قضات دیوان با ۱۵ رأی موافق و یک رأی مخالف، ایرادات مقدماتی آمریکا را رد کردند. این رأی به معنای آن است که دیوان بین المللی دادگستری صلاحیت خود را برای رسیدگی به شکایت مطرح شده از سوی ایران علیه دولت آمریکا تأیید می‌کند و پرونده شکایت ایران از آمریکا وارد رسیدگی ماهوی خواهد شد.
تهران این حکم را یک «پیروزی» دانسته و محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران در توییتی نوشت: «یک پیروزی دیگر برای ایران». درمقابل، "ند پرایس Ned "Price سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا گفت: «از این که دیوان استدلال‌های حقوقی ما را مبنی بر این که رسیدگی به ادعای ایران از صلاحیت این دیوان خارج است، نپذیرفت، ناامید شدیم.»
ایران بعد از خروج آمریکا از توافق هسته ای برجام و اعمال تحریم های یکجانبه، در 16 ژوئیه 2018 از ایالات متحده به دلیل نقض تعهدات بین‌المللی و مشخصاً، "پیمان مودت و روابط اقتصادی و حقوق کنسولی 1955"به دیوان شکایت و خواستار لغو تحریم‌هایی شد که در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ علیه تهران وضع شده بود.
به گفته کورش احمدی کارشناس سیاسی، شکایت ایران از آمریکا در ارتباط با نقض عهدنامه مودت از طریق تحریم‌ها دارای وجاهت قانونی بود.
پس از طرح شکایت ایران و رسیدگی اولیه به آن، قضات دیوان بین المللی دادگستری در 3 اکتبر 2018 به اتفاق آراء با اعلام اینکه صلاحیت رسیدگی به شکایت ایران از آمریکا را دارند، رای به لغو تحریم های دارویی،کشاورزی، غذایی،بشردوستانه و هوایی آمریکا علیه ایران دادند.
قضات این دادگاه در رای خود اعلام کردند، دیوان دریافته است که برخی از تحریم های ضد ایرانی آمریکا مرتبط با برخی از حقوق و تعهدات طرفین در پیمان مودت سال 1955است.
با این حال، آمریکا هیچ اعتنایی به این رای نکرده و پس از صدور این حکم، اعلام کرد که از عهدنامه مودت خارج خواهد شد. در واقع آمریکا تا آخرین روزهای دولت ترامپ در چارچوب کارزاز فشار حداکثری تحریم های فزاینده ای را علیه ایران اعمال کرد.
اکنون و پس از رای روز چهارشنبه دیوان بین المللی دادگستری در قبال ایرادات مطرح شده از سوی آمریکا، امکان رسیدگی ماهوی به دادخواست ایران فراهم شده است؛ زیرا از نظر قضات دیوان، موضوع شکایت، تفسیر یا اعمال معاهدۀ مودت امضا شده در سال 1955 نبوده است.
قضات دیوان همچنین به اتفاق آراء، اعتراض آمریکا به عدم صلاحیت دیوان برای رسیدگی به موضوعات مربوط به فعالیت های تجاری و معاملات ایران یا اتباع و شرکت های ایرانی با کشورهای ثالث یا اتباع و شرکت های آنها را رد کردند.
واشنگتن از همان آغاز روند رسیدگی به این شکایت، همواره مدعی بود که دیوان بین‌المللی دادگستری صلاحیت قانونی رسیدگی به این پرونده را ندارد.
دولت ترامپ با طرح این اتهام که ایران «تهدیدی جدی» برای امنیت بین‌المللی محسوب می‌شود، ادعا می کرد که اعمال این تحریم ها ضروری است. رای اخیر دیوان بین المللی دادگستری موجب تقویت موضع و افزایش اعتبار سیاسی ایران در افکار عمومی جهانی و کشورهای دنیا می شود. ضمن اینکه این رای، نشانه درستی و به حق بودن موضع تهران در قبال اقدامات تحریمی یک جانبه وغیر انسانی واشنگتن علیه ایران است که در دو سال اخیر، موجب آسیب های فراوان به مردم ایران شده است .
در عین حال صدور حکم دیوان بین المللی دادگستری ضربه بزرگی برای پرستیژ و موقعیت آمریکا محسوب شده و شکست دیگری را برای سیاست های زورمدارانه آن در عرصه بین المللی رقم زد.
برای دولت جدید آمریکا که ادعا می کند خواهان تغییر در سیاست دولت قبلی در قبال ایران و بازگشت به برجام است، این حکم دیوان می تواند دلیل متقنی بر نادرستی سیاست تحریمی آمریکا علیه ایران باشد. در واقع واشنگتن اکنون هیچ بهانه ای برای تداوم تحریم های ظالمانه علیه ایران ندارد.
نویسنده: سید رضا میرطاهر
112
بیشتر بخوانید:
واکنش آمریکا به رد اعتراض این کشور در دیوان لاهه
واکنش ظریف به پیروزی ایران در لاهه: آمریکا به تعهدات بین‌المللی خود پایبند باشد
خطیب زاده: دیوان لاهه صلاحیت خود را در دعوای ایران علیه آمریکا احراز کرد
