این واقعه به مناسبت محل آن به «غدیر خم» معروف شد. دو ماه پس از این حادثه پیامبر اسلام (ص) درحالیکه سر مبارکش بر سینه امیرالمؤمنین، علی (ع) بود، به جوار حقتعالي رفت و ایشان مراسم غسل و کفن پیامبر را بهتنهایی و با تعداد اندکی از خویشاوندان انجام داد.
واقعه غدیر تنها افتخار امیرالمؤمنین نبود؛ بلکه نتیجه سالهای همراهی و تربیت ایشان نزد پیامبر اسلام بود. امیرالمؤمنین درباره همراهی خود با پیامبر اسلام میفرماید: «شما رابطه خویشاوندی و منزلت ویژه مرا نزد پیامبر میدانید.
از کودکی من را در دامان خود مینشاند و به سینه میکشید و در کنار خود میخواباند و بدنش را به بدنم میسایید و بوی دلاویزش را در مشامم میریخت. لقمه را میجوید و در دهانم مینهاد، هیچگاه از من دروغ و رفتار خطا ندید». (خطبه قاصعه)
این شاگردی ویژه چنان مستحکم بود که پیامبر (ص) حدیث «من شهر علم هستم و علی دروازه آن است؛ پس هرکه علم میخواهد، باید از دروازه درآید» را بیان فرمودند.
همراهی امام علی (ع) با پیامبر تا لحظه شهادت امیرالمؤمنین ادامه داشت. امام علی (ع) در رؤیای قبل از ضربتخوردن در شب نوزدهم ماه رمضان میفرماید: «همچنان که نشسته بودم، به خواب رفتم.
رسول خدا (ص) بر من گذر کرد. گفتم: یا رسولالله، از امت تو چه ناراستیها و کینهتوزیها دیدهام. گفت نفرینشان کن.
گفتم: خداوند به جای آنان، به من بهتر از ایشان را دهد و به جای من، بدترین کسان را بر ایشان بگمارد» (خطبه ٧٠).
بدونشک پیامبر (ص) با درایت و هوشیاری الهی خود برای امت مسلمان پس از خود برنامه داشتند و این امت را به حال خود رها نکردند.
تعیین امام علی (ع) بهعنوان جانشین خود در بازگشت از حجهالوداع، علاوه بر اهمیت ادامه درست حکومت، نشاندادن مسیر صحیح اسلام به مسلمانان بود؛ امتی که باید دین اسلام را بهعنوان آخرین دین همیشه حفظ و براساس دستورهای آن زندگی خود را سامان ببخشد.
این مسیر همان راه امیرالمؤمنین است که در تمام لحظات زندگی از پیامبر آموخت و پس از رحلت پیامبر نیز بر همان روش در زندگی فردی و اجتماعی به آن عمل کرد.
گروههای اسلامی علاقهمند به تربیت جوانان مسلمان برای زندگی در دنیای مدرن باید نگاه دقیقتری به زندگی امیرالمؤمنین داشته باشند و اصول و فروع را بهتر بشناسند؛ اصولی که باعث شد امیرالمؤمنین از حق الهی خود بگذرد تا امت اسلامی دچار تفرقه نشود.
*پژوهشگر
روزنامه شرق