پس از اعلام توافق هسته ای برجام در ژوئن 2015 قرار شد تا تحریم های تسلیحاتی ایران پس از پنج سال یعنی در اکتبر 2020 و تحریم های موشکی پس از هشت سال در اکتبر 2023 به پایان برسد.
اساسا زرادخانه موشکی ایران دارای ماهیت دفاعی بوده و در راستای دکترین بازدارندگی ایران ایجاد شده و آزمایش های موشکی ایران نیز به منظور بهبود مقدورات موشک های بالستیک انجام می شود.
جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر این که دکترین دفاعی آن مبتنی بر بازدارندگی و تدافعی است، بر حق خود برای گسترش برنامه موشکی جهت دفاع از خود تأکید کرده است.
ایران در زمینه گسترش و ارتقای توانمندی موشکی خود بر متخصصان و پتانسیل داخلی اش اتکا کرده است و اقدامات تحریمی آمریکا و شرکای غربی آن که با ادعای ایجاد مانع در زمینه پیشرفت موشکی ایران یا جلوگیری از دستیابی آن به مواد و قطعات لازم در این زمینه صورت گرفته، هیچ گاه نتوانسته است خللی در پیشرفت موشکی ایران ایجاد نماید.
ایران اکنون از قدرت های بزرگ موشکی در سطح جهان محسوب می شود.
«ولادیمیر ساژین» کارشناس امور غرب آسیا می گوید: "تهران با تقویت برنامه موشکی خود، به تحریم های آمریکا پاسخ داد و تلاش های آمریکا برای متوقف کردن برنامه موشکی ایران از طریق تحریم ها، بیهوده بوده است."
آمریکا به همراه متحدان اروپایی خود که همواره به دنبال انحصار تکنولوژی‌های پیشرفته برای خود هستند، در پی مانع تراشی در مسیر پیشرفت های موشکی ایران بوده اند. اتحادیه اروپا و تروئیکای اروپایی (آلمان ، فرانسه و بریتانیا) که عضو گروه 1+4 محسوب می شوند و نیز آمریکا همواره رویکردی منفی به توانمندی تسلیحاتی و موشکی داشته و تلاش کرده اند تا اقدامات ایران در این عرصه ها را غیر قانونی جلوه دهند. یکی از خواسته های اصلی آمریکا که اروپایی ها نیز با آن در این زمینه همداستان شده اند، توقف برنامه موشکی ایران بوده است.
به رغم ادعای اروپا در زمینه حمایت از حفظ توافق هسته ای برجام، اما اروپایی ها موضعی همسو با آمریکا درباره توانمندی موشکی ایران که ماهیتی بازدارنده دارد، اتخاذ کرده است.
در این راستا، شورای اروپا روز سه شنبه 17 اکتبر در بیانیه ای اعلام کرد: "کشورهای عضو اتحادیه اروپا، تحریم های پیشین سازمان ملل علیه ایران در زمینه تسلیحاتی و موشکی که در تاریخ 18 اکتبر به پایان می‌رسد، همچنان حفظ می‌کنند."
به گفته شورای اروپا، این تحریم ها علیه ایران تازه نیستند و وضعیت آن دسته از تحریم های اتحادیه اروپا که پیشتر ذیل توافق هسته ای لغو شده بودند، تغییری نمی دهد.
تروئیکای اروپایی پیشتر ادعا کرده بود که به دلیل آن چه «تداوم پایبندی نکردن ایران به تعهداتش در توافق هسته ای» می‌خواندند، تحریم های سازمان ملل علیه آن را حفظ می‌کنند. این تحریم ها، ایران را از تولید موشک های بالستیک قادر به حمل کلاهک هسته‌ای، همچنین خرید پهپادها و موشک ها از ایران یا فروش این تسلیحات به ایران ممنوع می ساخت. با این حال این تحریم ها طبق توافق برجام اکنون در 18 اکتبر به پایان رسیده است.
«ناصر کنعانی» سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در واکنش به تصمیم شورای اتحادیه اروپا برای عدم اجرای تعهدات این اتحادیه در موعد سال هشتم اجرای برجام مصادف با 18 اکتبر 2023 اظهار داشت: "این اقدام شورای اتحادیه اروپا، نقض صریح تعهدات اتحادیه و سه کشور اروپایی ذیل برجام و قطعنامه 2231 و عملی توام با سوء نیت است."
بیانیه ها و مواضع مقامات جمهوری اسلامی ایران درباره پایان تحریم موشکی ایران
اکنون با پایان تحریم های تسلیحاتی و موشکی ایران، تهران قادر است تا اقدامات متنوعی در زمینه توسعه تسلیحاتی و موشکی انجام دهد و در عین حال، هیچ محدودیتی در زمینه واردات و صادرات تسلیحاتی نخواهد نداشت.
نویسنده: سیدرضا میرطاهر
117
