«اودره آزوله» مدیرکل این نهاد وابسته به سازمان ملل در این زمینه اظهار داشت: "بازگشت آمریکا به یونسکو کامل شد و این کشور بار دیگر به عضویت این سازمان درآمد."ایالات متحده در 30 ژوئن 2023 (9 تیرماه 1402) با رای اکثریت اعضای یونسکو بار دیگر به عنوان یکی از اعضای سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد پذیرفته شد.
کشورهای عضو یونسکو با 132 رای موافق، 10 رای مخالف و 15 رای ممتنع بازگشت ایالات متحده به یونسکو را تایید کردند.
چین، روسیه، کره شمالی، ایران و سوریه، از مخالفان پیوستن مجدد آمریکا به یونسکو بودند و سعی کردند رأی‌گیری را به تاخیر بیندازند.
بازگشت آمریکا به یونسکو یکی از تفاوت‌های سیاست بین‌المللی رئیس جمهور فعلی و پیشین آمریکا را نشان می دهد:
دولت «جو بایدن» رئیس جمهوری آمریکا پنج سال پس از خروج آمریکا از یونسکو در دوران ریاست جمهوری «دونالد ترامپ»، اوایل ماه ژوئن اعلام کرد: "می‌خواهد به این سازمان بازگردد."
اودره آزوله، مدیر کل یونسکو اوایل ژوئن گفته بود: "ایالات متحده رسماً درخواست پیوستن مجدد به یونسکو را داده است."
یونسکو که پس از جنگ جهانی دوم با هدف حفاظت از میراث فرهنگی بشریت متولد شد، پس از خروج ایالات متحده، که یک پنجم بودجه آن را تامین می‌کرد، با مشکلاتی مواجه شد.
مقامات آمریکایی مدعی شدند: "این تصمیم به دلیل نگرانی پر کردن شکاف آمریکا در سیاست‌گذاری یونسکو توسط چین، به ویژه در تعیین استانداردهایی برای هوش مصنوعی و آموزش فناوری در سراسر جهان است."
«آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه آمریکا در این باره گفت: "من واقعاً معتقدم که باید به یونسکو بازگردیم، نه برای هدیه دادن به یونسکو، بلکه به این دلیل که چیزهایی که در یونسکو اتفاق می‌افتد اهمیت دارد."
وی افزود: "آنها روی قوانین، هنجارها و استانداردهای هوش مصنوعی کار می کنند. ما می خواهیم بخشی از آن باشیم."
در زمان طرح موضوع بازگشت آمریکا به یونسکو برخی کشورها این نگرانی و دغدغه را مطرح کردند که با توجه به دو بار خروج ایالات متحده از این نهاد وابسته به سازمان ملل هیچ تضمینی وجود ندارد که پس از انتخابات ریاست جمهوری نوامبر 2024 آمریکا و انتخاب احتمالی یک رئیس جمهور جمهوریخواه به ویژه دونالد ترامپ، واشنگتن بار دیگر ساز جدایی از یونسکو را سر دهد.
«رونالد ریگان» از روسای جمهور پیشین آمریکا، در سال 1984 این کشور را از یونسکو به بهانه ضدیت با آمریکا خارج کرد، با این حال بعدها و در اکتبر 2003 «جورج دبلیو بوش» رئیس‌جمهور وقت آمریکا مجدداً این کشور را به این سازمان ملحق کرد.
آمریکا و رژیم صهیونیستی پس از رای اعضای یونسکو به عضویت فلسطین در سال 2011، کمک مالی به یونسکو را متوقف کردند.
پس از آن، دولت ترامپ در اکتبر 2017 تصمیم گرفت که از 31 دسامبر 2018 (10 دی 1397) به طور کلی از یونسکو خارج شود.
این اقدام دولت ترامپ در راستای حمایت همه جانبه از رژیم صهیونیستی از یک سو و رویکرد کلی آن در زمینه خروج از سازمان ها و نهادهای بین المللی و نیز پیمان ها و معاهدات دو جانبه و چند جانبه بین المللی بود.
دونالد ترامپ رئیس جمهور سابق آمریکا، ایالات متحده را از بسیاری از نهادها و توافقات بین المللی مانند توافق آب و هوایی پاریس، توافق هسته ای برجام، پیمان تجارت آزاد دو سوی اقیانوس آرام (تی.پی.پی) و شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد و نیز پیمان های بین المللی مانند پیمان نیروهای هسته ای میان برد (آی.ان.اف) و پیمان آسمان های باز خارج نمود.
دلیل خروج دوباره آمریکا از یونسکو در دوره ریاست جمهوری ترامپ، اختلاف نظر در رابطه با مساله فلسطین بود. هر چند آمریکا به عنوان کشور ناظر هم چنان در یونسکو باقی ماند اما دیگر حق عضویتی پرداخت نکرده و در کمیته میراث جهانی نیز حق انتخاب و انتخاب شدن نداشت.
البته آمریکا مدتها با یونسکو به دلیل سیاست های مستقل آن از جمله در زمینه حمایت از حق عضویت فلسطین در این نهاد وابسته به سازمان ملل مشکل داشته است.
هر چند واشنگتن بهانه هایی را در این باره مطرح کرده از جمله اینکه آمریکا خواهان تغییرات بنیادی در سازمان ملل ونهادهای وابسته به آن مانند یونسکو و نیز بازنگری در مساله بودجه این نهاد بین المللی و رسیدگی به بدهی روز افزون اعضای این سازمان است. اما این ظاهر قضیه است و علت واقعی خروج آمریکا از یونسکو، ناخرسندی عمیق آن از موضع گیری ها و اقدامات یونسکو در حمایت از فلسطینی ها از جمله قبول عضویت فلسطین در یونسکو و نیز محکومیت چند باره اقدامات ضد فلسطینی رژیم صهیونیستی بود.
نویسنده: سیدرضا میرطاهر
117
