کاهش خرید سهام از سوی شرکت‌های خارجی و داخلی در بورس عربستان در ماه گذشته بیشتر ناشی از تبعات سیاسی قتل «جمال خاشقجی» روزنامه‌نگار منتقد رژیم سعودی بوده است.
قتل «خاشقجی» منتقد دولت عربستان سعودی در 2 اکتبر پس از ورود به کنسولگری این کشور در استانبول، توسط عوامل امنیتی رژیم سعودی به انزجار جهانی از آن و عدم تمایل بین‌المللی به سرمایه‌گذاری در این کشور انجامیده است؛ به منزله ضربه جدی به اقتصاد عربستان و تاثیرات آن در بازار بورس این کشور محسوب می‌شود. این قتل پیامدهای سیاسی و اقتصادی گسترده‌ای برای عربستان در پی‌داشته است.
آمار آژانس تجارت و توسعه سازمان ملل «آنکتاد» UNCTAD حاکی از سقوط حجم سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در عربستان طی یک سال گذشته است. تصمیمات سیاسی شتابزده ولیعهد سعودی از جمله بازداشت حدود 300 نفر از بازرگانان، تُجار و شاهزاده‌های سعودی و دریافت مبلغ 107 میلیارد دلار از آنها در ازای آزادی که در عربستان به «سرقت بزرگ» معروف شد، باعث افزایش تردیدها درباره مفهوم آزادی و تشدید فضای بی‌اعتمادی و بی‌ثباتی برای سرمایه‌گذاری در این کشور است.
این رویکردها سبب ایجاد هراس و ترس درمیان شاهزادگانی شد که هر کدام از آنها در جلب سرمایه‌گذاری خارجی، تبحر خاصی دارند و در عین حال سبب شکل‌گیری این ذهنیت درمیان سرمایه‌گذاران خارجی شد که محیط داخلی و سیاست‌های عربستان، امنیت سرمایه‌گذاری را تامین نمی‌کند.
در همین حال، عربستان درپی هزینه 120 میلیارد دلاری سه سال و نیم گذشته در جنگ با یمن، به دلیل مشکلات اقتصادی هزاران کارگر خارجی را اخراج کرده‌است و بسیاری از پروژه اقتصادی مشترک با شرکت‌های خارجی نیز تعطیل شده‌اند.
در واقع عامل دیگر در کاهش سقوط سهام بورس عربستان مربوط به سیاست‌های جنگ طلبانه ولیعهد سعودی به‌خصوص در یمن است. جنگ‌افروزی علیه یمن و ناکامی‌های بن سلمان امنیت عربستان را کاهش داده است.
توانمندی‌های موشکی ارتش و نیروهای مردمی یمن وهدف گرفتن شریان‌های اقتصادی عربستان نشان می‌دهد که امنیت سرمایه‌گذاری در عربستان سعودی به شدت کاهش یافته است. لذا سرمایه‌گذاری خارجی در عربستان کاهش داشته، به نحوی که به پائین‌ترین سطح در چهار سال گذشته رسیده‌است. این شرایط برای اقتصاد عربستان پیامدهای بلندمدت داشته‌است که تاثیرگذاری بر برنامه چشم‌انداز 2030 ازجمله این پیامدها خواهد بود.
پایگاه اینترنتی «میدل‌ایست‌آی» در مطلبی به قلم «سیمون کانستبل» نوشت: کشته شدن «جمال خاشقجی» روزنامه‌نگار منتقد که خشم جهانیان را به همراه داشت احتمالا بهای گزافی برای اقتصاد عربستان خواهد داشت.
این اتفاق ممکن است به اتخاذ اقداماتی از سوی جامعه جهانی منجر شود و در دراز مدت موجب شود سرمایه‌گذاران از عربستان سعودی فاصله بگیرند.
این درحالی است که سرمایه‌گذاری خارجی نقش مهمی در پیشبرد پروژه نمایشی و بلند پروازانه برنامه چشم‌انداز 2030 عربستان سعودی دارد.
درپی برگزاری ناموفق نشست «ابتکار سرمایه‌گذاری آینده درعربستان» موسوم به «داووس صحرا» درپی تحریم آن، اقتصاد عربستان با مساله سقوط ارزش سهام در بورس مواجه شده‌است که این موضوع از جمله اولین پیامدهای کوتاه مدت شکست این نشست بر عرصه اقتصادی این کشور است. 118/120
نویسنده: بیژن‌نجفی
بیشتر بخوانید:
سقوط ارزش پول ملی عربستان سعودی
تشدید کسری بودجه عربستان/ تحلیل
چشم انداز کسری بودجه تریلیون دلاری دولت امریکا/تحلیل
