یکی از چالش های اخیر اتحادیه اروپا که میزان شکاف و تفرقه را در آن بخوبی به نمایش گذاشت، اختلاف سران اروپایی درباره انتخاب مقامات کلیدی اتحادیه اروپا بود.
بعد از برگزاری انتخابات پارلمان اروپا در مه 2019 باید بار دیگر مقامات اصلی این اتحادیه یعنی رئیس شورای اروپا، رئیس کمیسیون اروپا، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و رئیس بانک مرکزی اروپا انتخاب می شدند.
با این حال دیدگاه های مختلف درباره افراد مورد نظر برای این پست ها باعث تعویق چند باره انتخاب مقامات مورد نظر شد. هر چند در نهایت پس از چند روز بحث و جدل، سرنوشت 4 پست کلیدی اتحادیه اروپا مشخص شد. سران 28 کشور اروپایی سرانجام پس از چهار جلسه طولانی سه شنبه شب (2 ژوئیه) درباره این پست ها به توافق رسیدند.
"کریستین لاگارد" وزیر اسبق فرانسوی و مدیر عامل صندوق بین المللی پول به عنوان رئیس بانک مرکزی اروپا انتخاب شد. "اورسولا فن در لاین" وزیر دفاع آلمان پست کلیدی ریاست کمیسیون اروپا را بر عهده گرفت. "ژوزف بورل" وزیر خارجه اسپانیا به عنوان مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا جایگزین فدریکا موگرینی خواهد شد و "شارل میشل" نخست‌وزیر بلژیک نیز به عنوان رئیس شورای اروپا برگزیده شد.
انتخاب این افراد کاملا بر خلاف گمانه زنی های قبلی درباره نامزدهای این پست ها انجام شد. قبل از آن "ژان کلود یونکر" رئیس کمیسیون اروپا درباره تعویق انتخاب مقامات جدید اروپایی به ویژه روسای کمیسیون و شورای اروپا بشدت ابراز نگرانی کرده بود.
یونکر تاکید کرد: "امیدوار است سران کشورهای اروپایی بتوانند نامزدهایی را برای تصدی این دو مقام بسیار مهم در اتحادیه اروپا معرفی کنند و تاخیر بیشتر در این خصوص بی معنی است."
اختلافات سران کشورهای اتحادیه اروپا پیش از این در طی یک نشست دو روزه یعنی نشست 21 و 22 ژوئن منجر به تعویق افتادن تعیین روسای کمیسیون اروپا و شورای اروپا شده بود.
در این نشست، "امانوئل مکرون" رییس جمهوری فرانسه مدعی شد که هیچ‌کدام از نامزدهای مد نظر یعنی "مانفرد وبر" (از احزاب راست میانه)، "فرانتس تیمرمن" (معاون کنونی یونکر)، و رهبر چپ های میانه رو هلند) و "مارگرت وستاگر" (نامزد لیبرال‌ها) از حمایت اکثریت سران اروپایی برخوردار نیستند.
در واقع برای پست رئیس کمیسیون اروپا که بالاترین مقام اجرایی اتحادیه اروپا محسوب می شود و به طور مرسوم از میان روسای فراکسیون های احزاب اروپایی در پارلمان اروپا انتخاب می شوند، اجماع نظری وجود نداشت. مانفرد وبر از حمایت اکثریت سران برخوردار نبود اما هیچ اجماع نظری هم درباره دیگر نامزدها یعنی تیمرمن و وستاگر هم وجود نداشت.
با این حال گزینه نهایی رئیس کمیسیون اروپا یعنی "اورسولا فن در لاین" وزیر دفاع کنونی آلمان نشان داد که تا چه حد بین سران کشورهای اروپایی درباره مقامات مد نظرشان برای این پست های کلیدی اختلاف نظر وجود دارد.
این مساله به این دلیل اهمیت دارد که تا قبل از انتخاب فن در لاین اساسا چندان اسمی از وی به میان نیامده و یا حتی نامزدی جدی برای این پست کلیدی محسوب نمی شد. با این حال بن بست در این زمینه ظاهرا سران اروپایی را مجبور کرد تا گزینه ای را که کمترین اختلاف درباره وی وجود دارد نهایتا به عنوان رئیس کمیسیون اروپا برگزینند.
نکته مهم دیگر انتخاب "ژوزف بورل" وزیر خارجه اسپانیا به عنوان مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا است. تا قبل از انتخاب وی، برخی از دیپلمات‌های اروپایی از "کریستالینا جورجیوا" معاون سابق رییس کمیسیون و یک محافظه‌کار به عنوان مسئول جدید سیاست خارجی اتحادیه اروپا نام می بردند. با این حال انتخاب بورل نشان داد که به دلیل عدم توافق و اختلاف نظر شدید بین سران اروپایی، اساسا افرادی در این برهه زمانی مسئولیت پست های مهم اتحادیه اروپا را در اختیار گرفته اند که تا قبل از این چندان نامی از آنها برده نمی شد.
آنچه که در رابطه با انتخاب بورل اهمیت دارد موضع وی در قبال توافق هسته ای برجام وتحولات اخیر آن است. بورل در 8 مه 2019 درباره تصمیم ایران برای کاهش تعهدات برجامی خود گفته بود: "تا آنجا که من می‌دانم این تصمیم ایران در چارچوب برجام است. آمریکا با خروج از برجام اقدام بدی انجام داد و زمینه تصمیم اخیر ایران در محدودیت فعالیت برجامی را فراهم کرد."
بدین ترتیب انتظار می رود که بورل در پست جدید خود رویکردی مبتنی بر حفظ برجام و تشویق ایران برای ماندن درآن را اتخاذ نماید.
نویسنده: سیدرضا میرطاهر
116/118
بیشتر بخوانید:
سرنوشت چهار پست کلیدی اتحادیه اروپا مشخص شد
گزارش: دعوای شبانه سران اروپا بر سر قدرت
