«علیخان اسماعیلوف» نخست وزیر قزاقستان اعلام کرد، "آستانه همزمان اقداماتی را برای بازگشایی ظرفیت های کریدور حمل و نقل شمال- جنوب انجام می دهد و به منظور توسعه این مسیر مهم ارتباطی، نقشه راه مشترک با ایران ، ترکمنستان و روسیه تهیه شده است". "علیخان اسماعیلوف" همچنین گفت: "راه آهن قزاقستان - ترکمنستان - ایران از اهمیت ویژه ای برخوردار است و تردد بار در این مسیر به مقصد ایران، ۹ درصد رشد داشته است. ظرفیت این کریدور از ۱۰ به ۱۵ میلیون تن تا سال ۲۰۲۷ افزایش خواهد یافت".
اظهارات اخیر نخست وزیر قزاقستان در حالی است که پیش از این، دولت قزاقستان در نشست شورای سران دولت های CIS درخواست کرده بود تا کشورهای مرتبط، مسیر ترانس خزر و کریدور شمال- جنوب را با طرح کمربند و جاده چین ترکیب کنند. "علیخان اسماعیلوف" در نشست بیشکک همچنین گفته بود: "دولت قزاقستان از کشورهای CIS می خواهد مسیر حمل و نقل بین المللی ترانس خزر و کریدور شمال- جنوب را با طرح کمربند و جاده چین ترکیب کنند".
چنین به نظر می رسد مقام های دولت قزاقستان تلاش می کنند در تمامی مسیرهای ارتباطی حضور فعال داشته باشند. در سطح جمهوری های آسیای مرکزی، قزاقستان از فعال ترین کشورهایی است که تلاش می کند از کریدور استراتژیک شمال- جنوب، بیشترین بهره برداری های سازنده را به عمل آورد. بدیهی است که هرگونه اقداماتی که موجب همکاری سازنده بین کشورهای منطقه شود، بسترهای لازم را به منظور صلح، آرامش و امنیت در منطقه در پی خواهد داشت. مشارکت جمهوری های آسیای مرکزی در دالان شمال- جنوب، علاوه بر گسترش و تحکیم صلح میان این کشورها، زمینه های اخراج بیگانگان را نیز از این منطقه فراهم می کند.
دولت های غربی به رهبری آمریکا، تلاش می کنند به بهره گیری از ضعف های اقتصادی و مشکلات معیشتی ملت های آسیای مرکزی، مدام در امور این کشورها دخالت کنند. به عنوان مثال، از زمان استقلال جمهوری های آسیای مرکزی در سال ۱۹۹۱ آمریکا و انگلیس در قزاقستان، قرقیزستان و ازبکستان، بسیار فعال شده اند. آمریکا و متحدانش همچنین در سال ۲۰۲۱ تلاش مضاعفی به کار گرفتند تا در قزاقستان انقلاب رنگی سازماندهی و اجرا کنند. اما با کمک دولت های منطقه، طرح های آمریکا و متحدانش در قزاقستان به شکست منجر شد. چند ماه پس از میلیون ها دلار خسارت به قزاقستان، به تحریک قره قالپاقستان در ازبکستان اقدام کرد. این اقدام غرب نیز با هوشیاری دولت های منطقه و مقام های تاشکند به شکست انجامید.
برخی از منابع خبری مطلع در قرقیزستان، در سال ۲۰۲۰ میلادی به افشاگری پیرامون انتقال ده ها میلیون دلار پول نقد از انگلیس به بیشکک اقدام کرده بودند. هدف از این اقدام، ایجاد انقلاب رنگی در این کشور بوده است. با مرور این واقعیت ها، تردیدی نیست که کسب درآمد ملت های آسیای مرکزی آن ها را در زمینه مراقبت از قرار گرفتن در توطئه های بیگانگان منصرف می کند. به خصوص مشارکت در طرح های حمل و نقلی و ترانزیتی است که می تواند زمینه های بهبود اقتصادی و معیشتی ملت های آسیای مرکزی و قفقاز را فراهم گرداند.
"مسعود دانشمند" یک کارشناس مسائل حمل و نقل تاکید کرده است: «ایران باید ترمینال‌های ویژه‌ای در این راستا ایجاد کرد. همچنین باید کشتی‌های کانتینردار در دریای کاسپین داشته باشیم که کالای کانتینتری، به شکل کانتینری عبور کند».
پیشنهاد کارشناس حمل و نقل به دلیل قرار گرفتن سه جمهوری آسیای مرکزی و روسیه در حاشیه دریای کاسپین است. پس از فراز و نشیب های فراوان، مقرر شده است که طرح موسوم به "ترانس خزر" مشروط به حفظ محیط زیست دریای کاسپین فعال شود. در صورت فعال شدن این مسیر ارتباطی، قزاقستان و دیگر جمهوری های حاشیه دریای کاسپین می توانند کالاهای خود را با کمک کشتی های کانتینربر در سطح این دریا به بنادر کشورهای مورد نظر منتقل کنند.
بدیهی است که پس از بهره برداری از دالان ارتباطی و استراتژیک شمال- جنوب ، کشورهای عضو این دالان می توانند از مسیرهای خاکی و آبی کالاهای صادراتی خود را به ایران و دیگر کشورهای قاره پهناور آسیا و بالعکس انتقال دهند. در مقابل ، کشورهای جنوب شرقی و جنوب آسیا نیز می توانند از این دالان استفاده های سودمندی کنند.
تردیدی نیست که یکی از جاذبه های اصلی دالان شمال - جنوب برای کشورهای جهان از جمله جمهوری های آسیای مرکزی، کوتاهی و ارزان بودن این دالان بوده است. به عنوان مثال، مسیرهای متداول و مرسوم برای ارسال کالا از هند به سمت "سن پترزبورگ" روسیه که از کانال سوئز عبور می‌کنند، نزدیک به ۱۵ هزار کیلومتر طول دارد. اما کریدور ایران در این مسیر تنها هفت هزار و ۲۰۰ کیلومتر طول دارد. بهره گیری از این ظرفیت، ۴۰ درصد زمان ترانزیت و ۳۰ درصد هزینه های حمل و نقل را کاهش می دهد.
نویسنده: محمدعلی طالبی
112
بیشتر بخوانید:
توافق اعضای اکو برای ایجاد کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی آسیا و اروپا
تلاش ایران برای اجرای کریدور انرژی شمال به جنوب
وزیر راه و شهرسازی: رونق کریدور شمال- جنوب به نفع تهران و ایروان است
