در این زمینه می‌توان خودروها را به دو حوزه اصلی نفربرهای زرهی و خودروهای مقاوم در برابر مین یا کمین (امرپ) دسته بندی کرد.نفربر های زرهی دارای قدمت زیادی بوده و از زمان جنگ جهانی دوم تاکنون نقش مهمی درحفاظت از نیروهای نظامی و انتظامی داشته اند.
این نفربرها که دارای سطوح مختلفی از زره ها و امکانات حفاظتی هستند به طور کلی به دو دسته نفربرهای شنی دار و نفربرهای چرخدار تقسیم می شوند.
نفربرهای زرهی معمولاً فقط به مسلسل مسلح هستند؛ اما ممکن است به سلاح‌هایی همانند موشک ضد تانک هدایت‌شونده یا خمپاره‌انداز هم مجهز باشند.
از سوی دیگر با توجه به افزایش استفاده از مین های ضد خودرو و انواع بمب های کنار جاده در نبردهای منطقه غرب آسیا، دسته جدیدی از خودروهای زرهی در سال های اخیر معرفی شده اند که به آنها نفربرهای ضدمین و ضدکمین یا «امرپ» گفته می شود.
امرپ‌ها خودروهای زره‌پوش شده‌ای هستند که از جان نفرات در برابر خطراتی نظیر مین‌ها و بمب‌های کنار جاده ای و یا کمین‌های غافلگیر کننده دشمن محافظت می‌کنند.
حفاظت این خودروها از سطوح مختلفی از مقاومت در برابر گلوله‌های سلاح های تهاجمی و تیربار گرفته تا بمب‌های کنار جاده‌ای و مین را شامل می شود.
صنایع دفاعی ایران در چهار دهه اخیر به ویژه پس از جنگ تحمیلی، تحولی بزرگ در زمینه تامین تجهیزات نظامی و نیازمندی های کشور در حوزه دفاعی ایجاد کرده و کشور را از تولیدات و تجهیزات خارجی بی‌نیاز ساخته‌اند.
از جمله صنایع دفاعی درزمینه تأمین نیاز کشور به نفربرها و خودروهای زرهی دستاوردهای مهمی داشته و با سرمایه‌گذاری مؤثر واستفاده از دانش بومی توانسته در این زمینه به موفقیت‌های قابل توجهی دست یابد. صنایع دفاع انواع مختلفی از خودروهای زرهی را توسعه داده که به محصولاتی کاربردی در حوزه دفاعی و تأمین امنیت مرزی تبدیل شده اند.
این خودروها برای تأمین نیازهای نیروهای نظامی به خصوص حفاظت از جان سربازان و نیروی انتظامی به ویژه در حوزه امنیت مرزی، مبارزه با اشرار و تروریست‌ها دارای اهمیت زیادی هستند.
لزوم استفاده از خودروهای زرهی
در ایران با توجه به فعالیتهای گروهک‌های تروریستی و نیز تهدیدات مرزی احتمالی در برخی نقاط مرزی ، نیاز به ایجاد رده های مختلف حفاظت برای خودروهای حامل نفرات نظامی و انتظامی و مرزبانی همواره وجود داشته است. اساسا لزوم وجود و بکارگیری خودروهای زرهی با توجه به طیف گسترده ای از تهدیدات شامل باندهای تبهکاری و قاچاق سازمان یافته تا گروهک های تروریستی در نقاط مرزی ضرورت تام دارد. همین ضرورت و نیاز موجب طراحی و تولید انواع مختلف خودروهای زرهی با امکانات و ابعاد مختلف شده که از جمله آنها خودروی زرهی «کاراکال» است.
این خودروی زرهی می تواند نقش موثری در حفاظت از نیروهای مرزی ایفا نماید. به نظر می رسد که نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی خودروی زرهی «کاراکال»را به خدمت گرفته و نیروی انتظامی نیز را آن را در اختیار خواهد گرفت.
مشخصات و ویژگی ها
در نمایشگاه تجهیزات پلیسی (ایپاس) در سال 13۹۸ اطلاعاتی از یک خودروی زرهی جدید مقاوم در برابر گلوله به نام «کاراکال» صنایع زرهی شهید کلاهدوز صنایع دفاع وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح منتشر شد. خودروی زرهی کاراکال با 5 تن وزن و ظرفیت حمل 6 سرنشین در دو ردیف3 نفری، قابلیت نصب یک برجک به ارتفاع ۳۰ سانتیمتر را نیز دارد.
کاراکال 570 سانتیمتر طول، 230 سانتیمتر عرض و 240 سانتیمتر ارتفاع تا سقف و 270 سانتیمتر ارتفاع تا بالای برجک است.
یک موتور ۱۴۰ اسب بخار چهار سیلندر که با آب خنک می شود، قوای محرکه خودروی زرهی کاراکال را تأمین کرده و نسبت 28 اسب بخار به هر تن را برای آن فراهم می کند. جعبه دنده این خودرو 5 سرعته است.
کاراکال با یک بار سوخت‌گیری می‌تواند مسافتی به طول ۵۰۰ کیلومتر را طی کند. بیشترین سرعت این خودرو ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت بوده و قابلیت حرکت روی شیب طولی ۶۰ درصد و شیب عرضی ۳۰ درصد و عبور از موانعی تا ارتفاع ۴۳ سانتیمتر از دیگر مشخصات حرکتی آن است.
این خودرو دارای سطح حفاظت «بی آر 6»(دفع گلوله های ۷.۶۲ هسته سربی) می‌باشد البته این خودرو امرپ نیست و حفاظت تحتانی نیز نداشته و پوشش زیرین آن بر خلاف امرپ طوفان مقاومتی در برابر تله‌های انفجاری و مواد منفجره ندارد، اما در صورت نیاز می‌توان سطح حفاظت این خودرو را افزایش داد. به همین جهت بیشتر کاربرد گشتی و واکنش سریع دارد.
روی برجک خودروی زرهی کاراکال انواع سلاح های سبک و نیمه سنگین مانند تیربار ۱۲.۷ میلیمتری قابل نصب بوده و ۵ دریچه برای تیراندازی سرنشینان از داخل خودرو تعبیه شده است. سطح حفاظت بالستیکی بدنه این خودرو نیز مقاومت در برابر گلوله های کالیبر ۷.۶۲ میلیمتری هسته سربی از فاصله ۱۰ متری است.
امکان به کارگیری تایرهای پنچررو و انواع سامانه های سرمایش و گرمایش متناسب با این خودرو به درخواست سفارش دهنده وجود دارد. همچنین دوربین دید پیرامونی برای راننده و فرمانده در این خودرو در نظر گرفته شده است.
کاراکال دارای سطح تحرک بالا بوده و از تایر های شرکت آلمانی کنتینناتال continental در آن استفاده شده است.به صورت کلی در مقایسه با امرپ طوفان یا کیا این خودروی زرهی دارای کیفیت ساخت قابل قبولی است.
کاراکال را می توان یه محصول بین خودروی یوز و امرپ طوفان محسوب نمود که شباهت هایی با خودروی زرهی کبری 1 ساخت اتوکار ترکیه دارد.
در مهر 1400 عکس‌هایی از تجهیز و بکارگیری تیپ مکانیزه امام زمان (عج) نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به خودروی زرهی جدیدی منتشر شده که حاکی از تجهیز این نیرو به خودروی زرهی «کاراکال» است.
این خودروی زرهی در نمایشگاه هفته دفاع مقدس آذربایجان شرقی و در تحرکات اخیر نیروی زمینی سپاه در نوار مرزی شمال کشور مشاهده شده است.
نویسنده: سیدرضا میرطاهر
