با توجه به تداوم جنایات رژیم صهیونیستی علیه مردم مظلوم غزه، آفریقای جنوبی هفته قبل از دیوان بین‌المللی دادگستری خواست که به عنوان یک اقدام اضطراری به اسرائیل دستور دهد تا حمله به رفح را متوقف کند و بر این مساله تاکید کرده بود که اقدامات اسرائیل در جنوب غزه یک عملیات «نسل کشی» است و بقای مردم فلسطینی را تهدید می‌کند. آفریقای جنوبی پیش‌تر اسرائیل را به نقض کنوانسیون «نسل کشی» سازمان ملل متهم کرده است.
دیوان بین‌المللی دادگستری استدلال کرد که حکم این دادگاه برای تضمین بقای مردم فلسطینی حیاتی است. قاضی «نواف سلام» رئیس دیوان بین‌المللی دادگستری روز جمعه گفت که آفریقای جنوبی از دادگاه در خصوص اتخاذ تدابیر اضافی با توجه به عملیات‌های نظامی در رفح درخواست کرده است. به گفته او، طبق کنوانسیون منع نسل‌کشی، هر گونه عملیاتی در رفح ممکن است به تخریب جزیی یا کلی در این شهر منجر شود و اسرائیل بایستی فورا حملات نظامی به رفح را متوقف کند؛ از دیدگاه ما هر گونه عملیات نظامی در رفح، موجب ویرانی کلی در منطقه خواهد شد.
هرچند این نهاد قضایی بین المللی می تواند در مورد اختلافات بین کشورها احکام الزام‌آور قانونی صادر کند، اما برای اجرایی کردن آنها، محدودیت دارد. با این حال، تصمیم این دیوان علیه رژیم صهیونیستی بر فشارهای دیپلماتیک علیه این رژیم می‌افزاید. نکته جالب توجه اینکه اسرائیل در اقدامی برای نمایش بی اعتنایی اش به حکم دیوان لاهه دقایقی پس از این حکم، یکی از اردوگاه‌های رفح را هدف حملات قرار داد.
اقدامات جنایت کارانه اسرائیل در جریان جنگ غزه به ویژه نسل کشی مردم این منطقه موجب شد تا آفریقای جنوبی به عنوان یکی از کشورهای منتقد جنایات رژیم صهیونیستی در دسامبر 2023 به دیوان بین المللی دادگستری به دلیل نقض کنوانسیون نسل کشی 1948 شکایت نماید. اقدامی که با حمایت دهها کشور جهان همراه شده است. اتحادیه عرب نیز بر حمایت کامل خود از شکایت ارائه شده از سوی آفریقای جنوبی علیه رژیم صهیونیستی در برابر دادگاه بین المللی لاهه به اتهام ارتکاب کشتار جمعی و نقض کنوانسیون منع کشتار جمعی سال ۱۹۴۸ تاکید کرده است.همچنین ۲۰۰ کارشناس و پروفسور حقوق بین الملل حمایت کامل خود را از آفریقای جنوبی علیه رژیم صهیونیستی اعلام کردند.
اکنون نیز حکم دیوان بین المللی دادگستری برای توقف عملیات نظامی رژیم صهیونیستی در رفح با واکنش مثبت کشورها و نهادهای بین المللی و منطقه‌ای مواجه شده است.«زین دانگور»مسئول وزارت امور خارجه آفریقای جنوبی با اشاره به این که اولین بار است دادگاهی چنین دستوری صریح به اسرائیل برای توقف اقداماتش در بخشی از غزه می‌دهد، رای دیوان بین‌المللی دادگستری را «پیشگامانه» توصیف کرد. او گفت: «امیدواریم شورای امنیت سازمان ملل به این موضوع توجه کند.» او افزود که آفریقای جنوبی با اتکا به این دستور به شورای امنیت سازمان ملل مراجعه خواهد کرد.
جنبش حماس نیز از حکم دیوان بین‌المللی دادگستری به توقف عملیات نظامی رژیم صهیونیستی در رفح استقبال کرد و گفت انتظار این بود که این دادگاه دستور توقف جنگ در سراسر نوار غزه را صادر کند. اسامه حمدان از رهبران این جنبش تاکید کرد که ما از این حکم استقبال می‌کنیم و خواستار فشار بر رژیم صهیونیستی جهت اجرای فوری آن هستیم.
مساله مهم موضع سازمان ملل متحد درباره حکم جدید دیوان بین المللی دادگستری است. آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد روز جمعه تاکید کرد که حکم دادگاه لاهه به اسرائیل برای توقف عملیات نظامی در رفح "الزام آور" است و همه طرف ها باید از آن پیروی کنند. او در بخش دیگری از اظهارات خود گفت: مطابق اساسنامه دیوان، ما فوراً اطلاعیه این حکم را به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع خواهیم داد.
بدین ترتیب می توان پیش بینی کرد که شورای امنیت بار دیگر به عرصه تقابل کشورها با آمریکا بر سر حکم لاهه تبدیل خواهد شد. می توان پیش بینی کرد که ایالات متحده هر گونه پیش نویس قطعنامه برای درخواست از تل آویو به منظور قبول حکم دیوان بین المللی دادگستری درباره توقف عملیات نظامی در رفح را وتو خواهد کرد.
البته با توجه به موضع گیری اتحادیه اروپا از هم اکنون مشخص است که بین بروکسل و واشنگتن در باره حکم دیوان لاهه در باره رفح اختلاف نظر وجود دارد. «یانز لونارچیچ »کمیسر مدیریت بحران اروپا بر اجرای حکم دیوان بین‌المللی دادگستری درباره توقف عملیات نظامی در رفح تاکید کرده و تصریح نمود: احکام دیوان بین‌المللی دادگستری الزام‌آور است و طرف‌ها باید از آنها تبعیت کنند. انتظار دارم که حکم دادگاه فوری به طور کامل اجرا شود.جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در واکنش به این حکم گفت اتحادیه اروپا باید بین حمایت از نهادهای بین‌المللی و حمایت از "اسرائیل" یکی را انتخاب کند.
نکته مهم اینکه به رغم تهدیدها و مخالفت های آمریکا به عنوان متحد استراتژیک اسرائیل با نهادهای قضایی بین المللی و حتی تهدید به تحریم پرسنل آنها در صورت هر گونه حکمی علیه رژیم صهیونیستی، اما اقدامات اخیر این نهادهای قضایی اعم از دیوان بین المللی کیفری با ارائه دادخواست برای صدور حکم بازداشت سران رژیم صهیونیستی و نیز حکم اخیر دیوان بین المللی دادگستری برای توقف عملیات اسرائیل در رفح، نشان می دهد که واشنگتن در اجرایی کردن تهدیدها علیه آنها با مشکلات زیادی از جمله مخالفت جهانی و نیز انزوای روز افزون در صحنه بین المللی مواجه است.
نویسنده: سید رضا میرطاهر
بیشتر بخوانید:
استقبال قطر از حکم دیوان بین المللی دادگستری برای توقف حمله اسرائیل به رفح
دیوان بین‌المللی دادگستری به توقف عملیات رفح رای داد
وزرای خارجه 13 کشور جهان درباره حمله به رفح هشدار دادند
ایتالیا از رژیم صهیونیستی خواست به عملیات نظامی در رفح پایان دهد
هشدار دبیرکل سازمان ملل درباره پیامدهای حمله رژیم صهیونیستی به رفح
