ماریا زاخارووا در این زمینه به شکل‌گیری اتحاد امنیتی سه جانبه موسوم به «آئوکوس» (AUKUS) (بین آمریکا، بریتانیا و استرالیا و امضای توافق اشتراک تکنولوژی و ساخت زیردریایی‌های هسته ای) و همچنین اتحاد کوآد (QUAD) (به عنوان چارچوب گفت‌وگوی چهارجانبه امنیتی آمریکا، هند، ژاپن و استرالیا) اشاره کرد.
سخنگوی وزارت خارجه روسیه گفت: این اتحادها، اساساً آرزوی تسلط دریایی، حتی در سطح زیر آب را دارند و به دنبال توسعه نیستند.
وی با اشاره به اقدامات مختلف و جدید نظامی آمریکا از جمله اتحاد امنیتی سه جانبه آئوکوس، گفت: آیا این اقدامات، تلاشی برای کنترل اوراسیا نیست؟
پیش از این، «سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه به پروژه ساخت زیردریایی‌های هسته‌ای با اشاره به مشارکت کشورهای آمریکا، بریتانیا و استرالیا در چارچوب پیمان سه جانبه آکواس تاکید کرده بود که نظامی سازی آسیا اقیانوس آرام در دستور کار آمریکایی‌ها قرار دارد.
همچنین سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه در اواسط نوامبر۲۰۲۳ گفت: غرب در حال نظامی کردن جنوب شرق آسیا در تلاش برای مهار منافع روسیه و چین است.
به گفته لاوروف، استراتژی ایندو پاسیفیک جو بایدن تلاش برای دور زدن ساختارهای فراگیر برای همکاری منطقه‌ای است و شامل نظامی‌سازی این منطقه با تمرکز آشکار بر مهار چین و مهار منافع روسیه در آسیا اقیانوس آرام است.
پیش‌تر، «جو بایدن» رئیس جمهوری آمریکا درباره «شراکت استراتژیک جامع» بین ایالات متحده و این منطقه، خطاب به رهبران جنوب شرق آسیا مدعی شد: واشنگتن متعهد به ساختن آسیا اقیانوس آرام آزاد و باز، باثبات، مرفه، انعطاف‌پذیر و امن است.
روسیه به همراه چین بارها درباره تلاش غرب به سرکردگی آمریکا برای گسترش فعالیت های نظامی و ایجاد ائتلاف های جدید نظامی در منطقه بسیار پهناور آسیا اقیانوس آرام و پیامدهای این اقدامات بر امنیت این منطقه ژئو استراتژیک که از اهمیت فزاینده ای در قرن بیست و یکم برخوردار شده هشدار داده است.
از نگاه روسها این اقدام غرب در راستای تحقق نظریات ژئوپولتیکی به خصوص تسلط بر منطقه اوراسیا به مثابه قلب زمین صورت می گیرد.
در این زمینه زاخاروا به نظریه «نیکلاس اسپیکمن» ژئو پولیتیسین آمریکایی اشاره کرد که قبل از جنگ جهانی دوم این نظریه را مطرح کرد که اوراسیا توسط هر کسی که بتواند کنترل کشورهای ساحلی این قاره را به دست بگیرد - در درجه اول اروپا و همچنین کشورهای ساحلی آسیایی - کنترل می شود.
از نگاه مسکو، واشنگتن در راستای کنترل اوراسیا تلاشی هم زمان را در دو جهت یعنی مرزهای شرقی و غربی خود انجام می دهد.
در این زمینه سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه گفت: آمریکایی‌ها از مرزهای شرقی خود به دنبال کنترل منطقه اروپا هستند و تا آنجا پیش می روند که زیرساخت های غیرنظامی مانند خط لوله گازی «نورد استریم» را منفجر می کنند، اقدامی که بدون شک توسط غرب به صورت جمعی انجام شده است.
زاخارووا همچنین اظهار داشت: آمریکایی‌ها اکنون به دنبال کنترل از طریق مرزهای غربی خود هستند. برای این منظور، این اتحادها (مانند آئوکوس و کوآد)، شبه ائتلاف هایی صلح آمیز معرفی می‌شوند، سازمان هایی که گفته می شود برای حفظ امنیت طراحی شده‌اند، اما در واقع نهادهای تهاجمی و مشابه ناتو هستند.
آمریکا که از افزایش مدام قدرت و نفوذ منطقه ای و بین المللی روسیه و چین نگران است، تمام تلاش خود را برای ارائه چهره ای تهدید آفرین از این دو قدرت اوراسیایی و شرقی صورت داده که می توان آن را به طور خلاصه روسیه هراسی و چین هراسی نامید.
جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا در دوره ریاست جمهوری خود، تلاش قابل توجهی برای احیای نقش جهانی آمریکا صورت داده است.
بایدن اعلام کرد که آمریکا قصد دارد حضور نظامی خود را در منطقه ایندو پاسیفیک (هند آرام) با ایجاد ائتلاف های جدید مانند کواد و آکوس و نیز اروپا با رهبری تلاش ها در کارزار ضد روسی حفظ کند. این امر به معنای قصد واشنگتن برای تداوم ایفای نقش پلیس جهانی است.
در مقابل روسیه و چین بارها اعلام کرده اند که تلاش آمریکا با همراهی متحدان اروپایی اش مانند بریتانیا و فرانسه برای نظامی کردن منطقه آسیا اقیانوس آرام موجب بروز بی ثباتی و افزایش تنش ها در این منطقه استراتژیک که قطب اقتصادی و تجاری جهان در قرن بیست و یکم محسوب می شود، خواهد شد.
آمریکا نه فقط به ایجاد ائتلاف های نظامی در این منطقه مبادرت کرده بلکه توافقات و پیمان های نظامی دو جانبه نیز با کشورهایی مانند ژاپن و کره جنوبی داشته و روابط نظامی گسترده ای نیز با برخی کشورهای آسیای جنوب شرقی ایجاد کرده است.
واشنگتن از این مساله در هراس است که روسیه و چین که از آنها به قدرتهای تجدید نظر طلب یاد می کند، نظم بین المللی لیبرال را که جهان غرب مبدع و حامی بقای آن است به چالش کشیده و اقتدار چند قرنی غرب بر جهان به ویژه در منطقه ایندو پاسیفیک (هند آرام) را خدشه دار سازد.
در این راستا، مسائلی مانند افزایش مدام قدرت نظامی چین و همکاری ها و رزمایش های مشترک دریایی و هوایی روسیه و چین در منطقه آسیا اقیانوس آرام از سوی غربی ها به عنوان عامل نگرانی قلمداد می شود.
از دیدگاه آمریکا که همواره رویکرد یک جانبه گرایی را در عرصه جهانی دنبال کرده و به دنبال منافع و اهداف خود به قیمت زیر پا نهادن منافع دیگر کشورها است این امر قابل قبول نبوده و لذا تلاش می کند تا بازیگران جدید جهانی یعنی چین و روسیه را تا آنجا که توان دارد محدود کرده و تضعیف نماید.
این کار درباره چین با جنگ تجاری و نیز ایجاد ائتلاف های امنیتی و نظامی مختلف در عرصه آسیا اقیانوس آرام برای دربرگیری این کشور و درمورد روسیه با تلاش برای تضعیف هر چه بیشتر توانمندی آن با تداوم جنگ اوکراین و تضعیف توانمندی نظامی و اقتصادی آن در حال انجام است.
با این حال بررسی روندهای جهانی نشانگر افزایش ملموس توان قدرت های شرقی و اروآسیایی و افول فزاینده غرب به سرکردگی آمریکا است.
نویسنده: سيدرضا مير طاهر
117
