خبرگزاری اسپوتنیک در تارنمای خود می نویسد: تحریم ها، تعرفه های گمرکی و توییت های «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا سبب شده اند تا بسیاری از ملت های جهان از آمریکا، که پیش از این ازهمراهان سنتی و همیشگی واشنگتن محسوب می شدند و روابط دو جانبه خوبی را درهمه ابعاد تجربه کرده بودند، دور شوند.
اما مهم تر از آنکه این کشورها از آمریکا دور می شوند، آن است که آن ها در حال حاضر گرایش خود را به سمت دیگر افزایش می دهند و در مقابل سیاست های واشنگتن صف آرایی می کنند.
روابط بین آلمان و روسیه
در حالی که «ولادیمیر پوتین»، رئیس جمهور روسیه و «آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان پیرامون خط لوله انتقال گاز موسوم به (نورد استریم ٢)، که وظیفه انتقال گاز از روسیه به شمال آلمان را دارد، مذاکره می کنند، آمریکایی ها برای تحریم های جدید علیه شرکای گازی اروپایی شان، برنامه ریزی می کنند.
علاوه بر این، واشنگتن بانک هایی را هم که در این قرار داد دخیل بوده اند، مجازات می کند.
زمانی که بحث پیرامون دیدار رئیس جمهور آمریکا با همتای روسش داغ بود، مرکل خاطر نشان کرد که خط لوله یاد شده دارای پیشینه سیاسی بلند مدتی است و نمی توان در مورد آن به همین سادگی تصمیم گرفت و سپس آن را به گوشه ای رها کرد. پوتین هم با این دیدگاه صدر اعظم آلمان موافق بود.
«گالیا ایبروگیموا» ستون نویس خبرگزاری اسپوتنیک، بر این باور است که رویکرد مشترک روسیه و آلمان در موضوع خط لوله انتقال گاز، اولین ضربه به آمریکا بود.
دومین ضربه به آمریکا زمانی زده شد که رئیس جمهور روسیه و صدر اعظم آلمان، نگرانی مشترک خود را در مورد جنگ تجاری به راه افتاده توسط دونالد ترامپ ابراز کردند.
رهبران روسیه و آلمان، اقدام آمریکا مبنی بر خروج از توافق هسته ای با ایران را نیز محکوم کردند. آن ها این اقدام ترامپ را نشانه ای از عدم پایبندی کاخ سفید به تعهدات بین المللی خواندند و اعلام کردند با اینگونه تصمیم گیری های آمریکا مخالف هستند.
عواقب غیر قابل پیش بینی بودن اقدامات ترامپ
موضع مشترک و همسوی مسکو و برلین در موضوعات جدی بین المللی، موجی از بحث ها را میان کشورهای غربی به وجود آورده است. برخی از روزنامه نگاران و کارشناسان اروپایی حتی از ایجاد یک محور جدید ژئوپولیتیک سخن گفته اند.
این محور ناگزیر باید در موقعیت کنونی در برابر وضعیت متزلزل رابطه با آمریکا ایجاد شود؛ علت اصلی این موضوع هم غیر قابل پیش بینی بودن تصمیمات ترامپ در مسائل بین المللی است.
کارشناسان معتقدند، با توجه به اتفاقات رخ داده، محور یاد شده می تواند شامل کشورهایی چون ایران، ترکیه و چین باشد.
با این وجود،«آندره دویاتکوف»، محقق موسسه اقتصادی آکادمی علوم روسیه، در مقاله ای عنوان داشت که همسو بودن موضع آلمان و روسیه، دلیل کافی برای تشکیل یک محور جدید ضد آمریکایی نیست.
وی معتقد است: "روش های پاسخگویی به تصمیمات متناقض ترامپ، در برلین و مسکو یکسان است. اما منافع و تمایلات سیاسی هر دو کشور بسیار گسترده تر از این ها است."
این کارشناس همچنین توضیح داد که تمایلات مشترک روسیه و آلمان فراتر از ایجاد موضعی ضد آمریکایی می رود؛ آن ها به واسطه فروش گاز روسیه است که در کنار یکدیگر قرار گرفته اند.
لازم به ذکر است که خط لوله مذکور از طریق اوکراین به آلمان می رسد و اتحادیه اروپا تاکید بر حفظ آن دارد. بنابراین اوکراین نیز در این زمینه دخیل است و می تواند یکی از طرف های تاثیر گذار بر محور یاد شده باشد.
نزدیک ترین شریک تجاری روسیه در اتحادیه اروپا، اتریش است. این کشور نیز یکی از مشتریان گاز روسیه است. انتقال گاز از طریق اوکراین به این منطقه سبب شده است تا روسیه سالانه چیزی حدود 30 میلیارد متر مکعب ذخیره بزرگترین شبکه توزیع گاز طبیعی اتریش را تامین کند.
دویاتکوف در ادامه اذعان داشت که این موضوع اصلی ترین محور گفت و گوی ولادیمیر پوتین و «سباستین کورتز»، صدراعظم اتریش، در روز 18 اوت و پس از مراسم عروسی «کارین کندیس»، وزیر امور خارجه این کشور بود.
ایران و موضوع سوریه
مساله سوریه، موضوعی است که روسیه از مدت ها پیش سعی داشته در مورد آن با آمریکا مذاکره کند. اما از سویی دیگر به یکی از موضوعات مشترک و مورد تمایل برلین و مسکو نیز بدل شده است.
پس از پاکسازی بخش اعظمی از سوریه و بیرون راندن تروریست های تکفیری و خودخوانده داعش از مناطق اشغالی سوریه، آنچه بیش از همه مورد توجه قرار گرفت، بازگشت پناهجویانی بود که از این کشور عربی خارج شده اند. برای این منظور بیش از هر چیز نیاز است تا زیر ساخت های تخریب شده سوریه به حالت عادی بازگردند و کشور در مسیر آبادانی قرار گیرد.
در ماه ژوئیه سال جاری، پوتین یک فراخوان عمومی و بین المللی را برای کمک به سوریه منتشر ونیز اعلام کرد، این اقدام سبب می شود تا مهاجرت کمتری به اروپا شکل گیرد.
با این همه دونالد ترامپ تصریح کرده است که تخصیص منابع مالی برای بازسازی سوریه از وظایف آمریکا نیست، بلکه دیگر کشورهای ثروتمند هستند که باید این هزینه ها را متقبل شوند.
هر چند اتحادیه اروپا در این موضع (پرداخت هزینه های بازسازی سوریه) شک و تردید داشت، اما طرح آن در مذاکرات بین مرکل و پوتین نشان داده است که می توان تغییر نظر اروپا را نیز در این باره شاهد بود.
«دویاتکوف» معتقد است: مساله سوریه یک موضوع سیاسی و داخلی آلمان به شمارمی آید؛ آلمان و روسیه در اینکه باید سوریه را از لحاظ اجتماعی، سیاسی و اقتصادی به ثبات رساند، نقطه نظر مشترکی دارند. آلمان ها معتقدند این اقدام به نفع همه کشورهای عضو اتحادیه اروپا است.
برلین به خوبی می داند که با حل شدن مساله سوریه، بخش مهمی از مشکلاتی که آن ها برای پذیرش پناهجویان پیش رو دارند، حل می شود.
مذاکره بین آلمان و روسیه در مورد احیای سوریه، از سوی ایران نیز حمایت شد. کارشناسان مسائل ایران معتقدند که تهران همچنان تمایل دارد در دوران بعد از جنگ نیز در سوریه نفوذ و حضور خود را ادامه دهد. به همین سبب است که ایران از مذاکرات برلین و مسکو حمایت می کند.
«جولیا اسوشنیکوا»، یکی از کارشناسان مسائل ایران در خبرگزاری اسپوتنیک، تاکید کرد: "ایران در سوریه به شدت سرمایه گذاری کرده و همین حضور ایران در جنگ سوریه سبب شده است تا اروپا در مورد کمک هایش به دمشق مردد شود."
با این حال، تحریم های آمریکا باعث شده اند تا اقدامات ایران در زمینه کمک رسانی به سوریه هم محدود شود، به همین سبب به نظر نمی رسد در آینده، تهران بتواند در بازسازی و حمایت از سوریه مشارکت داشته باشد.
جولیا اسوشنیکوا همچنین در ادامه گفت: ایران می خواهد از اختلافات موجود بین آمریکا، ترکیه، اروپا، چین و روسیه بیشترین استفاده را ببرد؛ اما این ها همه تحرکات تاکتیکی هستند.
این کارشناس در مورد تشکیل یک محور ژئوپولیتیک ضد آمریکایی، متشکل از کشورهایی که واشنگتن آن ها را تحریم کرده است، تردید داشت.
وی در این باره معتقد است: همه کشورهایی که مورد فشار و تحریم آمریکا قرار گرفته اند، رویکرد عملی خاص خود را دارند و هر یک منافع متفاوتی را پیش می گیرند. بنابراین تجمیع آن ها در یک اتحاد، کمی دور از ذهن به نظر می رسد.
منافع چین و ترکیه
ترکیه از مذاکرات روسیه و آلمان حمایت کرده است. پس از آن که روابط واشنگتن و آنکارا تیره شد، دولت ترکیه با قدرت از مخالفان آمریکا حمایت کرد. با این وجود بعید به نظر می رسد که این کشور روابط خود را با آمریکا کاملا تغییر دهد و به سمت رقیبان این کشور روی برگرداند.
«ولادیمیر آواتکوف»، مدیر مرکز مطالعات شرقی روسیه، بر این عقیده است که آنکارا در حالی همچنان به دنبال یک تعادل در روابط خود با واشنگتن است که برای نزدیکی هر چه بیشتر به اروپا، روسیه و چین نیز تلاش می کند. از لحاظ تمایل ترکیه به ایجاد یک محور ضد آمریکایی، کارشناس خبرگزاری اسپوتنیک، بر این باور است که همه چیز به شرایط آینده بستگی دارد.
آمریکا بر اقتصاد جهان مسلط است؛ این موضوعی است که باعث می شود تا ترکیه تنش های گذشته را فراموش کند.
از سویی دیگر، چین نیز در قبال رفتار با آمریکا و تشکیل یک محور ضد آمریکایی وضعیتی مشابه دارد. با اینکه این کشور از اولین کشورهایی بود که تحت تاثیر افزایش تعرفه های گمرکی قرار گرفت، اما با این حال همواره سعی کرده است تا وضعیت را به گونه ای پیش ببرد که راه مذاکره با کاخ سفید برایش باز باشد.
مطابق آنچه که «الکساندر گابویف»، مدیر برنامه (روسیه در منطقه آسیا و اقیانوسیه) از مرکز مطالعاتی مسکو می گوید، حتی اگر در نظر بگیریم یک محور ضد آمریکایی تشکیل می شود، مهم ترین چیز آن است که این محور چه برنامه ای را برای اجرا پیش خواهد گرفت. این کارشناس معتقد است، به سبب ساز و کار اقتصادی و سیاسی حاکم بر کشورها، همه اعضای این محور پس از مدتی، بار دیگر به دنبال ایجاد روابط با واشنگتن خواهند بود. اما سوالی که باقی می ماند آن است که چه وقت و در چه زمینه ای این روابط دوباره شکل می گیرد؟
مترجم: محمد استادولی
138/112
بیشتربخوانید:
تاثیر منفی تعرفه‌های دولت ترامپ بر اقتصاد آمریکا
طرفداری سازمان ملل از رسانه‌ها در جنگ با ترامپ/ تحلیل
کاهش حمایت مردم آمریکا از ترامپ
اعتراض بیش از 100 مقام پیشین آمریکایی به‌سیاست‌های ترامپ
