دولتمردان واشنگتن ذیل آن می‌کوشند تلاش‌های خود را فراتر از موضوع هسته‌ای برای افزایش فشار علیه ایران سازماندهی کنند. روزنامه ایران با امیرعلی ابوالفتح، کارشناس مسائل امریکا پیرامون اهداف مورد نظر کاخ سفید از شکل‌گیری چنین کارگروهی گفت‌وگو کرده است. در ادامه می‌خوانیم:
سوال: مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا گروه ویژه‌ای را در ارتباط با ایران تشکیل داده است. اقدامی که کمی بعد از بازگشت نخستین بخش از تحریم‌های هسته‌ای امریکا علیه ایران صورت گرفته است. شکل‌گیری چنین گروهی را می‌توان در امتداد تشدید فشارها بر ایران دانست؟
ابولفتح: این گروه در شرایطی تشکیل شده است که دولت آمریکا مهم‌ترین هدفش در موقعیت کنونی، اجرای دقیق و مؤثر سیاست تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران است. بی‌تردید اجرای چنین تصمیمی بدون بهره‌گیری از ابزارهای بین‌المللی و همراهی شرکای آمریکا ممکن نخواهد بود. خب این فعالیت و اقدام‌ها مربوط به این هدف پیش از این جریان داشته اما می‌تواند در قالب چنین گروهی منسجم و متمرکز شود تا پاسخگویی دولت آمریکا به افکار عمومی درخصوص ایران شفاف‌تر صورت گیرد.
سوال: برایان هوک به عنوان رئیس «گروه ویژه کاری ایران» پیش از این سابقه همکاری با جان بولتون، چهره تند و افراطی کابینه ترامپ را داشته است. آیا انتخاب او به معنای تندتر شدن سیاست دولت امریکا علیه ایران است؟
ابولفتح: «هوک» مواضع سیاسی متناقضی را پشت سر گذاشته است. او در سال 2012 در فراخوان انتخابات ریاست جمهوری به عنوان مشاور سیاست خارجی میت رامنی فعالیت داشت و در سال 2016 از جمله منتقدان دونالد ترامپ بود و وقتی رکس تیلرسون به عنوان وزیر خارجه او را به عنوان مدیر دفتر برنامه‌‌‌ریزی‌های سیاسی وزارت خارجه منسوب کرد، ترامپ به این انتخاب واکنش نشان داد اما به هر حال تیلرسون رضایت رئیس جمهوری را برای حضور او جلب کرد. وقتی تیلرسون برکنار شد، به نظر می‌رسید که هوک هم جایی نداشته باشد اما این اتفاق نیفتاد و نه تنها موقعیتش تنزل پیدا نکرد بلکه علاوه بر مسئولیت‌هایش، پست دیگری هم به دست آورد. زیرا او توانست خود را با سیاست‌های کلان دولت ترامپ در قبال ایران منطبق کند و یک نقش مهمی هم در برهم زدن برجام داشت. در مذاکراتی که بین اروپا و آمریکا پیش از خروج ترامپ از برجام جریان داشته، گویا اروپایی‌ها موافقت می‌کنند در ازای باقی ماندن آمریکا در برجام فشارهای غیرهسته‌ای را به بهانه فعالیت‌های موشکی و منطقه‌ای ایران افزایش دهند که در آخرین لحظات این توافق سر نمی‌گیرد و ترامپ تصمیم می‌گیرد از برجام خارج شود. گفته می‌شود که برایان هوک در شکست چنین مذاکراتی نقش مؤثری داشته و در حقیقت جاده صاف‌کن طرح ترامپ برای خروج از برجام بوده است.
برایان هوک، شخصیتی تندرو در میان مقامات ضد ایرانی آمریکا
سوال: به جریان انداختن گفت‌وگوهای فراگیر با سایر کشورهای جهان درباره ایران که البته گفته شده سوای موضوع هسته‌ای خواهد بود از جمله اهداف اصلی این گروه عنوان شده است. ارزیابی شما از این موضوع چیست؟
ابولفتح: پیگیری گفت‌وگوهای غیرهسته‌ای درباره ایران همواره بخشی از راهبرد اصلی دولت آمریکا حتی در دولت‌های پیشین این کشور بوده است و در قالب چنین راهبردی همواره چهره‌هایی از سوی آمریکا درحال رایزنی با کشورهای مختلف درباره ایران بوده‌اند اما اتفاقی که اینک افتاده، این است که تشکیل چنین گروهی بیشتر وجه تبلیغاتی دارد و می‌کوشد با نشان دادن عزم و اراده جدی دولت آمریکا بر افکار عمومی تأثیرگذار باشد. یعنی این طور نیست که تصور کنیم وظایف جدیدی به این گروه محول شده است. مهم‌ترین هدفی هم که دنبال می‌کند، این است که کشورهای طرف تجاری با ایران در حوزه‌های بانکی، صنعتی، نفتی و هر گروهی که در لیست تحریم‌ها قرار می‌گیرد چه به صورت ترغیب و تشویق و چه تهدید، وادار کند سیاست واشنگتن را بپذیرند. بخشی از تحریم‌ها هفته گذشته بازگشت و مهم‌ترین تحریم‌ها هم قرار است در آبان ماه اجرایی شود خب برای آمریکا به لحاظ حیثیتی مناسب نیست جهان راه خودش را برود و آمریکا تنها شود. اگر تحریم‌ها به صورت هماهنگ علیه ایران اجرا نشود، تأثیرگذاری‌اش را از دست می‌دهد. هدف تمام تلاش‌ها، سخنرانی‌های ترامپ، دیپلماسی توئیتری او، تلاش‌های پمپئو و تشکیل چنین گروه‌هایی مانند گروه ویژه اقدام ایران این است که جامعه جهانی را با خودش همراه کند اما خیلی مؤثر نبوده است. در واقع تشکیل چنین گروه‌هایی دارای پیامی برای بروکسل، پکن، مسکو و آنکارا و دهلی و از همه مهم‌تر پیام برای داخل آمریکاست زیرا ترامپ هم در عرصه داخلی با مشکل مواجه است و هم برخی از پروژه‌های سیاست خارجی‌اش مانند کره شمالی، جنگ تجاری با اروپا یا بهبود رابطه با روسیه با دست‌اندازهایی مواجه است و او امیدوار است با نشان دادن یک چهره مصمم و کارآمد در قبال ایران بتواند در انتخابات کنگره به موفقیت‌هایی دست یابد. اقناع کردن طیف‌هایی از رأی‌دهندگان آمریکایی که هم با برجام و هم ایران مشکل دارند و هم معتقدند سیاست خارجی اوباما سیاست مماشات بوده و اقتدار آمریکا را زیر سؤال برده، می‌تواند مؤثر باشد و هم برای حزب جمهوریخواه رأی بیاورد از این جهت این اقدام‌ها بیش از آنکه بخواهد تأثیر عملی داشته باشد و به تصمیم‌های از پیش گرفته شده کمک‌رسان باشد، در قالب دیپلماسی عمومی و جنگ افکار قابل بررسی است.
اما پیگیری این مشی با درخواست‌های کنونی مقام‌های آمریکایی برای مذاکره با ایران منافات دارد. فشار و پیشنهاد مذاکره همواره جزء سیاست اصولی آمریکا نسبت به ایران بوده است اما مقام‌های آمریکایی فعلاً اطمینان دارند قرار نیست مذاکره‌ای شکل گیرد. معتقدم تا چند ماه بعد از شروع تحریم‌ها هیچ یک از دو طرف آمادگی نشستن پشت میز مذاکره با یکدیگر را ندارند. آمریکایی‌ها معتقدند فشار آنقدر سنگین خواهد بود که ایران وارد مذاکره شود و ایران معتقد است که فشارها به گونه‌ای نخواهد بود که تن به مذاکره دهد و ضمن اینکه به همراه نشدن جامعه جهانی با آمریکا امیدوار است و فکر می‌کند که این می‌تواند یک فضای تنفسی به آن بدهد.
پیام مصادف شدن تشکیل گروه اقدام علیه ایران با سالروز کودتای امریکایی 28 مرداد چیست؟
سوال: تشکیل گروه ویژه کاری ایران در وزارت خارجه آمریکا با سالگرد واقعه تاریخی کودتای 28 مرداد ماه مصادف شده است آیا بنا بر آنچه خود مقام‌های آمریکایی مدعی شده‌اند، این همزمانی تصادفی است؟
ابولفتح: ممکن است رئیس جمهوری و وزیر خارجه آمریکا در طرح پیشنهادات خود توالی رویدادها را مد نظر نداشته باشند اما حتماً کسی که روی میز ایران در وزارت خارجه کار می‌کند، واقعه کودتای 1953 را به خاطر دارد. برای چنین کسی این تاریخ، تاریخ بسیار شاخصی است و موضوعی نیست که فراموش کند. بنابراین تصادفی بودن اعلام تشکیل چنین کارگروهی دو سه روز قبل از سالگرد این کودتا که در حافظه تاریخی ملت ایران باقی است، باورپذیر نیست. این اتفاق می‌توانست هفته قبل از آن رخ دهد اما به نظر نمی‌آید که تصادفی باشد.
137/120
بیشتر بخوانید:
تشکیل «گروه اقدام ایران»؛ جنگ‌روانی واشنگتن ضد تهران
گروه اقدام؛ نمايش ترامپ عليه ايران/ تحلیل
