پس از خروج آمریکا از این توافق در 8 مه 2018، جمهوری اسلامی ایران انتظار داشت تا اعضای گروه 1+4 به ویژه تروئیکای اروپایی و اتحادیه اروپا، تعهدات خود را در زمینه کاهش آثار اعمال مجدد تحریم های هسته ای توسط آمریکا اجرایی کنند، اما در عمل در یک سال گذشته جز برخی اقدامات نمادین و وعده های بسیار، اقدامی از جانب اروپایی ها انجام نشد.
در پاسخ به اقدامات ضد برجامی آمریکا و نیز موضع انفعالی اروپا، شورای عالی امنیت ملی ایران در 8 مه 2019 در بیانیه ای اعلام کرد که تهران اجرای برخی مفاد «برجام» را متوقف خواهد کرد.
«حسن روحانی» رییس جمهوری اسلامی ایران نیز روز چهارشنبه در واکنش به اقدام آمریکا در خروج از توافق هسته ای و بازگرداندن تحریم ها، از توقف فروش اورانیوم غنی سازی شده و آب سنگین برای مدت 60 روز خبرداد و گفت: "اگر اروپایی ها در این مدت به جبران بپردازند ما هم به شرایط امروز برمی گردیم ولی اگر در پایان 60 روز به نتیجه ای نرسیم دو اقدام دیگر را در پیش می گیریم."
این اقدام ایران واکنش فوری اروپا را در پی داشت:
«فلورانس پارلی» وزیر دفاع فرانسه روز چهارشنبه در واکنش به اقدام متقابل ایران گفت: "پاریس خواستار بقای توافق هسته ای ایران است."
وی با بیان اینکه چیزی بدتر از خروج ایران از این توافق وجود ندارد، به نقل از مقامات فرانسه یاد آور شد: "در صورتی که تهران قصد خروج از برجام را داشته باشد امکان بازگشت مجدد تحریم های اروپایی خواهد بود."
پارلی مدعی عزم اروپا برای حفظ برجام شده و گفت: "فرانسه، بریتانیا و آلمان، امضا کنندگان اروپایی این توافق، همه تلاش خود را برای زنده نگه داشتن آن برای کمک به اقتصاد ایران با وجود تحریم های شدید ایالات متحده انجام می دهند."
به رغم ادعای این مقام ارشد فرانسوی، اما واقعیت این است که اروپا ظرف یک سال گذشته فقط به ایران وعده داده و تدابیری را مانند سازو کار مالی ویژه با ایران موسوم به "اینستکس" ابداع کرده که تاکنون به اجرا در نیامده اند.
اروپایی ها بارها از ایران خواسته اند تا به رغم خروج غیرقانونی آمریکا از برجام و به امید برآورده شدن وعده های اروپا همچنان به این توافق پایبند بماند، اما تهران در عمل شاهد اجرای تحریم های آمریکا و تشدید این تحریم ها بوده که آخرین موارد آن لغو معافیت صادرات نفتی ایران و نیز اعمال تحریم بر برخی فعالیت‌های هسته ای ایران است که در چارچوب برجام مجاز بوده است.
مسلماً ادامه روند کنونی به هیچ عنوان در راستای منافع ملی و امنیت ملی ایران نبوده و به همین دلیل تهران نیز اقدامات مقدماتی خود را با لغو برخی تعهدات برجامی خود انجام داده است. با این حال ایران قصد خروج از برجام را ندارد و اقداماتش نیز در چارچوب بند 26 و بند 36 برجام انجام گرفته است.
به گفته «محمد جواد ظریف» وزیر خارجه ایران، "اقدام ما بر خلاف اقدام آمریکا که نقض برجام و قطعنامه 2231 است، در چارچوب برجام است. ایران در طول یک سال گذشته با نشان دادن صبر راهبردی در برابر تلاش‌های آمریکا برای نابود کردن برجام نشان داده که همواره به تعهدات بین‌المللی خود پایبند است."
اکنون توپ در زمین گروه 1+4 به ویژه اعضای اروپایی آن است که اگر واقعا در راستای منافع خود خواهان حفظ برجام هستند هر چه زودتر وعده های خود را در قبال ایران عملی کنند.
ایران به جهان نشان داده است که به تعهدات خود پایبند است و امروز نوبت دنیاست که به تعهدات خود در قبال ایران عمل کند. اگر اروپایی ها بخواهند که سیاست قبلی یعنی تاخیر و تعلل و در عین حال درخواست از ایران برای پایبندی به برجام را در پیش گیرند، مسلما با اقدامات قاطع بعدی جمهوری اسلامی ایران مواجه خواهند شد.
114/116
نویسنده: سیدرضا میرطاهر
بیشتر بخوانید:
توئیت برجامی ظریف: اقدامات ایران در چارچوب برجام است
ظریف در مسکو: رایزنی درباره تحولات منطقه و مناسبات دو جانبه/تحلیل
ظریف: ایران از برجام خارج نخواهد شد
