محمد علی طالبی خاکیانی- این نخستین بار نیست که موضوع کاربری و نحوه استفاده از مسجد تاریخی ایاصوفیه در استانبول ترکیه، به تشدید اختلاف های ترکیه و یونان منجر می شود.
نکته قابل تامل در این زمینه، تلاش یونان برای تسویه حساب با ترکیه است.
درمیان تمامی کشورهایی که از ادیان الهی بویژه مسیحیت پیروی می کنند؛ بدون شک، یونان در خط مقدم درگیری و تنش با ترکیه قرار دارد.
چنین به نظر می رسد که یونان درکنار اختلاف های متعدد خود با ترکیه، تلاش می کند از این موضوع نیز جهت اهداف خود علیه ترکیه بهره برداری نماید.
مکانی که امروزه با عنوان مسجد یا موزه ایاصوفیا خوانده می شود، زمانی کلیسا و محل عبادت مسیحیان محسوب می شد.
در دوران حاکمیت عثمانی، به عنوان مسجد، مورد توجه پادشاهان این امپراطوری قرار گرفته بود و روزگاری نیز به موزه تبدیل شده است اما به نظر می رسد آقای اردوغان قصد دارد کاربری مسجد برای ایاصوفیه را بار دیگر به این مکان بازگرداند.
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه در واکنش به اظهارات اخیر مقام های دولت یونان درباره پایگاه مسجد تاریخی ایا صوفیه گفت: "هیچکس حق دخالت در امور داخلی ترکیه را ندارد."
رجب طیب اردوغان در مراسم آغاز ساخت مسجدی درمنطقه لونت استانبول گفت: آنکارا اتهام هایی را که درخصوص مسجد ایاصوفیه علیه ترکیه مطرح می شود، تهاجم به حق حاکمیت ملی ترکیه تلقی می کند.
پیش ازاین، علاوه بر دولت یونان، رهبر مسیحیان ارتدکس جهان نیز درپیامی خطاب به رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه از وی خواسته بود از تصمیمش برای تغییر کاربری مسجد ایاصوفیه منصرف شود. برغم این اظهارات که عمدتاً تلاش به منظور قراردادن ترکیه در تنگنا است، رجب طیب اردوغان گفته است: "در ترکیه 435 کلیسا و کنیسه وجود دارد و همان گونه که ترکیه در امور داخلی کشورهای دیگر دخالت نمی کند، کسی حق ندارد در امور عبادتگاه های ترکیه دخالت کند."
دولت ترکیه با ایفای نقش در امور مسجد تاریخی ایاصوفیه درپی آن است که مشکلات خود را با غرب در مسائل داخلی حل کند و ضمن دادن امتیاز، امتیاز متقابلی از غرب دریافت کند.
دولت آنکارا این موضوع را تاکنون در بسیاری از زمینه ها در روابط با اروپا تجربه کرده است.
در مقابل یونان با طرح اتهام های متعدد علیه ترکیه، تلاش می کند نقش اروپا را در امور داخلی ترکیه برجسته تر سازد.
تنش های دیپلماتیک میان ترکیه و یونان درپی انتقاد آتن از برگزاری مراسم قرائت قرآن در مسجد ایاصوفیه واقع دراستانبول شدت گرفته است.
آتن مدعی است؛ برگزاری مراسم دینی در مسجد تاریخی معروف ایاصوفیه ترکیه با کنوانسیون یونسکو مبنی بر حفاظت از اماکن تاریخی تناقض دارد.
در مقابل، وزارت امور خارجه ترکیه با رد اتهام های یونان، تلاش کرده است تا توجهات را به تخریب مساجد در آتن معطوف ساخته و واکنش مناسبی به یونان نشان دهد.
درحالی که بر اساس توافق های دولت های پیشین حاکم بر آنکارا، بسیاری از امکانات ترکیه با دولت های بیگانه به اشتراک گذاشته شده است، به نظر می رسد دولت آقای اردوغان تلاش می کند به بهانه های مختلف حاکمیت ملی خود را بر سراسر ترکیه اعمال کند.
بیشتر بخوانید:
ادامه جنگ لفظی مقام های ترکیه و یونان
واکنش شدید یونان به اقدامات ترکیه برای فشار بر اتحادیه اروپا
