پارلمان اروپا در گزارشی آورده است: پیش از انتخابات و جدای از نتایج آن، روند پیوستن ترکیه به این اتحادیه نمی توانست ادامه یابد. چرا که برای تداوم این روند باید در ترکیه یک تغییر ریشه ای صورت بگیرد و ادامه روندی که با اصلاحات مطلوب همراه نباشد، تاثیر منفی می گذارد.
براساس گزارشی که پارلمان اروپا منتشر کرده، این نهاد در خصوص روابط با دولت آنکارا بر این باور است که روند الحاق ترکیه به اتحادیه اروپا مختومه و منتفی است و باید به جای آن یک جایگزین و چارچوب واقع بینانه را جستجو و کشف کرد.
در یک دهه گذشته، اتخاذ سیاست های مستقل دولت آنکارا به رهبری رجب طیب اردوغان از دولت های غربی با نگرانی و نارضایتی آمریکا و اتحادیه اروپا مواجه بوده است. در طول چند دهه گذشته دولت های غربی همواره تلاش کرده اند کشوری نظیر ترکیه را در حالت عضویت و همکاری نگاه دارند. بدیهی است که این روند، مشکلات زیادی برای این کشور ایجاد کرده است.
روند پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا به ویژه در چند سال گذشته با اختلال روبرو شده بود. به طوری که دولت اردوغان نیز در عمل این روند را از اولویت خارج کرده بود. طرف اروپایی نیز بعد از احکام حبس برای صلاح الدین دمیرتاش، رئیس سابق حزب دموکراتیک خلق ها و نیز عثمان کاوالا، از سوی دادگاه های ترکیه این روند را متوقف کرده بود.
اکنون چنین به نظر می رسد که هیچ کدام از طرفین بنابه دلایل مختلف، تمایلی به مذاکره برای ورود دوباره ترکیه به اتحادیه اروپا از خود نشان نمی دهند. این در حالی است که بی توجهی اتحادیه اروپا به درخواست عضویت ترکیه، بارها انتقاد مقام های دولت آنکارا از این نهاد اروپایی را در پی داشته است.
با روند فعلی، بسیاری از کارشناسان محافل مستقل در منطقه بر این باورند که دولت آنکارا و مردم ترکیه از استعمار آمریکا و اتحادیه اروپا نجات یافته اند. در حالی که وابستگی های صنعتی و اقتصادی ترکیه به دولت های غربی همچنان از معضلات این کشور قلمداد می شود، بدون شک، مردم ترکیه توانایی کسب استقلال از وابستگی به دولت های غربی را دارند.
ترکیه در سال ۱۹۵۲ میلادی به عضویت سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) پذیرفته شد. ۱۲ سال بعد ، یعنی در سال ۱۹۶۴ میلادی مقام های آنکارا موضوع اروپایی شدن را در دستور کار قرار دادند. ابراز تمایل رهبران وقت آنکارا برای اروپایی قلمداد شدن در دهه ۱۹۶۰میلادی، با تمایل رهبران اروپا مواجه شد. با وجود این، مقام های اروپایی از ترکیه خواستند سندهای مرتبط با عضویت ترکیه را در پارلمان تصویت و اجرا کنند.
متعاقبا مقام های ترکیه در سال ۱۹۸۷ میلادی درخواست رسمی خود را برای پیوستن به اتحادیه اروپا ارائه کردند. اما با وجود گذشت چند دهه، این مذاکرات همچنان بی‌نتیجه مانده است.
فرانسه و آلمان از مخالفان جدی پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا هستند.این در حالی است که در جریان انتخابات اخیر ریاست جمهوری ترکیه به ویژه دوره دوم انتخابات، حمایت های علنی دولت های غربی از کمال قلیچداراوغلو، نامزد ائتلاف ششگانه ملت، زمینه های پیروزی رجب طیب اردوغان را فراهم کرده است.
سیاستمداران و مردم ترکیه این حقیقت را اثبات کرده اند که با دخالت دولت های غربی در امور داخلی کشورشان مخالفند و نمی توانند مجری فرامین دولت های غربی در منطقه باشند. در همین راستا، باید گفت: با وجود دریافت برخی کمک های نظامی، بدون شک، تداوم عضویت ترکیه در سازمان نظامی ناتو نیز به زیان دولت و مردم این کشور است.
دخالت های اتحادیه اروپا در انتخابات ترکیه و تلاش برای حذف اردوغان از حاکمیت این کشور، زمینه های انفصال هر چه بیشتر ترکیه از این اتحادیه را فراهم کرده است. بر اساس بیانیه مشترک جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و الیور ورهلی، کمیسر اتحادیه اروپا در امور همسایگی و گسترش اتحادیه اروپا، این اتحادیه از مشارکت فعال شهروندان ترکیه در انتخابات استقبال کرد، اما از مردم ترکیه خواست نظرات ناظران سازمان امنیت و همکاری اروپا و شورای اروپا را در آرای خود در نظر بگیرند. این بیانیه به معنای دخالت آشکار دولت های غربی در انتخابات ترکیه بوده است.
مجله انگلیسی اکونومیست نیز در آستانه دور نخست سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری ترکیه، طرح جلد خود را به انتخابات این کشور اختصاص داد و آشکارا و بی محابا نوشت: اردوغان باید برود، با رای خود، برای نجات دموکراسی، اقدام کنید.
روزنامه واشنگتن پست آمریکا نیز در یک مقاله اغراق آمیز، انتخابات ترکیه را به عنوان مهمترین انتخابات قرن ارزیابی و اعلام کرد: پس از به قدرت رسیدن کمال قلیچدار اوغلو، دوران جدید در ترکیه و منطقه آغاز خواهد شد.
این موضعگیری ها رسانه های وابسته به دولت های غربی زمینه های هوشیاری هر چه بیشتر مردم ترکیه را فراهم کرده است. در حقیقت، کمال قلیچدااوغلو که در تمامی نظرسنجی ها از رجب طیب اردوغان پیش بود، در انتخابات واقعی از نامزد ائتلاف جمهورعقب ماند.
مردم ترکیه نشان داده اند پیروی بی چون و چرا از غرب و خواسته های آن ها را نمی پذیرند و تمایل دارند استقلال داشته باشند. با این سابقه، هم دولت ترکیه از پیوستن به اتحادیه اروپا ناامید شد و هم اتحادیه اروپا تمایلی به پیوستن ترکیه مستقل بدون تغییرات فرهنگی از خود نشان نداده است.
نویسنده: محمدعلی طالبی
116
