آمارهای منتشر شده توسط اداره آمار ترکیه نشان می‌دهد مبادلات تجاری ایران با این کشور در پنج ماهه سال جاری میلادی با رشد 5 درصدی به دو میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار رسیده است.
همچنین براساس آمارهای منتشر شده از سوی مرکز آمار اروپا (یورو استات) ترکیه نیز برای نخستین بار طی چهار سال گذشته از ایران نفت یا فرآورده نفتی وارد کرده است.
این کشور طی ماه مارس امسال، ۵۷۶ تن و در ماه آوریل، ۴۸۵ تن و در مجموع یک هزا رو ۶۰ تن نفت یا فرآورده نفتی از ایران وارد کرده است. این کشور آخرین بار در اوت سال ۲۰۲۰، یک محموله نفت از ایران وارد کرده بود.
درجریان سفر شهید «سیدابراهیم رئیسی» به ترکیه در حدود پنج ماه پیش، ۱۰ سند در حوزه‌های مختلف از جمله علمی و فناوری، حمل و نقل، انرژی، نفت و گاز، پتروشیمی، برق، مناطق آزاد تجاری، کنسولی، فرهنگی، رسانه و ارتباطات و برخی حوزه‌های دیگر به امضای طرفین رسید و اکنون به نظر می رسد این اسناد در مرحله اجرایی قرار گرفته است.
ترکیه درپنجمین ماه سال جاری میلادی، ۲۸۵ میلیون دلار کالا به ایران صادر و ۲۶۲ میلیون دلار کالا از ایران وارد کرده است.
صادرات ترکیه به ایران در ماه می با رشد ۱۴ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شده و واردات این کشور از ایران نیز رشد ۲۰ درصدی داشته است.
ترکیه در ماه می سال ۲۰۲۳ بالغ بر ۲۴۹ میلیون دلار کالا به ایران صادر و ۲۱۷ میلیون دلار کالا از ایران وارد کرده بود. مبادلات تجاری ایران با ترکیه در سال ۲۰۲۳ به پنج میلیارد و ۴۹۰ میلیون دلار رسیده بود.
ترکیه در این سال، سه میلیارد و ۳۱۰ میلیون دلار کالا به ایران صادر و دو میلیارد و ۱۸۰ میلیون دلار کالا از ایران وارد کرده بود. پس از آنکه تجارت ایران و ترکیه در سال ۲۰۱۲ میلادی، ۲۲ میلیارد دلار شد دو کشور تصمیم گرفتند تجارت را به ۳۰ میلیارد دلار افزایش دهند.
با این حال روابط تجاری دو کشور در سال ۲۰۲۲ میلادی، ۶.۴ میلیارد دلار شد. از جمله موانع روابط تجاری بین دو کشور می‌توان به ضعف ناوگان جاده‌ای و ریلی در دو کشور، نرخ بالای محاسبه حمل‌ونقل، بازرسی‌های مرزی کالا و آسیب به محموله‌ها، اعمال سختگیری‌های شدید در مورد ناوگان ترانزیت و اجبار به تغییر مسیر، تشکیل صف‌های طولانی در مبادی ورودی، افزایش هزینه حمل‌ونقل به دلیل کمبود و فرسودگی شبکه حمل‌ونقل اشاره کرد.
ترکیه طی سال‌های گذشته از شرکای مهم تجاری ایران محسوب شده و طی ۱۰ سال گذشته همواره جزو پنج کشور نخست در عمده مبادی وارداتی ایران بوده است و از سال ۱۳۹۵ توانسته در صادرات هم جایگاه خودش را به عنوان پنج مقصد مهم صادراتی ایران تثبیت کند.
بررسی وضعیت روابط دو کشور ایران و ترکیه نشان می‌دهد که اگرچه سابقه روابط دو کشور به بیش از ۴۰۰ سال می‌رسد و در حوزه‌های سیاسی، فرهنگی، تاریخی و دینی نیز قرابت‌هایی دارند و حتی بیش از ۵۰۰ کیلومتر مرز مشترک بین ایران و ترکیه وجود دارد اما در حوزه اقتصادی و تجاری هنوز ظرفیت های بسیاری وجود دارد که بلااستفاده مانده است.
این در حالی است که طبق تأکید کارشناسان، ترکیه می‌تواند پل ارتباطی ایران با اروپا و از آن طرف ایران نیز یکی از معابر اتصال ترکیه به راه ابریشم و سرزمین‌های حوزه CIS و معبر اصلی اتصال ترکیه به هند و شبه قاره باشد.
در واقع با استفاده از همین ظرفیت‌ها دو کشور می‌توانند از طریق سرمایه‌گذاری‌های مشترک و صادرات کالاهای مشترک تولیدی به کشورهای ثالث، زمینه رونق و توسعه اقتصادی خود را فراهم کنند، انجام کارهای زیربنایی و رفع موانع سرمایه گذاری و اقدامات مشترک از جمله اقداماتی است که می تواند طرفین را برای دستیابی به اهداف مورد نظر روابط تجاری کمک کند.
مجالس دو کشور که مسئول برقراری تعرفه های ترجیحی هستند، می توانند این تعرفه ها را به تصویب برسانند تا تُجار ایران و ترکیه به راحتی به فعالیت بپردازند. تسهیل ترانزیت بین دو کشور، گسترش بازارچه های مرزی، ایجاد شهرکهای صنعتی بین دو کشور، برگزاری همایش ها و نمایشگاه های عمومی و تخصصی از دیگر اقداماتی است که ایران و ترکیه برای افزایش حجم مبادلات تجاری و اقتصادی خود باید انجام دهند.
سرمایه‌گذاری‌های مشترک و صادرات کالاهای مشترک تولیدی به کشورهای ثالث منطقه در برخی صنایع از جمله در حوزه لوازم‌خانگی، صنایع شیمیایی، خودرو، مبلمان و صنایع‌چوبی، از دیگر راهکارهای توسعه همکاری ایران و ترکیه است که با بهبود ساختار حمل‌ونقل جاده‌ای و توسعه زیرساخت‌ها امکان پذیر است.
اقتصاد منطقه ای ازطریق حذف موانع تعرفه ای و سایر موانع گمرکی موجود درمنطقه و نیز دسترسی واحدهای تولید به بازارهای وسیعتر امکان پذیرمی گردد و موانع انتقال سرمایه و تکنولوژی درمحدوده منطقه برداشته می شود و در مجموع افق های گسترده تری در برابر واحدهای تولیدی وشرکتهای تجاری گشوده می شود.
انعقاد موافقت‌نامه تجارت ترجیحی یا تجارت آزاد با شرکای عمده تجاری می‌تواند نقش مؤثری هم در حفظ و تعمیق تجارت فعلی و هم در توسعه و گسترش تجارت داشته باشد.
ترکیه و ایران طی چندین دهه گذشته کوشیده‌اند از تنش‌های نظامی و سیاسی کلان با یکدیگر پرهیز کرده و گسترش روابط اقتصادی، تجاری، فرهنگی، علمی، توریستی را در اولویت قرار دهند.
ملت‌های ایران و ترکیه نیز به درک و فهم مشترک در انتفاع متقابل از طریق تجارت و حتی تشکیل سرمایه رسیده‌اند که این پشتوانه محکمی برای روند روبه رشد مراودات تجاری و اقتصادی ایران و ترکیه فراهم می کند.
نویسنده: احمد کاظم زاده
117
بیشتر بخوانید:
تجارت برق، توافق جدید تهران و آنکارا
امیرعبداللهیان: منافع مشترک ایران و ترکیه بر گسترش مناسبات دوجانبه قرار دارد
