جو بایدن روز چهارشنبه گذشته وارد اراضی اشغالی شد. وی امروز جمعه به بیت لحم سفر و با محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین دیدار کرد و قرار است پس از این دیدار به عربستان سعودی سفر کرده و فردا نیز در نشست جده با حضور عربستان و 5 کشور دیگر شورای همکاری خلیج فارس به همراه 3 کشور مصر، اردن و عراق شرکت کند.
تاکنون این سفر 5 رخداد داشته است. یک نشست چهارجانبه امنیت غذایی با مشارکت آمریکا، هند، امارات و رژیم صهیونیستی به صورت مجازی برگزار شد. جو بایدن رئیس‌جمهور ایالات متحده و «یائیر لاپید» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، «بیانیه مشترک بیت‌المقدس» را امضا و در آن بر لزوم توسعه روابط بیشتر رژیم تل آویو با کشورهای منطقه تأکید کردند. بایدن پیش از دیدار با محمود عباس به یک بیمارستان در قدس شرقی رفت و گفت آمریکا به بیمارستان‌های شرق این شهر کمک مالی خواهد کرد. علاوه بر این، سعودی‌ها با باز کردن حریم هوایی عربستان به روی پروازهای اسرائیلی و رژیم صهیونیستی نیز با انتقال مالکیت جزایر تیران و صنافیر از مصر به عربستان موافقت کرد. از آنجایی که دو جزیره مذکور جزئی از توافق صلح میان اسرائیل و مصر هستند، تل‌آویو طرف اصلی تصمیم‌گیرنده درباره انتقال مالکیت آنهاست.
تحلیل این اقدام‌ها نشان می‌دهد سفر رئیس جمهور آمریکا به منطقه تاکنون دستاورد مهم و غیرمنتظره‌ای نداشته است. بدون شک، مهم‌ترین مطالبه حال حاضر رژیم صهیونیستی اعلام عادی‌سازی روابط با عربستان است، اما صهیونیست‌ها می‌دانند که این عادی‌سازی مشابه توافق آبراهام نخواهد بود و بتدریج انجام خواهد شد. از سوی دیگر، عربستان سعودی پیش از این نیز استفاده هواپیماهای اسرائیلی از آسمان عربستان را پذیرفته و حتی اجرایی نیز شده بود و در عین حال، محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی مشتاق به گسترش روابط با رژیم صهیونیستی است. موافقت با واگذاری تیران و صنافیر به عربستان نیز پیش از سفر بایدن قطعی شده بود. بنابراین، اگرچه جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا در اظهاراتی، تصمیم عربستان سعودی برای باز کردن حریم هوایی خود به روی هواپیماهای رژیم صهیونیستی را «تاریخی» خواند، اما این تصمیم ریاض را نباید به حساب سفر بایدن و دستاوردی برای وی عنوان کرد.
بیانیه مشترک قدس میان بایدن و لاپید هم اتفاق غیرمنتظره‌ای نبوده و اساسا تهدیدی علیه جمهوری اسلامی ایران محسوب نمی‌شود. همکاری امنیتی میان تل‌آویو و واشنگتن همواره وجود داشته و بخشی از روابط طرفین است. این بیانیه بیش از آنکه تأثیری بر نظم امنیتی منطقه غرب آسیا داشته باشد، سرپوشی برای مشکلات سیاسی موجود در اراضی اشغالی است، مشکلاتی که منجر به فروپاشی کنست و کابینه و تصمیم برای برگزاری پنجمین انتخابات پارلمانی در نوامبر آینده طی 3 سال و نیم اخیر شده است.
تکمیل‌کننده این رخدادهای تکراری نیز حضور بایدن در نشست جده خواهد بود، نشستی که مانور محمد بن سلمان و تلاش وی برای پایان دادن به انزوای سیاسی و به رخ کشیدن جایگاه خود به رئیس جمهور آمریکا است.
همه این رخدادها نشان می‌دهد همان‌گونه که اغلب تحلیل‌گران معتقد هستند رقابت با روسیه زمینه‌‌ساز سفر جو بایدن به منطقه غرب آسیا شده است. بایدن با درک اهمیت ژئوپلیتکی عربستان سعودی به خصوص نفت این کشور سعی دارد ریاض را به افزایش تولید نفت متقاعد کند. از سوی دیگر تلاش می‌کند علاوه بر اسرائیل، موضع برخی کشورهای عربی از جمله عربستان را نیز به آمریکا در سیاست‌های ضد روسی نزدیک کند.
نویسنده: سید رضی عمادی
113
بیشتر بخوانید:
تجمع در نوار غزه در اعتراض به سفر «جو بایدن» به فلسطین اشغالی
خاورمیانه در سیاست خارجی دولت «جو بایدن»
