تجربه جنگ تحمیلی 8 ساله و نیز دیگر جنگ‌هایی که در سال های اخیر درغرب آسیا به وقوع پیوسته، نشانگر اهمیت وجود خودروهای رزمی تاکتیکی است که ضمن جایجایی نفرات امکان استفاده از انواع تسلیحات و ایفای نقش های گوناگون را داشته باشند.
پس از جنگ تحمیلی، ایده ساخت خودروهای نظامی تاکتیکی در دستور کار صنایع دفاع وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح قرار گرفت.
از جمله محصولات دفاعی شاخص در این زمینه خودروی تاکتیکی «سفیر» است که در نبردهای چند ساله اخیر در مناطق مختلف غرب آسیا ایفای نقش کرده است. این خودرو از نظر ویژگی‌های فنی شباهت زیادی به خودروهای جیپ داشته و عملکری همانند آنها دارند.
قطعات خودروی «سفیر» کاملا در کشور تولید می‌شود و در مقایسه با خودروهای مشابه در دنیا، به علت برخورداری از موتور پرتوان، سیستم انتقال قدرت بسیار توانمند، شاسی فولادی و بدنه‌ای مستحکم، از برترین این خودرو‌ها محسوب می‌شود.
نگاهی کلی
«سفیر» یک خودروی نظامی چندمنظوره ساخت صنایع خودرویی فتح وزارت دفاع است که در سال 1387 به‌طور رسمی از آن رونمایی شد. خودروی سفیر مبتنی بر خودروی آمریکایی «جیپ ام 38» است که صنایع دفاع آن را دوباره طراحی نموده و دارای پیکربندی 4×4 است که حدود 1.5 تن وزن دارد.
این خودرو به علت ویژگی تاکتیکی بودنش دارای وزن کمی نسبت به دیگر خودرو های نظامی ترابری است و تا حدود 2.5 تن نیز توانایی افزایش وزن دارد، یعنی می تواند تا 1 تن با خود بار یا تجهیزات حمل کند.
طول آن در حدود 3.72 متر، عرض 1.69 متر وارتفاع 1.88متر است. این خودرو که همانند دیگر خودروهای تاکتیکی روباز است، می تواند به وسیله کاورهای مخصوص پوشانده شود.
از لحاظ حفاظتی، خودروی تاکتیکی «سفیر» در قسمت های شاسی و بدنه دارای زره جوش داده شده است تا حفاظت نسبی در برابر تهدیدات به وجود آورد.
خودروی «سفیر» با توجه به تیراژ بالای تولید آن جایگزین انواع مختلف جیپ های «میول» Mule شد که قبلا در خدمت نیروهای ارتش، سپاه پاسداران و نیروی انتظامی بود.
عمده قطعات فنی و الکتریکی سفیر از قطعات خودروهای تجاری به ویژه «زامیاد 24» هستند. قطعات هیدرولیکی و اکسل آن هم از خانواده تویوتاهای مونتاژی وزارت دفاع تولید و ساخته شده و گیربکس و گیرکس کمکی آن هم ساخت شرکت ایرانی به نام چرخشگر است.
گشتاور بالای موتور، «سفیر» را به خودرویی مناسب برای میادین نبرد در جغرافیای غرب آسیا تبدیل کرده است. خودروی تاکتیکی سفیر دارای یک موتور بهینه سازی شده «زد 24» کمپانی نیسان است که در ایران توسط شرکت مگا موتور ساخته شده و با تغییرات صورت گرفته روی آن قادر به تولید 105 اسب بخار نیرو و دارای نسبت رانش به وزن 44.68 است که برای این وزن و این موتور مقدار مناسبی می باشد.
سازنده اکسل های این خودرو نیز مگا موتور است. فرمان این خودرو در دو نوع هیدرولیکی ومعمولی است. شاسی آن U شکل و ساخت خودروسازان فتح است.
این خودرو می تواند با یک باک پر سوخت مسافت حدود 500 کیلومتر را با حداکثر سرعت 130 کیلومتر در جاده طی نماید. سیستم تعلیق به کار رفته در سفیر فنر پیچشی یا لول می باشد که در هر چهار چرخ به کار رفته است.
طراحی این خودرو در کلاس تاکتیکی 1.4 تن به گونه ای است که با اندک تغییراتی در خودرو، امکان نصب و استفاده از طیف قابل توجهی از تسلیحات از جمله توپ بدون پس زنی 106 میلی متری، موشک انداز تاو، راکت انداز 107 میلی متری، موشک انداز مالیوتکا و نارنجک انداز 40 میلیمتری جی ام جی فراهم می شود.
خودروی تاکتیکی «سفیر» علاوه بر اینکه می تواند با خود تسلیحات حمل کند، قادر به حمل 6 نفر می باشد که از این 6 نفر 1 راننده و 5 سرنشین است که 4 نفر از آنها در عقب و یک نفر نیز در جلو و در کنار راننده قرار می گیرد.
خودروی سفیر با بهینه سازی هایی که روی آن صورت گرفته است، راحتی نسبی را برای سرنشینان فراهم کرده تا بتوانند مسافت طولانی را نواحی بیابانی، کوهستانی یا جنگلی تحمل کنند.
همچنین قابلیت های افزوده شده به آن موجب شده تا عملکرد خوبی در میدان نبرد در خصوص مانور دهی داشته باشد. این خودرو در نبردهای مختلفی حضور داشته و رضایت کاربرانش را به همراه داشته و پرکاربرد ترین خودروی نظامی ساخت ایران به شمار می رود که خط تولید آن کماکان فعال است.
امتیازات خودروی تاکتیکی «سفیر»
شتاب بالا و موتور قدرتمند به ویژه اینکه گشتاور بالای موتور، توانایی آفرود آن را بالا برده است. سادگی فنی و استفاده از قطعات تجاری باعث شده تا کاربر بدون نیاز به آموزش خاصی توانایی استفاده عملیاتی را داشته باشد.
تعمیر و نگهداری آسان و ارزان، سیستم تعلیق مناسب، استهلاک کم قطعات، قیمت مناسب نسبت به باقی محصولات، توانایی تطبیق با قطعات تجاری موجود در بازارهای کشورهای کاربر، ارتقا پذیر بودن توسط یگان های مهندسی کشورهای کاربر (بدون نیاز به کشور سازنده)، عملکرد مناسب با توجه به جغرافیای غرب آسیا، توانایی تجهیز به انواع سلاح های ضد زره و ضد تانک و ضدنفر و تیربار های سبک و گاتلینگ از دیگر مزایای آن است.
نسخه های تولید شده سفیر
نسخه مجهز به راکت انداز چند منظوره فجر 1 مجهز به راکت انداز 12 لول 107 میلیمتری، نسخه مجهز به توپ بدون پس زنی 106 میلیمتری، نسخه مجهز به موشک های ضد زره، نسخه مجهز به نارنجک انداز، خودروی سرفرماندهی، خودروی آمبولانس پزشکی، خودروی مخابراتی.
نویسنده: سیدرضا میرطاهر
117
