هدف از این دیدار زمینهسازی برای افتتاح منطقه صنعتی مشترک دو کشور و اجرای توافقنامههای امضا شده بین دو طرف اعلام شده است.
این تحولات درحالی است که عبدالله دوم، شاه اردن نیز حدود سه هفته پیش پس از گذشت۱۰ سال سفری رسمی به عراق داشت که هدفش پیگیری کردن چندین پرونده امنیتی و سیاسی مشترک میان امان و بغداد بود.
وی نخستین رهبر عربی بود که پس از سقوط رژیم صدام، به عراق سفر کرد اما زمان این سفر به سال ۲۰۰۸ باز می گردد. پایگاه خبری «العربی الجدید» طی یادداشتی با تیتر «مقامات اردنی در پی گسترش مناسبات با بغداد؛ پروندههای امنیتی و سیاسی مقدمتر از اقتصادی» به بررسی اهداف اصلی این تحرکات دیپلماتیک پرداخت.
روزنامه فرامنطقه ای "رأی الیوم" نیز در گزارشی با اشاره به سفرهای مقامات اردنی به عراق، این سفرها را نشانگر تغییر سیاستهای منطقهای اردن و عقبنشینی از مواضع خود درباره هلال شیعی توصیف کرد.
این روزنامه افزود: اصطلاح هلال شیعی اولین بار توسط عبدالله دوم شاه اردن در سال 2004 و در خلال به قدرت رسیدن شیعیان در عراق، مطرح شد و غالبا از سوی کسانی که درصدد القای نوعی خطر از شدت یافتن روابط شیعیان عراق با جهان خارج است، استفاده میشود.
روشن است که امان نیازمند پوشش سیاسی قراردادهای اقتصادی با عراق است. از سرگیری روابط جدید با عراق هم برای اردنی ها و هم عراقی مثبت است. رای الیوم افزود: اشتباه نیست که سفر مقامات اردنی به عراق را نه هم راستا با تلاشهای آمریکا برای تشکیل ناتوی عربی، بلکه برای غنیمت شمردن فرصت همکاری با عراق جدید و گرم شدن روابط تهران – امان که از سه سال پیش تاکنون، پس از حادثه کنسولگری عربستان، به سردی گراییده است، ارزیابی کنیم.
البته این ضرورتاً به معنای برقراری روابط مستقیم با ایران نیست بلکه تنها به میزان باز شدن کانالهای ارتباطی با کشورهای همسایه است و به نظر میرسد امان با از سرگیری این روابط از یک سو میتواند از آن به عنوان ابزاری برای خودکفایی استفاده کند و از سویی دیگر میخواهد از این کانالها برای بازگشت آوارگان و بازسازی کشور بهره برد.
این مسائل نشاندهنده فاصله گرفتن گام به گام اردن از سیاستهای مداخله جویانه و فتنهجویانه عربستان و برخی دیگر از حکام عربی نظیر امارات در کشورهای منطقه است.
اردن بهعنوان یکی از حامیان اصلی تروریستها در منطقه نقش بهسزایی در ایجاد بحران درعراق و سوریه داشت و تا مدتها عملا مجری سیاستهای غرب از جمله آمریکا وهمپیمانان منطقهای آنها از جمله رژیم صهیونیستی بوده است.
چندی پیش مطبوعات صهیونیستی از همکاری اردن با رژیم صهیونیستی برای کنترل اوضاع عراق خبردادند. درچارچوب این همکاری اردن به اسرائیل اجازه داده است تا هواپیماهای بدون سرنشین اسرائیلی با ورود به حریم هوایی اردن، اوضاع عراق را رصد کنند.
جغرافیای اردن در گسترش بحران در سوریه و عراق نقش مهمی داشته است. مرز مشترک جغرافیایی سبب شد که اردن به یکی از مهمترین مراکز برای آموزش نیروهای تروریستی تبدیل شود و درعین حال تروریستها نیز از مرز اردن برای نفوذ در سوریه و عراق استفاده کنند.
بخش مهمی از وضعیت موجود منطقه نتیجه خطاهای سیاستمداران برخى کشورها از جمله اردن و عربستان و اتخاذ سیاستهایی است که میتواند تمام منطقه را به ورطه جنگ و ناامنى و بى ثباتى بیشتر سوق دهد.
چنین وضعیتی ظاهرا" مقامات اردنی را به تجدید نظر در سیاستهایشان که تبعات منفی سیاسی و اقتصادی و امنیتی برای این کشور به همراه داشته است و تلاشهای امان برای گسترش مناسبات با سوریه و عراق را میتوان در این چارچوب قابل ارزیابی است.
نویسنده: بیژن نجفی