سید رضی عمادی- عربستان، بحرین، امارات سه کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس به همراه مصر از ۵ ژوئن ۲۰۱۷ با متهم کردن قطر به حمایت از تروریسم تمامی روابط خود را با این کشور قطع کردند و مرزهای زمینی، دریایی و هوایی را هم به روی دوحه بستند.
سومین سال این تنش در حالی به پایان رسید که از یک سو سیاست های چهار کشور محاصره کننده قطر با شکست مواجه شد و از سوی دیگر قطر با عبور از چالش های اولیه، دست برتر را در مقابل چهار کشور عربستان، امارات، بحرین و مصر دارد.
عربستان و سه کشور دیگر برای از سرگیری روابط ۱۳ شرط را برای قطر تعیین کردند، اما قطر با بیان اینکه شروط تعیین شده ناقض حق حاکمیت این کشور است تاکنون به آن تن نداده است.
عربستان سعودی بر این باور است که همه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس باید تابع سیاست های آن در مسایل منطقه ای باشند، اما قطر ضمن مخالفت با این برداشت آل سعود، با پشت سر گذاشتن سیاست تحریم، عملاً به ریاض فهماند که کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، کشورهای مستقلی هستند که سیاست خارجی خاص خود را پیگیری می کنند.
عربستان سعودی با اعمال سیاست تحریم و محاصره، تلاش داشت بر روابط قطر با جمهوری اسلامی ایران و ترکیه تاثیر بگذارد، اما با اثبات دشمنی ریاض برای دوحه، روابط دولت قطر با تهران و آنکارا نزدیک تر از قبل پیگیری شد.
جمهوری اسلامی ایران و ترکیه دو کشور اصلی بودند که به قطر برای پشت سر گذاشتن سیاست تحریم و محاصره کمک کردند و مقامات دوحه نیز بارها ضمن انتقاد شدید از سیاست عربستان سعودی، اعلام کردند جمهوری اسلامی ایران و ترکیه به استقلال دیگر کشورهای همسایه احترام می گذارند و دخالتی در امور داخلی دیگر کشورها ندارند.
در همین رابطه:
قطر: کمک کشورهای یاری‌رسان در زمان تحریم را فراموش نخواهیم کرد
از زمانی که تنش درون عربی آغاز شد دولت آمریکا واکنش های متضادی به این تنش داشته است.
دونالد ترامپ ابتدا آشکارا در کنار عربستان و سه کشور دیگر قرار گرفت، اما تیلرسون، وزیر خارجه وقت آمریکا در کنار قطر قرار گرفت.
دولت دونالد ترامپ حتی از تنش درون عربی که همه 5 کشور عربستان، بحرین، امارات، مصر و قطر از متحدان آمریکا هستند نیز برای کسب منافع اقتصادی در قالب فروش سلاح بهره گرفت.
همچنین با گذشت زمان، دولت ترامپ گاهی به قطر و گاهی به عربستان برای کاستن از تنش درون عربی فشار وارد کرد، اما الگوی رفتاری دولت ترامپ نشان داد که تداوم تنش درون عربی را سازگار با منافع خود می داند.
در پایان سومین سال تنش نیز برخی منابع خبر دادند که دونالد ترامپ، امارات و عربستان را تحت فشار قرار داده تا ممنوعیت پرواز هواپیماهای قطری از حریم هوایی این دو کشور را لغو کنند.
با این حال، علت این اعمال فشار نیز پایان دادن به این تنش نیست بلکه علت اصلی این است که پس از محاصره قطر توسط چهار کشور عربی، هواپیماهای قطر از آسمان ایران استفاده بیشتری می کنند و ترامپ اکنون درصدد است از شمار پرواز هواپیماهای قطری بر فراز آسمان ایران بکاهد.
نکته پایانی اینکه، در سه سال گذشته تلاش های زیادی به خصوص از جانب کویت برای پایان دادن به تنش درون عربی انجام شد، اما این تنش ها نیز به دلیل پافشاری قطر بر استقلال خود و لزوم رفع محاصره و تحریم، سبب شد میانجی گری کویت نتیجه نداشته باشد.
در آستانه ورود این تنش به چهارمین سال، "صباح خالد الحمد الصباح"، نخست وزیر کویت از ادامه تلاش های امیر کویت برای برطرف ساختن اختلافات موجود و ایجاد همبستگی میان کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس خبر داد.
با این وجود، هنوز نشانه هایی از طرفین به خصوص از دوحه و ریاض مبنی بر کاهش تنش دیده نمی شود.
بیشتر بخوانید:
پیام‌های نشست غیرحضوری شورای همکاری خلیج فارس با مشارکت قطر/ تحلیل
ادامه بحران کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس با قطر
