در این راستا «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه در مصاحبه‌ای تأکید کرد، مسکو بازی ژئوپلیتیکی برخی کشورهای غربی برای نفوذ در قاره آفریقا از طریق ارعاب و باج خواهی را محکوم می‌کند و آماده رقابت قانونی بر سر همکاری‌های دارای سودمندی متقابل با کشورهای آفریقایی است.
این موضع پوتین درآستانه برگزاری نشست سران اجلاس اقتصادی روسیه-آفریقا در 23 و 24 اکتبر در بندر سوچی بیان شده است. وی ضمن هشدار نسبت به خطر ظهور تقابل اقتصادی بین قدرتهای بزرگ دراین قاره، برگسترش همکاری‌های نظامی-فنی و کمک‌های انسانی به کشورهای آفریقایی تاکید کرده است.
پوتین معتقد است که آفریقا اکنون به قاره فرصت‌ها تبدیل شده است. این قاره دارای منابع عظیم طبیعی است بازارهای داخلی و بازار مصرف در آفریقا در حال گسترش است. با این حال غربی‌ها نقشی مخرب در این قاره ایفا می کنند.
به گفته پوتین، ما شاهد هستیم که برخی کشورهای غربی با اعمال فشار، ارعاب و باج خواهی با دولت‌های آفریقایی برخورد می کنند. آنها با چنین روش هایی سعی دارند به نفوذ و سلطه مواضع خود بر به اصطلاح مستعمرات قبلی خود، البته به شکل‌های جدید بازگردند، بدون آنکه به منافع مردم این قاره توجه کنند. آنها تلاش می کنند تا مانع از توسعه روابط روسیه و کشورهای آفریقایی شوند.
رویکرد غرب در قبال آفریقا از چند قرن پیش تاکنون همواره مبتنی بر استعمار، استثمار و بهره کشی از این قاره و در عین حال سرکوب آزادیخواهان آن بوده است.
هر چند که در دوره پس از جنگ جهانی دوم بسیاری از این کشورها مستقل شدند اما غربی ها کماکان از طریق نفوذ در ساختارهای سیاسی، اقتصادی و حتی نظامی این کشورها همواره تلاش کرده اند تا نفوذ خود در این قاره را حفظ و تقویت کنند.
با این حال در سال‌های اخیر با تغییرات بنیادین در شکل بندی اقتصادی جهان و پیدایش قدرتهای نوظهور اقتصادی، سهم کشورهای غربی در بازار تجارت با کشورهای آفریقایی کاهش یافته و در همین شرایط، چین، هند و برزیل سه کشور عضو گروه بریکس یا اقتصادهای نوظهور جهان، به شرکای عمده تجاری کشورهای قاره آفریقا تبدیل شده اند.
اکنون روسیه نیز تلاش می کند همانند دیگر اعضای بریکس جای پای محکمی در آفریقا پیدا کند. پس از فروپاشی شوروی، روسیه به عنوان کشور جانشین آن به دلیل درگیر شدن با مشکلات متعدد داخلی و کاهش قدرتش تا اواخر دهه 2000 میلادی نتوانست نقش قابل توجهی در قاره سیاه ایفا کند.
با این حال در دوره دوم زمامداری پوتین همزمان با احیای قدرت سیاسی، اقتصادی و نظامی روسیه این کشور تلاش می کند که نقش برجسته‌ای را در آفریقا ایفا کند و برگزاری نشست سران اجلاس اقتصادی روسیه-آفریقا در سوچی در همین چارچوب صورت می گیرد.
به گفته پوتین، امروزه روابط روسیه با آفریقا در حال گسترش است و کمک‌هایی که روسیه به همراه جامعه جهانی به این قاره می کند در عرصه‌های مختلف، از جمله در رابطه با کاهش بدهی‌های آنها، مبارزه با بیماری‌های عفونی، مقابله با تروریسم، جنایات سازمان یافته، قاچاق مواد مخدر، حل و فصل مناقشات و جلوگیری از بروز بحران‌ها است.
قاره آفریقا در شرایط کنونی با توجه به توانمندی‌های انسانی و طبیعی و دارا بودن ذخایر سرشار انرژی و معدنی به تدریج در حال افزایش نقش خود در معادلات جهانی است و توجه قدرتهای بزرگ بین المللی بیش از پیش به آن جلب شده است.
این امر مساله رقابت شدید این قدرتها برای افزایش حضور و نفوذ در قاره سیاه را مطرح کرده است. با این حال روسیه معتقد به رقابت بر سر همکاری با کشورهای آفریقایی است.
نویسنده: سید ضا میرطاهر
141/116
