نزدیک به خدا (ویژه شبهای قدر - شب نوزدهم)

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیلَةِ الْقَدْرِ ﴿۱﴾

ما [قرآن را] در شب قدر نازل کردیم (۱)

وَمَا أَدْرَاکَ مَا لَیلَةُ الْقَدْرِ ﴿۲﴾

و از شب قدر چه آگاهت کرد (۲)

لَیلَةُ الْقَدْرِ خَیرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ ﴿۳﴾

شب قدر از هزار ماه ارجمندتر است (۳)

تَنَزَّلُ الْمَلَائِکَةُ وَالرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ ﴿۴﴾

در آن [شب] فرشتگان با روح به فرمان پروردگارشان براى هر کارى [که مقرر شده است] فرود آیند (۴)

سَلَامٌ هِی حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ ﴿۵﴾

[آن شب] تا دم صبح صلح و سلام است (۵)

در ماه مبارک رمضان که خدای متعال سفره ضیافت خود را برای بندگان گشوده و آنان را مهمان رحمت و مغفرت خود کرده است، شبی وجود دارد که همچون یاقوتی گرانبها در شب تاریک، می درخشد. شب قدر؛ شبی بهتر از هزار سال. شبی که در آیات قرآن و روایات، به عنوان قلب ماه مبارک رمضان معرفی شده و فرشتگان نیز در آن شب مشتاق بهره گیری از آثار و برکات شب قدر هستند. فرشتگان در این ضیافت الهی فوج فوج به زمین می آیند و در میان نجواهای عاشقانه ی بندگان شب زنده دار، خود را معطر و نورانی می کنند. آنگاه به آسمان باز می گردند  تا اشکها و توبه ها و دعاها را به درگاه الهی عرضه کنند. در این شب منادی ندا می دهد که: ای بندگان، روح خود را از بند هوا و هوس و خواسته های شیطانی برهانید و به سوی خدای بخشنده باز گردید که خداوند منتظر توبه کنندگان است. گویی از شب قدر راهی آسان به سوی بهشت باز شده است؛ راهی که دعا ، شب زنده داری و توبه های خالصانه توشه ی آن است .

شب قدر؛ قلب رمضان

شب قدر را قلب رمضان نامیده اند. امام صادق (ع) می فرمایند: "از کتاب خدا (قرآن) معلوم می ‌شود که شماره ماه‌های سال نزد خداوند دوازده ماه است و سرآمد ماه ‌ها ماه رمضان است و قلب ماه رمضان، لیلة ‌القدر است."

بر طبق روایات دینی، یکی از شب های نوزدهم یا بیست و یکم و به احتمال زیادتر، شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان، شب قدر است.

در فضیلت شب قدر این شب نورانی همین بس که قرآن کریم، جامع ‏ترین، کامل ‏ترین و ماندگارترین کتاب الهی در این شب به یکباره بر قلب پیامبر اکرم (ص) نازل شده است. این سخن برگرفته از آیات قرآن است و خود مى‏ گوید: "شهر رمضان الذى انزل فیه القران" "ماه [مبارک] رمضان ماهى است که در آن قرآن نازل شده است." (بقره، آیه 185) و در آیه دیگر بیان مى ‏کند که "انا انزلناه فى لیلة مبارکة‏"؛ "به راستى، آن [قرآن] را در شبى پربرکت نازل کردیم." (دخان ، آیه 3) و مراد از این شب پر برکت شب قدر می باشد. گویی میان رمضان و قرآن ، و شب قدر و قرآن ، رازی در عالم وجود دارد!

قرآن با ارزش ترین و دقیق ترین منشور و برنامه سعادت و کمال انسان است و بدون ارتباط صحیح و دقیق نمی توان بهره خوبی از آن برد .

شب قدر؛ شبی با ارزش بیش از هزار ماه

از دیگر فضایل شب قدر این است که ارزش آن بیش از هزار ماه است. این مسئله در خود قران کریم آمده است و می فرماید: "ارزش شب قدر از هزار ماه بیشتر و بالاتر است." یعنی ارزش عمل و عبادت و دعا در شب قدر آنچنان است که در فهم نگنجد و همین بس که بنده بداند شب قدر فرصت گرانبها و ارزشمند و بی تکرار تا سال بعد است و نهایت استفاده را در این شب برای جلب خشنودی و رضای باری تعالی صرف کند .

کجایند پشیمانان؟ کجایند توبه کنندگان؟ کجایند تعالی جویان و به بن بست رسیدگان؟ که در شب های قدر درهای رحمت خدا به سوی بندگان باز است. خداوند آغوش خود را برای همه ی انسانها گشوده است و بیشتر از هر زمان دیگر منتظر است تا بیایند و در چشمه ی جوشان قدر زنگارهای گناه از قلب بزدایند و زنجیرهای گناه را از پای دل باز کنند و پاک و مطهر در بوستان مغفرت الهی قدم زنند. توبه و انابه و اشک و یادآوری گناهان و طلب بخشش از خداوند در این شبهای گرانقدر راه نجات است. در روایات نیز تاکید فراوان شده است که  بخشش گناهان در شب قدر از همه ی شبها بیشتر است. پیامبر اکرم (ص) می فرمایند :" هر که از روی ایمان و برای رسیدن به ثواب الهی، شب قدر را به عبادت بگذراند، گناهان گذشته‏ اش آمرزیده می شود."

شبی که مقدرات یکساله بندگان تعین می‌شود

شب قدر به عنوان شبی معرفی شده است که علاوه بر عظمت و شأن و فضیلت بی انتهایش ، در آن جمیع مقدّرات یکساله ی بندگان - چه مسلمان و چه غیر مسلمان -  تعیین می شود. این موضوع در سوره دخان(آیات 3 و 4) آمده است و می فرماید: "ما این کتاب مبین را در شبی پر برکت نازل کردیم. در آن شب هر امری طبق حکمت خداوند تنظیم و تعیین می گردد‍."

یعنی در شب پرفضیلت قدر امور خیر و شر مردم، ولادت، مرگ، روزی، حج، طاعت، گناه و خلاصه هر حادثه ای که در طول سال متناسب با اراده، دعا و قابلیت انسان باشد، تقدیر می شود مانند تشگانی که ظرفهای خود را در برابر سقا گرفته اند و او هر ظرف را با توجه به اندازه آن ظرف پر می کند و هرچه ظرف بزرگتر باشد آب بیشتری در خود جای می دهد. تقدیر الهی نیز طبق شایستگی ها و لیاقت های افراد و میزان ایمان و تقوا و پاکی نیت و اعمال آن ها است، یعنی برای هر کس آن مقدر می کنند که لایق است و زمینه هایش از ناحیه او فراهم شده است.

اعمال شب قدر

اعمال پرفضیلتی برای شبهای نورانی و با عظمت قدر از ائمه طاهرین نقل شده است. انجام برخی اعمال در هر سه شب آن وارد شده و برخی اعمال دیگر مخصوص به هر شب است. اعمال مشترک این سه شب غسل، أحیا (بیدار ماندن تا اذان صبح)، دو رکعت نماز (که در هر رکعت بعد از حمد هفت مرتبه سوره توحید بخواند و بعد از فراغ شدن از نماز، هفتاد مرتبه اَسْتَغْفِرُاللّهَ وَاَتُوبُ اِلَیْهِ بگوید). در روایت از رسول خدا آمده است که هرکس این نماز را به جا آورد از جای خود برنخیزد مگر اینکه حقّ تعالی او را و پدر و مادرش را بیامرزد.

 خواندن دعای جوشن کبیر و دعای افتتاح، استغفار، تلاوت قرآن، زیارت امام حسین (ع) و دعا برای فرج امام زمان (عج) و قرآن به سر گرفتن از دیگر اعمال وارده در شبهای قدر است.   

علاّمه مجلسی در کتاب بحار می نویسد : " بهترین اعمال در این شب‌ها، درخواست آمرزش و دعا است برای حوایج دنیا و آخرت خود و پدر و مادر، و خویشان و برادران و خواهران مؤمن، چه آنان که زنده‌اند و چه آنان که از دنیا رفته‌اند و خواندن اذکار و صلوات بر محمّد و آل محمّد (ص) به هر اندازه که بتواند./ 114