با روی کار آمدن دولت ترامپ، به نظر می رسد که که واشنگتن در تلاش است تا از نیروی کشورهای عرب خاورمیانه برای پیشبرد اهداف خود در منطقه سود برده و از آنها در حل مسائل مهمی چون مبارزه با داعش، بازسازی سوریه و عراق، محدود کردن ایران و صلح فلسطین و اسرائیل استفاده نماید اما کارشناسان معتقدند که با توجه به تفرقه زیاد، ریسک گریزی و خودکامگی این کشورها، آمریکا نمی تواند بر کمک آنها حساب کند.
به گزارش ایران پرس، پایگاه اینترنتی اندیشکده آمریکایی «بنیاد کارنگی»، یادداشتی به قلم ریچارد سوکولسکی و آرون میلر، با عنوان «نقشه های دونالد ترامپ برای اعراب» درباره رویکرد دولت ترامپ به کشورهای عرب سنی منتشر کرده که در ادامه می خوانیم:
رهبران کشورهای عربی به سمت ترامپ سرازیر می شوند
السیسی، رئیس جمهور مصر روز دوشنبه با دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا دیدار کرد. عبدالله، پادشاه اردن نیز چهارشنبه از واشنگتن دیدار خواهد کرد. ماه گذشته، شاهزاده محمد بن سلمان پسر پادشاه و ولیعهد عربستان با ترامپ و مقامات کاخ سفید دیدار داشت.
به نظر می رسد که ترامپ سرمایه گذاری زیادی بر روی کشورهای عربی انجام داده تا نقش مهمی در رسیدن به اهداف دولت آمریکا در منطقه ایفا کنند اما چشم انداز دولت ترامپ از همکاری راهبردی جدید با این کشورها چندان روشن نیست.
منافع آمریکا و کشورهای سنی در برخی موارد خاص همپوشانی دارد اما به سختی بر یکدیگر منطبق می شوند. همچنین در تمام مسائل، کشورهای سنی چشم به آمریکا دوخته اند تا تمام مسئولیت انجام ماموریت را برعهده گیرد.
در واقع با توجه به تجارب گذشته، بعید به نظر می رسد که کشورهای عربی بتوانند توقعات ترامپ را برآورده سازند.
مبارزه با داعش
در حالی که دولت ترامپ بر اهمیت مبارزه با داعش تمرکز کرده است، اما به نظر می رسد که این موضوع، اولویت اصلی کشورهای عربی نیست.
عبدالله، پادشاه اردن، با توجه به وسعت کم کشورش، یکی از معدود رهبران عرب است که نقش مهمی در مبارزه با داعش به ویژه با فراهم کردن امکانات و تبادل اطلاعات بازی کرد. اردن همچنین صدها هزار پناهجوی سوری را در خاک خود پذیرفته است.
در بهترین حالت، کشورهای عربی، نقشی حاشیه ای و نمادین در مبارزه علیه داعش بازی کرده اند. هفت کشوری که در کمپین مبارزه با داعش دخالت چشمگیری دارند همگی از متحدان آمریکا در اروپا و منطقه اقیانوسیه هستند.
مصر با گروهی از شبه نظامیان وابسته به داعش در صحرای سینا به گونه نه چندان موثر در مبارزه است اما کاری به عملیات ائتلاف بر ضد داعش در سوریه ندارد.
دستور کار نظامی ترکیه در سوریه بر روی کردها متمرکز است.
عربستان سعودی و دیگر کشورهای عرب خلیج فارس، سرنگونی بشار اسد را مقدم بر مبارزه و شکست داعش می دانند.
ریاض از زمان حمله نظامی به یمن در مارس 2015، اولویت خود را در مبارزه با ایران قرار داده تا شکست داعش.
بازسازی سوریه و عراق
احتمالا کشورهای عربی بعد از شکست خلافت داعش در بازسازی سوریه و عراق مشارکت می کنند. اوایل امسال، سعودی ها از طرح ترامپ برای ایجاد منطقه امن در شمال سوریه حمایت کرده و برای اعزام نیرو به این کشور جنگ زده اعلام آمادگی کردند. اما معلوم نیست که این اقدام در عمل به چه معنا است و آیا اصلا جامه عمل خواهد پوشید یا خیر.
کشورهای مهم سنی در مورد بحران سوریه ریسک گریز و متفرق هستند.
مصر به نظر می رسد که آماده پذیرفتن باقی ماندن اسد در قدرت است؛ سعودی ها شدیدا می خواهند که اسد سرنگون شود؛ و ترکیه با هر کسی که متمایل به آرمان کردهای سوریه باشد، قطع رابطه می کند. همچنین دولت غالبا شیعی عراق که شدیداً تحت نفوذ ایران قرار دارد، بعید به نظر می رسد که به کشورهای سنی اجازه فعالیت آزادانه در عراق را بدهد.
با توجه به تمام تمایلی که کشورهای عرب سنی برای محدود کردن ایران دارند، اما درخصوص اعزام نیروهای پاسدار صلح به عراق و سوریه برای حفظ مناطق تازه آزاد شده در طرح آمریکا علاقه ای ندارند؛ زیرا این اقدام ممکن است به معنای مقابله با نیروهای قدرتمند ایران باشد که از قبل می دانند مطمئناً در مقابل آنها شکست خواهند خورد.
آنها همچنین موافقت نخواهند کرد که تامین مالی بازسازی سوریه بعد از داعش را بر عهده بگیرند در حالی که رژیم اسد، ایران و روسیه از بذل و بخشش عربستان سود ببرند. موافقت دولت ترامپ با ادامه زمامداری اسد به مسائل، کمکی نخواهد کرد.
هر تلاشی برای بازسازی سوریه اگر نتواند و یا نخواهد شامل مناطق تحت کنترل اسد از جمله پایتخت و شهرهای مهم دیگر باشد، اقدام مهمی محسوب نخواهد شد.
محدود کردن ایران
دونالد ترامپ همچنین می داند که شرکای عرب سنی آمریکا بدون نقش آفرینی قدرتمندانه آمریکا حاضر به مواجهه با خطر به چالش کشیدن ایران نیستند. بسیاری از این کشورها از جمله مصر و اردن همانند عربستان عنادی با ایران ندارند و هیچ علاقه ای برای مقابله نظامی با تهران ندارند. ریاض درباره محدود کردن نفوذ ایران در منطقه به شدت حرف می زند اما تمایلی ندارد که عملا اقدامی انجام دهد؛ مگر در سایه آمریکا.
عرب های سنی بسیار تمایل دارند که شاهد مقابله آمریکا با ایران در عراق و سوریه باشند اما گزینه ها محدود و خطرناک هستند و اولویت های ضد تروریستی آمریکا را به خطر خواهند انداخت.
در یمن، دولت ترامپ در حال ارسال این پیام است که می خواهد حمایت بیشتری نسبت به اوباما از عربستان انجام دهد که این عمل نیز عربستان را جسورتر کرده است.
در واقع بدون حمایت آمریکا، نمی توان مطمئن بود که سعودی ها جوانمردانه و بی پروا عمل کنند.
کاملاً روشن است که دخالت در جنگ بی پایان علیه حوثی ها در یمن به نفع آمریکا نیست و چهره آمریکا را به وسیله اقدامات نظامی عربستان که باعث کشته شدن هزاران شهروند یمنی شده است، مخدوش خواهد کرد.
ایران نفوذش را در یمن گسترش خواهد داد؛ اما حمله نظامی سعودی ها تنها اوضاع را بدتر می کند.
صلح فلسطین و اسرائیل
عرب های سنی در ناامید کردن ترامپ در صلح فسلطین و اسراییل تقریبا مطمئن هستند.
در برابر موضع ایران و نیروهای مقاومت، اسرائیل و کشورهای عرب سنی به یکدیگر نزدیک تر خواهند شد اما معلوم نیست که این نزدیکی به صلح منجر شود؛ مگر اینکه اسرائیل آماده باشد امتیازات مشخصی به فسلطینی ها بدهد و عرب ها نیز آماده باشند، آمال و آرزوهای خود را محدود سازند.
کنفرانس سران کشورهای عربی در سال 2002 طرح صلح عربی را پیشنهاد کردند که بسیار فراتر از آن چیزی است که دولت نتانیاهو آماده است، آن را ارائه کند. اگر ترامپ می خواهد که کشورهای عربی با اسرائیل به صلح برسند؛ باید به هر دو طرف فشار وارد کند، به ویژه در خصوص موضوعاتی چون حدود مرزها و بیت المقدس. اکنون هیچ نشانه ای از آمادگی هیچ کسی از جمله ترامپ برای این کار وجود ندارد.
وضعیت عرب های سنی به این گونه است که بسیار پراکنده، ریسک گریز و خودکامه هستند و از اینکه بخشی از دستور کار آمریکا در خاورمیانه باشند، احتیاط می کنند. در بهترین حالت ممکن است که شرکای کوچکی محسوب شوند؛ همانند نقشی که نیروهای ویژه امارات متحده عربی به نظر می رسد به درستی در جنگ یمن بازی می کنند اما واشنگتن نمی تواند بر روی این کشورها در رهبری یک جنگ و یا ایجاد صلح در این منطقه بسیار حساس و شکننده حساب کند.
در واقع اگر آمریکا می خواهد که کاری انجام دهد، باید خود وارد عمل شود که این هم چشم انداز ناخوشایند و بسیار خطرناکی است.
*آنچه در این گزارش آمده به معنی تایید محتوای تحلیل نویسنده از سوی «ایران پرس» نیست و تنها در راستای اطلاع رسانی منتشر شده است. 120/110
استفاده از این مطلب با ذکر منبع «ایران پرس» بلامانع است.
