ضمن اینکه استفاده از نفربرهای زرهی در راستای اجرای وظایف نیروی انتظامی به ویژه مرزبانی نیز امروزه مورد توجه قرار گرفته است. مسئولان صنایع دفاعی کشورمان نیز در این عرصه هم مانند سایر عرصه ها پس از اینکه کشورمان در دوران دفاع مقدس تحت شدیدترین تحریم ها قرارگرفت، به فکر خودکفایی افتادند و انواع محتلف آن را طراحی و تولید کردند.
اساسا نفربر های زرهی نوعی خودروی زرهی جنگی است که برای حمل و نقل سربازان و عملیات رزمی در میدان جنگ بکار می‌رود. نفربر‌ها معمولاً فقط به مسلسل های سنگین مسلح هستند؛ اما ممکن است به سلاح‌هایی همانند موشک ضد تانک هدایت‌شونده یا خمپاره‌انداز هم مجهز باشند.
نفربر‌ها برخلاف تانک‌ها مانند تی 72 و خودرو‌های جنگی پیاده‌نظام مانند "پی ام بی2" برای جنگ مستقیم طراحی نشده‌اند؛ بلکه برای حمل ایمن نیرو‌های نظامی به خط مقدم نبرد ساخته شده‌اند و سلاح آنها برای دفاع از خود است. نفربر‌ها در انواع چرخدار و شنی‌دار ساخته می‌شوند. رایج‌ترین سلاح آنها یک تیربار سنگین 12.7میلیمیتری است. نفربر‌هایی که به توپ‌های اتوماتیک ۲۰ میلیمتری به بالا مجهزند معمولاً در کلاس خودرو رزمی پیاده‌نظام مانند "بی ام پی" روسی و" برادلی" آمریکایی طبقه‌بندی می‌شوند که توان جنگ مستقیم با دشمن دارند.
از نفربر‌ها می‌توان برای مأموریت‌های دیگری به جز انتقال سربازان نیز استفاده کرد.بسیاری ازتوپ‌ها، راکت‌اندازها، خمپاره‌انداز‌ها یا ضدهوایی‌های خودکششی با افزودن سلاح مربوطه به یک شاسی نفربر ساخته شده‌اند. برخی نفربر‌ها که مجهز به موشک‌های هدایت‌شونده ضدتانک یا توپ‌هایی مشابه توپ تانک هستند، نقش یک خودرو شکارچی تانک را بازی می‌کنند.
نگاهی کلی
نفربر زرهی رخش در صنایع شهید کلاهدوز که یکی از شرکت های زیر مجموعه صنایع دفاع است، طراحی و در حوالی سال 1385رونمایی شد.بدین ترتیب می توان نفربر زرهی چرخدار «رخش»را یکی از قدیمی‌ترین تولیدات صنایع دفاعی کشور دانست که دست‌کم دو نسل از آن مشاهده شده است.از مشخصههای مهم این خودروکه همه 4 چرخ آن متحرک هستند، سرعت بالا در جاده و تحرک عالی در خارج جاده است. این نفربر از موفق ترین محصولات زرهی ایران به شمار می رود. این نفربر زرهی چرخدار به منظور سرعت بالا در جاده‌ها طراحی شده که از تحرک خوبی در جاده‌های ناهموار هم برخوردار است و دارای قابلیت حمل ۱۰ نفر شامل 2 خدمه و 8 سرباز است.
سرنشینان این نفربر از طریق دیدگاهها و منافذ تیراندازی که بر روی بدنه رخش قرار دارد می‌توانند فضای بیرونی را رصد و در صورت نیاز مبادرت به تیراندازی کنند. این نفربر سه در دارد که در کناره‌ها و عقب تعبیه شده تا ورود و خروج نیرو‌ها آسان‌تر شود.
همچنین حفاظ زرهی رخش (بدون حفاظ خارجی) می‌تواند در برابر گلوله‌های کالیبر 30 مقاومت کند. نفربر رخش به وسیله یک مسلسل خودکار ۱۲.۷ میلیمتری که درون یک کابین قرار دارد مسلح شده است ودیگر تسلیحات مانند مسلسل‌های ۷.۶۲ میلیمتری یا تفنگ‌های آب پاش برای مقابله با اغتشاشات و درگیری‌های شهری نیز قابلیت نصب بر روی آن را دارند.
هم چنین می‌توان سلاح‌های دیگری نیز روی این نفربر زرهی به‌کار گرفت، از جمله برخی نمونه‌های رخش مورد استفاده در نیروی انتظامی به یک توپ 23میلیمتری دولول که 850 کیلوگرم وزن دارد روی سقف خود مجهز شده‌اند. نمونه دیگری از نفر بر زرهی رخش نیز به نوارهای فلزی نصب شده با زاویه اریب روی بدنه مشاهده شده است. روی این نمونه پنجره های کوچک سرنشینان، حذف شده و به جای آن 6 پریسکوپ روی سقف خودرو قرار داده شده ضمن اینکه تعداد دریچه های آتش به 6 عدد کاهش یافته است.
ویژگی ها
بدنه خودروی زرهی رخش از فولاد ساخته شده و محل قرارگیری راننده در قسمت سمت چپ وسیله نقلیه است که کنار محل نشستن فرمانده قرار دارد.
محل نشستن هر دو سرنشین دراین خودرو زرهی توسط صفحات ضدگلوله محافظت می‌شوند، این خودرو توانایی انتقال ۸ سرباز کاملاً مجهز در قسمت سرنشینان را دارد. پوشش ضدگلوله این خودرو به سربازان این توانایی را می‌دهد تا سلاح‌های خود را از داخل وسیله نقلیه با سطح محافظت بالا شلیک کنند. زره نفربررخش از زره ای به صورت لایه‌های کامپوزیت سرامیکی تشکیل شده که توانایی مقاومت در برابر گلوله‌های ۱۲.۷ و ۱۴.۵ میلیمتری را دارد.
همچنین تجهیزات ایجاد دود برای انجام عمل استتار و حفاظت از سرنشینان در برابر حملات شیمیایی، میکروبی و هسته‌ای (ش .م .ر) از دیگر ویژگی‌های این نفربر است.خدمه می‌توانند به سرعت از طریق درب در دو طرف بدنه و در‌های دوقلوی در قسمت عقب بدنه خودرو وارد و از آن خارج شوند.
این خودرو در نسخه‌های مختلفی ارائه شده است .یک نسخه آن دارای یک مسلسل ۱۲.۷ میلی متری است که به بالای بدنه متصل شده و دارای یک پایه قابل چرخش است. نسخه‌های دیگر با توپ ضد هوایی زد یو 23 -2 ، ۲۳ میلیمتری یا یک تیربار ۳۰ میلی متری شبیه به نمونه‌هایی که در خودروی زرهی بی ام پی 2 روسی استفاده می‌شود، نیزساخته شده است.
نفربرزرهی رخش در حالت رزمی 7500 کیلوگرم وزن داشته و بیشترین وزن آن نیز 9000 کیلوگرم است. طول، عرض و ارتفاع (تا سقف بدنه) این خودرو به ترتیب حدود 6.06 متر ، 2.4 متر و 2.43 متر است. موتور دیزلی 4 سیلندر آن با بیشترین توان 155 اسب بخار، رسیدن به سرعت80 تا 100 کیلومتر بر ساعت روی جاده را برای آن مقدور نموده ودر عین حال این خودروی زرهی دارای توانایی حرکت تا شیب ۶۵ درصد است.
تجهیزات استاندارد برای رخش از جمله شامل یک سیستم مرکزی برای تنظیم باد لاستیک ها است که به راننده اجازه می‌دهد فشار تایرها را متناسب شرایط مختلف عبور از زمین، قفل دیفرانسیل و حالت وینچ (بکسل کردن)تنظیم کند.
از آنجا که این نفر بر با توجه به شرایط اقلیمی ایران معمولا دردمای محیط بالا مورد استفاده قرار می گیرد، سیستم تهویه مطبوع نیز به صورت استاندارد در آن نصب شده است. با توجه به اینکه نفربر زرهی رخش قدرت تحرک خوبی دارد، از آن می‌توان برای طیف گسترده‌ای از مأموریت‌های میدان نبرد و همچنین به عنوان خودروی زرهی مناسبی برای ماموریت های مرزبانی که قادر به حفظ امنیت سرنشینان خود است استفاده کرد.
سیدرضا میرطاهر
