گیاه پنیرک با نام علمی Silvestris Malva به ارتفاع 30 تا60 سانتیمتر و پوشیده از کرکهای بلند که به حالت وحشی در جنگلها و اراضی بایر می روید. بعلاوه به منظور استفاده های درمانی در برخی از مناطق پرورش می یابد. ریشه آن گوشتدار، سفید رنگ و ساقه آن راست و استوانه ای شکل است. این گیاه دارای برگهائی تناوب، بزرگ با دمبرگ دراز و لبه دندانه دار است. گلهای آن نیز به رنگ قرمز مایل به بنفش با تزییناتی از خطوط تیره است.
گیاه پنیرک را می توان در جنگل، باغات، مزارع، کنار جوی ها و تقریبا درهمه جا پیدا کرد. گونه خاصی از این گیاه با نام علمی parviflora Malva در نواحی جنوبی آسیا، هند، افغانستان، عربستان، منطقه مدیترانه و ایران می روید این گیاه نیز دارای خواص درمانی مشابه گیاه سایر گونه ها می باشد.
از نظر خواص درمانی، پنیرک و گونه های مختلف آن اثر نرم کننده، آرام بخش، مدر( ادرار آور) و رفع ناراحتیهای سینه دارند. پنیرک در غالب بیماریهای منشاء التهاب و تورم اعضای بدن می تواند مورد مصرف قرار گیرد.
به منظور تهیه دم کرده حدود چهل گرم مخلوط گل، برگ و ریشه خرد شده گیاه را در یک لیتر آب دم کرده جهت آرام کردن سرفه، زکام و برنشیت روزانه سه تا چهار فنجان میل می کنند.
فرآورده این گیاه چه به شکل دم کرده، جوشانده، پانسمان، لوسیون، کمپرس و ضماد به تناسب نوع بیماری در رفع تحریکات اعضای مختلف بدن مانند تحریکات دستگاه گوارش، مجاری ادرار، مجاری تنفسی، رفع سرفه در برنشیت، استفراغ و اخلاط خونی، ورم لوزتین، بیماریهای کلیه و مثانه، سرخک، مخملک، آبله و همچنین رفع یبوست اطفال و افراد مسن مورد استفاه قرار می گیرد.
در استعمال خارجی ریشه و برگ له شده پنیرک جهت رفع التهاب های سطحی بدن با قرار دادن بر روی عضو و همچنین برای رفع جوش صورت و لکه های قهوه ای رنگ بر روی پوست بکار می رود. ضمنا عصاره مذکور درد و ناراحتی های محل جوش و دانه های پوستی را تسکین می دهد.
گفتنی است از برگ این گیاه لوسیون های بهداشتی جهت تسکین تحریکات پوست صورت و تامین لطافت آن به صورتهای مختلف ساخته می شود. جوشانده حاصل از برگ و گل پنیرک به صورت غرغره در رفع تحریکات مخاط دهان، ورم لوزه ها درد گلو، آنژین و غیره اثر مفید دارد. استعمال جوشانده آن به صورت کمپرس گرم و حمام در رفع ناراحتیهای بواسیر بعضی تومورها ورم پلک چشم بین مردم معمول است و از آن نتایج خوب بدست آورده اند.
116
