مرتضي مکي- صدها هزار کروات روز پنجشنبه و جمعه چهارم و پنجم اوت پیروزی علیه صربهای جدایی طلب در سال 1995 را گرامی داشتند. پس از اعلام استقلال کرواسی در سال 1991، جنگی خونین میان جدایی طلبان صرب تبار کرواسی با دولت زاگرب درگرفت.
در جریان جنگ میان جدایی طلبان صرب کرواسی با ارتش این کشور حدود یک سوم از خاک کرواسی به تصرف جدایی طلبان صرب افتاد. ارتش کرواسی در 4 اوت سال 1995 عملیات بزرگی به نام توفان را با حمایت هوایی ناتو علیه صربهای جدایی طلب آغاز کرد.
در جریان این عملیات، شهر کنین مرکز ایالت کراینا در همجواری مرزهای صربستان از اشغال صربهای جدایی طلب خارج شد. در این نبرد بزرگ، هزاران نفر از دو طرف کشته شدند. وضعیت بسیاری از قربانیان این نبرد هنوز نامشخص و مفقود هستند.
مردم کرواسی هر سال روزهای چهارم و پنجم اوت را جشن می گیرند. دولت صربستان نیز در واکنش به این اقدام کرواسی از سال 2015 روز پنجم اوت را عزای عمومی اعلام کرده است.
دولت صربستان معتقد است که ارتش کرواسی در این نبرد مرتکب جنایت جنگی بی‌شماری علیه صرب تبارهای کرواسی شده است. متقابلا کرواسی چنین اتهام‌هایی را علیه صربهای جدایی طلب وارد می کند.
با وجود گذشت بیست و یک سال از پایان جنگ در منطقه بالکان غربی، تبعات این جنگ همچنان بر مناسبات کشورهای این منطقه به خصوص صربستان، کرواسی و بوسنی هرزگوین سایه انداخته است.
با توجه به همسویی همه کشورهای این منطقه برای پیوستن به اتحادیه اروپا تصور می شد که این همسویی می تواند به کاهش کینه و دشمنی‌ها و تقویت روابط میان آنها بیانجامد، اما این تصورات با واقعیتها فاصله زیادی دارد.
کرواسی در سال 2013 وارد اتحادیه اروپا شد. از این جهت چند گام جلوتر از صربستان در فرآیند همگرایی اروپایی است. هر کشور داوطلبی برای پیوستن به اتحادیه اروپا باید حمایت تمامی اعضای این اتحادیه را به دست آورد.
دولت کرواسی اهرم قدرتمندی در چانه زنی با صربستان برای عادی سازی روابطش با صربستان دارد. دولت کرواسی بارها اعلام کرده است که مانع ورود صربستان به اتحادیه اروپا خواهد شد.
البته هر زمان که تحرکات صربستان و کرواسی برای عادی سازی روابط افزایش یافته و دیدارهایی در سطوح بالای مقاامات دو کشور انجام شده است، دولت کرواسی بر تسهیل ورود صربستان به اتحادیه اروپا تاکید کرده است.
اختلافات میان صربستان و کرواسی، اما عمیق تر از آن است که با چند دیدار مقامات دو کشور و امضای توافقنامه هایی برای حل اختلافات بتوان به بهبود شرایط دو کشور امیداوار بود.
در واقع فاصله بین تصورات و واقعیتها در عادی سازی روابط کرواسی و صربستان هنوز زیاد است. جشن پیروزی کرواتها در 4 و 5 اوت بر صربهای جدایی طلب موجب ناخرسندی صربها شده است.
همزمان با این جشنها دستگاه قضایی کرواسی روز پنجشنبه مجازات علیه برانیمیر گلاواس، نماینده سابق پارلمان این کشور را که به جنایات جنگی علیه غیرنظامیان صرب طی جنگ سال های 1991 تا 1995 متهم شده است، لغو کرد.
نخست وزیر صربستان در اظهاراتی، این اقدام کرواسی را محکوم کرد و گفت: «این موضوع به شدت بر صلح و ثبات در منطقه تاثیر منفی می گذارد، من این موضوع را به صورت کتبی به اطلاع ژان کلود یونکر، رییس کمیسیون اروپا، فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و یوهان هان، کمیسر گسترش و توسعه این اتحادیه رسانده ام.»
قرار است در یک ماه اینده دولتهای جدیدی در کرواسی و صربستان تشکیل شود. باید منتظر بود و دید این دولتها تا چه میزان اراده و توانایی لازم برای حل اختلافات دارند.
