از آنجایی‌که یگان‌های توپخانه قادر هستند از مسافت‌های دور از منطقه نبرد به اجرای آتش با حجم بالا علیه دشمن بپردازند، نقش موثری در پشتیبانی از یگان‌های عمل کننده در صحنه نبرد دارند.
در این بین کشورهای مختلف؛ متناسب با نیاز نیروهای مسلح خود اقدام به ساخت انواع سامانه‌های توپخانه‌ای می‌کنند و صنایع دفاعی جمهوری اسلامی ایران هم از این قاعده مستثنا نبوده است. صنایع دفاعی ایران تاکنون موفق به ساخت انواع توپ‌های کششی و خود کششی متناسب با نیازهای متنوع نیروهای مسلح و با کاربردهای متفاوت شده است.
توپ‌های خودکششی، به گونه‌ای از توپ‌ها اطلاق می‌شود که بر روی یک شاسی شنی یا چرخدار سوار بوده و دیگر نیاز به حمل توسط خودرو مجزا ندارند. از همین رو این توپ‌ها از قابلیت تحرک و جابجایی بالایی برخوردار هستند که یک ویژگی مهم برای آنها محسوب می‌شود.
معرفی توپ 155 میلیمتری خود کششی رعد 2
یکی از دستاوردهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ساخت توپ 155 میلیمتری خود کششی «هویتزر رعد 2» است. نیروی زمینی سپاه پاسداران به منظور ایفای وظایف عملیاتی به ویژه داشتن توانایی آتش توپخانه متحرک نیازمند توپخانه خودکششی بود.
در این راستا، توپ خودکششی 155 میلیمتری رعد 2 توسط صنایع جهاد خودکفایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طراحی و تولید شده که با قابلیت تحرک بالا و سامانه کنترل آتش اتوماتیک از جمله دستاوردهای صنایع دفاعی ایران در حوزه توپخانه و می توان آن را یک توپ زرهی متحرک با آتش سنگین توپخانه دانست.
این جنگ افزار شبیه به تانک بوده و برای پشتیبانی سنگین توپخانه ای از سطوح مختلف مناطق تحت جریان جنگ استفاده می شود.اساسا هویتزر به توپخانه هایی گفته می شود که می توانند لوله خود را بیش از 45 درجه از سطح افقی بلند کنند و همانند خمپاره انداز شلیک کنند، در حقیقت تفاوت هویتزر ها با تانک در همین امر است.
این توپ برای پر کردن خلاء توپخانه‌ای با برد 30 کیلومتر ساخته شد و پس از طی کردن دوران آزمایش میدانی و شرکت در رزمایش‌ها به تولید انبوه رسید. این توپ از شاسی تانک تی ۷۲ بهره برده و از مهمات ام ۱۰۷ تولیدی صنایع دفاع استفاده می کند.
کاربر اصلی رعد در ایران توپخانه سپاه است و در درگیری های مرزی و جنگ سوریه هم کاربرد عملیاتی داشته است. این توپ هم اکنون در یگان‌های توپخانه نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در حال خدمت است.
رعد 2 یک توپ خود کششی 155 میلیمتری ام 185 با کالیبر ال 39 است که بر روی یک شاسی شش چرخ شنی‌دار سوار شده است. شاخصه اصلی این شاسی این است که دقیقا شاسی تانک قدرتمند شوروی، یعنی تی72 است.
در واقع شاسی تی 72 وارونه شده و با تغییراتی برای استفاده در رعد 2 مورد استفاده قرار گرفته است. این کار مزایای قابل توجهی دارد. نخست اینکه که از یک شاسی مناسب و قدرتمند استفاده شده که امتحان خود را پس داده است؛ دوم، هزینه طراحی و ساخت این توپ خود کششی به شدت کاهش یافته است و سوم اینکه میتوان از قطعات یدکی مشابه در این شاسی و تانک تی72 استفاده کرد که هزینه تعمیر و نگهداری را کاهش می‌دهد.
مشخصات
در توپ 155 میلیمتری خودکششی رعد 2، موتور در جلوی بدنه قرار گرفته و قسمت عقب جایگاه استقرار خدمه و مهمات این توپ است. رعد 2 دارای پنج نفرخدمه شامل، راننده، توپچی، فرمانده و دو خدمه جهت بارگذاری مهمات است.
بدنه و بُرجک این توپ از آلیاژ تمام فولادی ویژه جوش داده شده، ساخته شده و فضای کافی برای خدمه فراهم می‌کند تا بتوانند آزادانه عمل کنند. سیستم دستی و اتوماتیک اجرای آتش، پانل کنترل و نمایشگر فرمانده، تلسکوپ آتش مستقیم، سیستم دید در شب، سیستم محافظت ش.م.ر اتوماتیک، تجهیزات رادیویی ارتباط رقمی، سامانه جی پی اس، سیستم دیجیتالی نشانگر وضعیت هوا، از جمله امکانات این توپ هستند.
از دیگر قابلیت‌های توپ خود کششی رعد 2 میتوان به پایداری در هنگام آتش، اجرای آتش در زوایای مستقل، اجرای آتش سریع، سیستم کنترل آتش اتوماتیک و تحرک بالا اشاره کرد.
رعد دارای پنج خدمه است که شامل فرمانده، راننده، توپچی و دو گلوله گذار می‌شود. سیستم بارگذاری در این توپ به صورت دستی است که دو تن از خدمه این امر را بر عهده دارند، اما میتوان با چهار خدمه نیز به ادامه مأموریت این توپ پرداخت.
رعد دارای سیستم دوربین تیر مستقیم و سامانه دید در شب است. همچنین زره فولادی آن که از آلیاژ زرهی خاصی برخوردار است مقاومت زرهی خوبی به این سازه بخشیده است. از دیگر گزینه‌های این توپ میتوان به سیستم اطفاء حریق خودکار و دستی، ارتباط رادیویی امن، مخابرات دیجیتالی، صفحه نمایش کنترل دیجیتالی مخصوص فرمانده، اشاره کرد.
موتور 700 اسب بخاری توپ خودکششی رعد 2 از نوع چند سوخته بوده که می‌تواند از بنزین یورو 2 و گازوئیل نیز استفاده کند و از توان نسبت به وزن بسیار مناسبی برخوردار است. سیستم تعلیق پیچشی باری با کمک فنرهای هیدرولیکی شامل شش جفت چرخ به اضافه یک خورشیدی در جلو و یک هرزگرد در عقب است.
رعد 2 می تواند از انواع مهمات 155 میلیمتری استفاده کند که شامل طیف گسترده‌ای از مهمات شامل انفجاری، ترکش‌زا و ... می‌شود. گلوله بصیر به عنوان مهمات هوشمند مخصوص شلیک توسط توپخانه و هویتزر ها از جمله رعد 2 طراحی و تولید شده است و مکانیسم آن به این صورت هست که یک نشانگذار لیزری قابل حمل توسط فرد از فاصله ۱۵ کیلومتری هدف مورد نظر را نشانه گذاری کرده و گلوله توپ شلیک شده با تعقیب پرتو لیزر به سمت هدف مورد نظر هدایت شده و آن را منهدم می کند.
میتوان از همین مکانیسم در سایر محصولات با کالیبرها و بردهای مختلف بهره برد.
ویژگی‌های رعد 2
ثبات در هنگام شلیک
این موضوع بسیار مهم است. اگر ثبات این توپ در هنگام شلیک را با توپ‌های مشابه خارجی که برخی از آنها ساخت کشورهای بزرگ است را مقایسه کنیم متوجه مهار پس زنی و مهار رزونانس لوله می‌شویم. این مهم موجب می‌شود که کیفیت و دقت توپ به شکل قابل توجهی افزایش یابد.
شلیک در زوایای مختلف
یکی از مسائل مهم توانایی شلیک این توپ در زوایای مختلف است. وقتی توپچی و فرمانده محدودیتی در زاویه شلیک و بارگذاری گلوله نداشته باشند امکان زیادی برای انهدام اهداف وجود داشته و نیاز به جابجایی لوله و برجک و خود شاسی کم می‌شود.
سیستم کنترل آتش خودکار
این موضوع از بار کار خدمه می‌کاهد و در عرصه میدانی از اهمیت بالایی برخوردار است.
سیستم تهویه مطبوع
داشتن محیط کار و فعالیت مطلوب در داخل توپ خودکششی اهمیت زیادی دارد. این امر مانع از خستگی زودرس خدمه شده و در عین حال خستگی و گرما و سرما روی کیفیت کار آنها تأثیر نمی‌گذارد. یکی از بزرگترین مشکلات تانک تی 72 نامناسب بودن و تنگ بودن محل استقرار خدمه است که با طراحی داخلی مجدد شاسی این مشکل در شاسی توپ خود کششی رعد 2 مرتفع شده است.
دید مناسب راننده
دید مناسب راننده توپ خود کششی می‌تواند از خستگی چشمی زودرس جلوگیری کرده و در عین حال دقت را افزایش دهد. این امر با توجه به نداشتن دید مناسب در بروز تصادفات جاده ای و نیز سوانح مختلف نقش زیادی ایفا می کند اهمیت دو چندان پیدا می کند.
مشخصات رزمی:
نام: رعد 2
کالیبر: 155 میلیمتر
خدمه: 5 نفر
وزن: 36 تن
عرض: 3.38 متر
ارتفاع:
2.60 متر با برجک
3.46 ارتفاع با مسلسل
84 سانتیمتر ارتفاع خود برجک
فاصله شاسی از زمین: 45 سانتیمتر
موتور: دیزل« 5 تی دی اف »که با آب خنک می‌شود
قدرت موتور: 700 اسب بخار
نسبت قدرت به وزن: 19.4 اسب بخار به ازای هر تن
حداکثر سرعت در جاده: 60 کیلومتر در ساعت
حداکثر سرعت در سخت گذرها: 45 کیلومتر در ساعت
برد جاده‌ای: 450 کیلومتر
برد گلوله با خرج شماره 2: 30 کیلومتر
سرعت شلیک در دقیقه: 5 گلوله (البته این امر تا حد زیادی به سرعت عمل خدمه هم بستگی دارد)
نواخت آتش مداوم: 2 گلوله در دقیقه
توان حمل گلوله: 30 گلوله
نویسنده: سیدرضا میرطاهر
117
