با توجه به این امر و نیز این واقعیت که ایران چند دهه است در معرض تحریم های تسلیحاتی قرار دارد، لذا توجه به توانمندی های داخلی برای تامین شناورها و تجهیزات دریایی به ویژه ناوشکن ها سرلوحه فعالیت های صنایع دریایی ایران قرار گرفته است.
از زمانی که ناوشکن جماران در بهمن 1388 به عنوان اولین شناور از کلاس موج به ایران و جهان معرفی شد، روند طراحی و تولید ناوهای رزمی در صنایع دفاعی کشورمان رشد سریعی داشته و در سال‌های بعد و تاکنون ناوهای جدیدی از این کلاس در مراحل مختلف ساخت و عملیاتی شدن قرار دارند که ناوشکن دنا آخرین مورد آن است.
بعد از تولید ناوشکن «جماران» در سال 1388، ناوشکن «دماوند 1» درسال 1393 و «سهند» در سال 1397 و «البرز» درسال 1398، ناوشکن «دِنا» به عنوان آخرین محصول دراین کلاس رونمایی شد.
نگاهی کلی
«دنا» چهارمین فروند از ناوشکن‌های کلاس جماران، تحت نظارت نیروی دریایی راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران، در مجموعه صنایع دریایی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح طراحی و ساخته شده است.
این ناوشکن تمام‌ایرانی مجهز به انواع تجهیزات و سامانه‌های دفاعی و تهاجمی ساخته شده در داخل کشور بوده و علاوه بر قابلیت دریانوردی طولانی در دریا‌ها و اقیانوس‌ها، توانایی جستجو، کشف، شناسایی، رصد، مقابله و درصورت نیاز انهدام هرگونه تهدید هوایی، سطحی و زیر سطحی را داراست.
عرشه پرواز با قابلیت نشست و برخاست بالگرد از ویژگی‌های مهم عملیاتی ناوشکن دنا است. با تحویل ناوشکن دنا به نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، یک گام دیگر در مسیر نوسازی ناوگان سطحی نیروهای مسلح کشورمان، با موفقیت برداشته شد.
ناو جدید تحویل شده دارای ویژگی های جالب و قابل توجهی است و شاید مهم ترین پیام آن، تکمیل شدن یک دوره طراحی در نداجا و ورود به سطحی جدید در تاریخ شناور سازی جمهوری اسلامی باشد. ناوشکن دنا دارای وزنی در حدود 1300 الی 1500 تن، طولی در حدود 94 متر و عرضی در حدود 11 متر است.
در بخش پیشران در ناوشکن دنا برای نخستین بار از یک سیستم بومی استفاده شده است. در این ناوشکن از چهار دستگاه موتور دریایی «بنیان 4» با قدرت پنج هزار اسب بخار برای هر کدام (در مجموع 20 هزار اسب بخار) استفاده شده است.
در زمینه تسلیحات این شناور رزمی به دو موشک سطح به هوای سری محراب که الگو برداری شده از سری موشک استاندارد است مجهز شده و در بخش تسلیحات ضد سطحی نیز به چهار فروند موشک ضد کشتی (احتمالا از سری قدیر یا قادر) مجهز شده است.
یک قبضه توپ 76 میلی متری فجر 27، یک قبضه توپ 40 میلیمتری و دو توپ 20 میلی متری در کنار دو پرتابگر سه فروندی اژدر 533 میلیمتری «کوسه» از دیگر تسلیحات دنا هستند.
در عین حال این شناور توان پذیرش بالگرد را در سکوی مخصوص در قسمت پاشنه ناو را در شب و روز دارد. در بخش راداری، رادار آرایه فازی «عصر» بهینه شده بر روی این ناو نصب شده که مدل اولیه آن 200 کیلومتر و مدل جدید نصب شده بر روی شناور دنا تا 300 کیلومتر برد داشته و توان پوشش 360 درجه اطراف ناو را دارد. سامانه هدایت آتش یکی از مشخصه‌های ناوشکن دنا است، رهگیری 40 هدف و درگیری با پنج هدف از قابلیت‌های این سامانه است.
ویژگی ها
ناوشکن دنا به عنوان جدیدترین ناوشکن کاملا ایرانی از نظر ظاهری و تاحدی در حوزه تسلیحاتی، شناوری شبیه به ناوشکن جماران است، اما وجوه تمایز مشخصی بین این دو ناو رزمی وجود دارد.
در این زمینه باید از بهره گیری از پیشران بومی، استفاده از یک سیستم سونار کاملا ایرانی، جهش نیروی دریایی از عصر آنالوگ به دیجیتال باز هم بر پایه سیستم های ساخت داخل یاد کرد.
این موارد نشان می دهد که نیروی دریایی راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران در مسیر درستی برای رسیدن به توانمندی بومی کامل در زمینه ساخت شناورهای رزمی قرار دارد. با این حال، طراحی بدنه دنا شاید آخرین مورد از این مدل طراحی در شناورهای سنگین ایرانی باشد و به نظر می رسد که در شناورهای بومی بعدی، علاوه بر به کارگیری سیستم های مدرن محمول ناو، بدنه های جدید ناوهای رزمی نیز بر اساس اصول پنهانکاری از دید رادار (استیلث) Stealth توسعه پیدا کنند و در کنار بالا رفتن سرعت تولید این شناورهای رزمی، سطح طراحی و ساخت در ایران به سطحی مشابه کشورهای مهم سازنده شناورهای رزمی در جهان ارتقا پیدا کند.
در ناوشکن دنا همچنین شاهد نصب دوسامانه هستیم. اولین مورد وجود سامانه رانش «بوتراستر» Bow Truster در دماغه آن است. این سامانه از جمله شامل یک یا چند پروانه در دماغه شناور است که موجب افزایش مانور ناو به ویژه در هنگام جدا شدن سریع از اسکله می شود.
این سامانه برای اولین برای در پروژه موج دیده می شود.در قسمت عقب تر از سامانه «بو تراستر»در زیر بدنه ناوشکن دنا، یک برآمدگی وجود دارد که در ناو های قبلی کلاس جماران وجود نداشته که باید محل قرارگیری «سونار» Sonar (سامانه کشف کننده زیر دریایی به وسیله امواج صوتی) باشد که تا پیش از این در ناوشکن های کلاس موج حداقل در تصاویر منتشر شده دیده نشده بود.
این احتمال وجود دارد که سیستم سونار به کار رفته در شناور دنا، سونار «سروش» باشد که اولین بار در تابستان 1395 از آن رونمایی شده است.
نویسنده: سیدرضا میرطاهر
117
