این تشکل امروز یک از ارکان اقتدار ملت ایران است. بسیج با اتکا به اراده قشرهای مختلف جامعه همواره در روزها سخت و بحرانی برای به ثمر رساندن اهداف بزرگ و در عین حال صیانت از امینت و ارامش و سلامت جامعه حضوری مسوولانه و کار آمد داشته است. به این مناسبت در این گفتار نگاهی خواهیم داشت به نقش بسیج در ایران اسلامی.
بسیج حرکتی آگاهانه است که بر اساس تعقل صورت می گیرد. چنین نگرشی جامعه را همیشه در حالت آمادگی و تحرک کامل قرار می دهد. ارکان این نگرش را عقل، اختیار، اراده، آگاهی و عدالت تشکیل می دهند.
بر این مبنا در تعریف بسیج می توان گفت: بسیج روندی است اندیشه‌ای ـ عملی که در آن فرد یا جامعه بر اساس نگرش معقول، آگاهانه و آزادانه در جهت به سامان آوردن و اعتدال بخشیدن به امور خود گام برمی دارد و از طریق به کارگیری منابع، اهداف و آرمانهای مطلوب مبتنی برجهان نگری خود را تحقق می بخشد.
«بسیج» از این نظر، حرکت مردمی و توده ای یک جامعه در مسیر صحیح انسانیت و فطرت است.
در ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ـ مفهوم بسیج با واژۀ مردم همراه شده است. نهاد بسیج از جمله ثمرات گرانبها و پرارزش انقلاب اسلامی و جنگ هشت سالۀ ایران و عراق (دفاع مقدس) است.
امام خمینی(ره) در بیان ارزش های «بسیج» می‌فرماید: رحمت و برکات خداوند بزرگ بر بسیج مستضعفان که به حق پشتوانۀ انقلاب اسلامی است و به کوشش ارزنده خود ادامه داده و به حمداللّه تعالی با همت جوانان برومند و داوطلبان گروه میلیونی، رزمنده تربیت و امید آن است که با شرکت فعال قشرهای معظم ملت و شور و شعفی که در جوانان عزیز از برکت اسلام مشاهده می شود، ارتش 20 میلیونی که نگهبان جمهوری اسلامی و کشور عزیز از شر جهانخواران است تحقق یابد.
تجدید میثاق بسیجیان با آرمانهای امام خمینی (ره)
حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب؛ در بیاناتی؛ بسیج را برخاسته از متن مردم و نماینده مجموعه ملّت می دانند که با روحیه خستگی ناپذیر، در هر میدانی که لازم باشد، حضور پیدا می کند و استعداد خود را بروز می دهد و از خطرات این راه نیز نمی هراسد.
ملت ایران با روحیه بسیجی در سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی نه فقط درعرصه های دفاع مقدس و صیانت از امنیت ایران بلکه در عرصه سازندگی و علم و فناوری نیز گامهای بلندی برداشته است.
بسیج اندیشه ای مبتنی بر عقلانیت و آگاهی است. چنین اندیشه‌ای جامعه را همیشه در حالت آمادگی و تحرک کامل قرار می دهد.
بر این مبنا می توان گفت: «بسیج» از این نظر، حرکت مردمی و توده ای یک جامعه در مسیر صحیح انسانیت و فطرت است.
بسیج در شرایط سخت و بحرانی که نیازبه حرکت جمعی و پشتوانه مردمی احساس می شود، کار آمدی خود را در دوران حساس اثبات کرده است. در ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ـ مفهوم بسیج با واژۀ مردم همراه شده است.
این الگوی ارزشمند بعنوان تفکری نو و تحول گرا و موفق مورد توجه حرکتهای انقلابی در دیگر کشورها قرارگرفته است. حرکتهای جهادی حزب‌الله لبنان، جنبش جهاد اسلامی فلسطین و دیگر گروه‌های مقاومت مردمی که در سوریه و در یمن در برابر تروریسم تکفیری و متجاوزان ایستادگی می‌کنند، نمونه‌هایی روشن از عمق راهبردی بسیج در سطح جهان اسلام است.
یکی از افتخارات بزرگ در این عرصه حضور پر رنگ نیروهای مدافع حرم با روحیه انقلابی و بسیجی در عرصه نبرد با داعش است که زوال داعش در سوریه و عراق را در پی داشت.
رهبر معظم انقلاب در بیاناتی با اشاره به فراگیر شدن تفکربسیجی در میان انقلابیون و ملت های مبارز می گویند؛ در برخی از کشورهای همسایه نیز باور به توانایی در نابود کردن داعش وجود نداشت اما وقتی به میدان وارد شدند، پیروزی را به چشم دیدند و پیام انقلاب اسلامی «یعنی ما می‌توانیم» را باور کردند.
نقش آفرینی و اثرگذاری ماندگار بسیج نشان داد که این تشکل مردمی بخوبی می تواند با روشنگری و ترویج فرهنگ و اصول و ارزش‌های اسلامی و انقلابی پیام انقلاب و اسلام را به جهانیان برساند. این نقش آفرینی، بر گرفته از همان پیام رهبر کبیر انقلاب اسلامی است که فرمود؛ اگر بر کشوری نوای دلنشین تفکر بسیجی طنین انداز شد، چشم طمع دشمنان و جهانخواران از آن دور خواهد گردید.
«مایکل فیشر» در بخشی از کتاب «ایران، از مباحثه مذهبی تا انقلاب» به این نکته اشاره می کند و می نویسد: تحولی که در مردم رخ داد به واسطه فرهنگ انقلابی دینی بود که موجب شکل گیری و پیروزی انقلاب شد.
«محمد حسین جمشیدی» عضو هیأت علمی پژوهشکدۀ امام خمینی و انقلاب اسلامی درباره ماهیت بسیج و روحیه بسیجی می گوید: اندیشه و فرهنگ، بنیان و اساس هر اجتماع انسانی را تشکیل می دهند و تفاوت جوامع بشری به تفاوت در اندیشه، نگرش و فرهنگ آنها باز می گردد.
این نظام فرهنگی که از جوهرۀ عقلی ـ دینی برخورداراست با فطرت بشری نیز هماهنگی دارد و دارای ویژگیهایی چند، مانند وحدت گرایی و تحول، عدالت خواهی و ظلم ستیزی، نگرش عاشورایی، شهادت طلبی و اسوه گرایی است.
بسیج در بستر چنین اندیشه‌ای شکل گرفت؛ لذا هرگز نمی تواند در قالب های تنگ گروهی و طبقاتی یا جناحی و صنفی باقی بماند.
بسیج، با شاخص های مورد اشاره اکنون به یکی از ارکان اصلی اقتدار نظام جمهوری اسلامی ایران تبدیل شده است. به تعبیر رهبر معظم انقلاب، بسیج رهروِ پرافتخار مکتب عاشورا، یادگار ماندگار و الهام بخش ملت ایران در تاریخ، و حرکتی «از دل مردم و برای مردم» است.
نویسنده: نسرین خویی
تهیه شده در «گروه ایران» اداره کل خبر و تفسیر برون‌مرزی
