهٔ جنگ نامه نیز تحت تاثیر ذهنیتی که از جنگ و جنگاوری شاهان گذشته در سر مردم بوده، یا با جایگزینی عامیانه کلمه جنگ بجای گنج بوجود آمده باشد. موقعیت سنگ نبشته‌های باستانی گنجنامه در جنوب غربی همدان به فاصله پنج کیلومتری محل فعلی شهر، در انتهای دره سرسبز و خرم عباس آباد و در ابتدای مسیر جاده‌ای که همدان را به تویسرکان و غرب کشور مرتبط می‌سازد و روی یکی از صخره‌های الوند واقع شده‌است. از آنجا که این مسیر در عهد هخامنشیان یکی از شعبات اصلی راه باستانی شاهی بوده که از دامنه الوند، هگمتانه (پایتخت تابستانی هخامنشیان) را به بابِل در مرکز میانرودان مرتبط می‌ساخت، از راه‌های پر رفت و آمدی و امن دوران باستان به شمار می‌رفت.

بعلاوه این راه به جهت ختم به بابِل، راه مقدسی نیز محسوب می‌شد. به همین دلیل مکان مناسبی بود تا شاهان این دودمان با ایجاد سنگ نگاشته، باورها و اندیشه‌ها پاکشان و همچنین بزرگی و عظمت نیاکان خود را به رهگذران گوشزد نمایند. ویژگی‌ها یکتیبه‌های گنجنامه بر گران سنگی از خارا، به سه زبان (پارسی باستان، عیلامی و بابلی)، هر کدام در ۲۰ سطر و از چپ به راست به خط میخی نگاشته شده‌است که بالا سمت چپ متعلق به داریوش و پایین سمت راست مربوط به پسرش خشایارشا می‌باشد که کاملا مشخص است که نخست کتیبه سمت چپ توسط داریوش بزرگ نوشته شده بوده و بعدها کتیبه دوم به وسیله خشایارشا به آن سنگ خارا اضافه شده‌است. همچنین کاملا روشن است که کتیبه دوم به تقلید از کتیبه نخست نوشته شده، هم نوشته‌ها یکی هست و هم معنی هر دو کتیبه کاملا یکی می‌باشد و تنها در کتیبه دوم به جای اسم «داریوش شاه»، «خشایارشا» پسر داریوش نوشته شده‌است که این امر در نوشتار خط میخی این دو کتیبه به وضوح نمایان است.

تله کابین گنجنامه تجربه سفری هیجان انگیز را در دل کوهستان الوند برای شما فراهم خواهد آورد. با توجه به سطح بالای استانداردهای ایمنی رعایت شده در این مجموعه این سفر رویایی را با امن ترین تله کابین ایران تجربه خواهید کرد.

تله کابین گنج نامه همدان یکی از سازه های منحصر بفرد در غرب کشور  با طول خط رفت و برگشت 3400 متر و ارتفاع حداقل 1900 و حداکثر 2800 متر از سطح دریا می باشد، که فرآیند ساخت آن در سال 1380  توسط مهندسان آلمانی شروع شد و عملا در سال 1387 به بهره برداری رسیده است .مبدا تله کابین گنج نامه و مقصد آن دشت میشان میباشد.زمان  رفت وبرگشت بین هفت تا 15 دقیقه به طول می انجامد ،که وابسته به سرعت باد متغییر است.

با سورتمه ریلی گنجنامه لحظاتی پر هیجان و به یاد ماندنی در طولانی ترین، پرسرعت ترین و در عین حال یکی از ایمن ترین سورتمه ریلی های ایران تجربه خواهید کرد. مسیر 1150 متری سورتمه در دل دامنه الوند، از بین صخره ها و سنگ ها و با چشم اندازی به دره های سرسبز عباس آباد، با سرعت 45 کیلومتر در ساعت برای هر گردشگری جذاب و سرشار از هیجان خواهد بود. در ساخت این سورتمه ریلی از جدیدترین و بروزترین تکنولوژی های روز دنیا بهره گرفته شده تا تجربه ای پرهیجان و در عین حال ایمن ارائه گردد.

تپه هِگْمَتانه

تپه هِگْمَتانه تپه‌ای تاریخی با پیشینه‌ای متعلق به دوران مادها است که در شهر همدان قرار دارد.امروزه عموم باستان شناسان، تپهٔ باستانی هگمتانه، واقع در مرکز شهر همدان را - که وسیع‌ترین تپه باستانی ایران است - بقایای ابنیهٔ کاسی، مادی، هخامنشی و بعد از آن می‌دانند. مساحت این تپه حدود ۳۰ هکتار می‌باشد، که با در نظر گرفتن بخش‌هایی که جزء محدودهٔ تپهٔ باستانی بوده، ولی اینک ساختمانهای مسکونی بر روی آن ساخته شده، به بیش از ۴۰ هکتار نیز می‌رسد.

«هگمتانه» یا «هنگمتانه» که به زبان پارسی قدیم به معنی محل تجمع بوده، ترکیبی از دو واژه «هنگ» به معنی «جا» و «متانه» به معنی «تجمع» است. این واژه در زبان یونان به صورت «اکباتانا» در آمده‌است و در کتیبه‌های عیلامی به صورت «آگ ماتونو» آمده‌است. برخی نیز معتقدند: «امدانه» یا «آمادای» که در کتیبه پلیسر پادشاه آشور آمده، به این محل اطلاق می‌شده‌است. «هگمتانه» در زبان ارمنی «اهمتان»، در زبان سریانی و پهلوی «اهمدان» و در گویش نویسندگان عرب «همدان» و در تورات «احتمانا» گفته شده‌است.

شهر هگمتانه را اقوام آریایی ماد بنا نهادند و آن را پایتخت نخستین شاهنشاهی ایرانی قرار دادند. هرودوت بنای آنرا به دیااکو نخستین شاه ماد نسبت داده ولی گروهی از دانشمندان بنای آن را به فرورتیش، سومین شاه ماد نسبت داده‌اند.

دیااکو پس از اینکه هگمتانه را به پایتختی خود برگزید، تصمیم به ساخت کاخی عظیم و مستحکم، به صورت هفت قلعهٔ تو در تو، گرفت. به طوری که کاخ پادشاهی و خزانه، در درون قلعهٔ هفتم قرار داشته باشند. دیااکو به تقلید از رنگ آمیزی قصرهای بابلی دستور داده بود، کنگره‌های هر قلعه را به رنگی مخصوص در آورند.

به این ترتیب: رنگ کنگره‌های قلعه اول؛ سفید، دومی؛ سیاه، سومی؛ ارغوانی، چهارمی؛ آبی، پنجمی؛ نارنجی و کنگره در باروی داخلی؛ سیمین و زرین بودند. محیط بیرونی‌ترین دیوار قلعه، تقریباً به اندازهٔ حصار شهر آتن بوده‌است.

قصر شاهی، که در آخرین قلعهٔ درونی بر پا شده بود، دارای صدها اتاق بوده و مردم نیز خانه‌های خود را بیرون این قلعه‌ها و در کنار آن ساخته بودند. بنا به درخواست دیااکو، قوم ماد شهرهای کوچکی را که در آن می‌زیسته‌اند، رها ساخته و پایتخت را مورد توجه قرار دادند و در اطراف قلعه شاهی، خانه‌های خود را بنا کردند.