در حالی که بسیاری از کشورهای قاره آفریقا و آمریکای لاتین در انتظار رسیدن غلات از بنادر روسیه و اوکراین هستند، «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوی روسیه از عدم تعهد کشورهای غربی برای رساندن محموله های غلات به کشورهای فقیر خبر داد. پوتین گفت فقط دو کشتی از ۸۷ کشتی غلات اوکراین به سمت کشورهای فقیر حرکت کرده اند.
با توجه به این که روسیه و اوکراین نقش مهمی در تامین محصولات غذایی استراتژیک مانند گندم، ذرت و روغن های خوراکی دارند، پس از آغاز جنگ بین روسیه و اوکراین در اواخر فوریه 2022 عملا صادرات محصولات غذایی از طریق اوکراین به شدت کاهش یافت و این موضوع سبب شکل گیری معضل مهم بحران غذایی در جهان شد.
بر اساس گزارش سازمان ملل، جنگ در اوکراین موجب شده است قیمت مواد غذایی در سراسر جهان به بالاترین سطح برسد؛ به طوری که یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون نفر در جهان که یک سوم آنها زیر خط فقر به سر می برند، به شدت در معرض کمبود و قطع مواد غذایی، قرار بگیرند. بیش از 36 کشور نیز که برای تأمین و واردات گندم بر روی روسیه و اوکراین حساب می کردند، دچار آسیب جدی شده اند.
آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل متحد در این زمینه گفت: در سراسر جهان، 49 میلیون نفر در 43 کشور در سطح اضطراری گرسنگی هستند و جنگ در اوکراین اکنون جنبه وحشتناک جدیدی به گرسنگی جهانی داده است.
با ادامه جنگ روسیه و اوکراین، کمبود غلات و کود شیمیایی بسیاری از کشورهای جهان به ویژه کشورهای آفریقایی را تحت تاثیر قرار داده است به طوری که چندی پیش رئیس اتحادیه آفریقا برای درخواست صادرات و تامین غله مورد نیاز کشورهای آفریقایی راهی مسکو شد. این در حالی است که دیگر کشورها نیز برای تامین مواد غذایی به دلیل افزایش هزینه های سوخت و ناامنی بنادر دراوکراین با کمبود غلات و مواد غذایی مواجه شده اند. وضعیت بحرانی سبب شد تا پس از رایزنی های فراوان ، چندی پیش «سرگئی شویگو» وزیر دفاع روسیه در استانبول توافقنامه صادرات غلات اوکراین را با سازمان ملل متحد و ترکیه در راستای حل بحران جهانی غلات امضا کند.
«تیئری پاچ » اقتصاددان در این زمینه می گوید: مشکل کمیت مطرح نیست بلکه مساله اصلی سازماندهی شرایط اجتماعی دسترسی به مواد غذایی است. واقعیت انکارناپذیر این است که همه کشورها در زمینه دسترسی به غذا برابر نیستند.
در حالی که امید می رفت اجرای تواففنامه استانبول راه را برای از سرگیری صادرات غلات روسیه و اوکراین برای کشورهای فقیر و در حال توسعه هموار کند، اما عملا محموله قابل توجهی به این کشورها نرسیده است. «واسیلی نبنزیا» ، نماینده روسیه در سازمان ملل نرسیدن غلات اوکراین به کشورهای در حال توسعه و کشورهای قحطی زده آفریقایی را در تضاد با ماموریت از پیش تعریف شده برای ابتکار صادرات غلات ارزیابی کرد.
در حالی که کشورهای غربی همچنان در تلاش هستند روسیه را مسئول کمبود و بحران غذایی در جهان معرفی کنند، خود عملا مانع رسیدن مواد غذایی به کشورهای فقیر و در حال توسعه هستند. «سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه در این زمینه تاکید کرد : تحریم های وضع شده غرب بر روسیه مانع از صادرات غلات این کشور شده و بحران غذا در پی اشتباهات کشورهای غربی رخ داد.
پوتین نیز اعلام کرده است که روسیه آماده است حدود 50 میلیون تن غلات و دو میلیون تن آمونیاک به بازارهای جهانی صادر کند. وی همچنین، غرب را متهم کرد که با استفاده از توافق به دست آمده، گندم را به جای کشورهای فقیر، به اروپا می‌فرستد.
به هر حال، بحران بر سرتامین غذا بار دیگر شدت گرفته است وبه نظر می رسد در صورت ادامه سیاست های خصمانه کشورهای غربی، در توافقنامه انتقال غلات، تجدید نظر صورت گیرد.
119
نوینسده: آتوسا دینیاریان
