اولین درس دفاع مقدس این است که وحدت سبب غلبه بر مشکلات و بر دشمن می‌شود.
رژیم بعثی عراق در طول جنگ 8 ساله از سوی همه قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی حمایت می‌شد، اما نهایتاً حتی یک وجب از خاک ایران از دست نرفت. دفاع مقدس یکی از آشکارترین جلوه‌های وحدت ملی - فارغ از دین، مذهب، قومیت و نژاد - بود. این مسئله نشانگر این است که «منافع ملی» خط قرمز و فصل مشترک میان تمام طبقات فکری، قومی و سیاسی در ایران است که می‌تواند به عنوان یک سرمایه فکری ارزشمند و تعیین‌کننده و اتحادساز در تصمیمات کشوری مطرح باشد.
مسعود پزشکیان، رئیس جمهور ایران صبح امروز در مراسم رژه نیروهای مسلح به مناسبت گرامیداشت هفته دفاع مقدس، اظهار داشت: "وحدت نیروهای نظامی، مردمی و همه مردم عزیز ایران اسلامی بود که توانست تجاوز ناجوانمردانه‌ای را که توسط کشورهای استعمارگر برای نابودی ایران و انقلاب اسلامی طراحی شده بود، خنثی کرده و به ناامیدی بکشاند."
دومین درس مهم دفاع مقدس این است که برای دفاع از تمامیت ارضی کشور، ارتقا قدرت نظامی یک ضرورت است تا حدی که ابتدا دشمن جرأت حمله نداشته باشد و اگر نیز مرتکب چنین اقدامی شد با پاسخی محکم مواجه شود به نحوی که هزینه چنین اشتباهی برای دشمن سنگین باشد. بنابراین، این راهبرد جمهوری اسلامی ایران که در مقابل خواست دشمن برای مذاکره درباره توانمندی موشکی مماشات نمی‌کند، راهبردی واقع‌گرایانه است و نه تنها نباید در این خصوص مذاکره کرد بلکه باید برای ارتقا توانمندی نظامی از جمله موشکی از هیچ تلاشی نیز کوتاهی نکرد. امنیت ایران به قدرت نیروهای مسلح بستگی دارد.
مسعود پزشکیان در این خصوص نیز گفت "اگر این نیروهای مسلح مقتدر و توانمند نبودند، امروز ایران امن نبود و کشور و مردم امنیت و آرامش نداشتند."
سومین درس مهم دفاع مقدس این است که برای ایجاد امنیت پایدار و دفاع در مقابل دشمن خارجی، نباید به هیچ قدرت خارجی وابستگی داشت. رژیم بعثی عراق حمله به ایران را با اعتماد به قدرت‌های خارجی آغاز کرد و برداشتش نیز این بود که با حمایت قدرت‌های خارجی توان شکست دادن ایران و رسیدن به اهداف جاه‌طلبانه خود را دارد، اما در تحقق این هدف با شکست مواجه شد.
در عین حال، حامیان عراق در 8 سال جنگ تحمیلی، پس از حمله عراق به کویت، ضمن حمله علیه عراق، تحریم‌های سنگینی را علیه این کشور وضع کردند، در سال 2003 جنگی علیه این کشور ایجاد کردند و سقوط رژیم بعثی را رقم زدند. سرنوشت رژیم بعثی عراق سندی آشکار دال بر این موضوع است که اعتماد و وابستگی به قدرت‌های خارجی سبب قدرت هیچ کشوری به خصوص کشورهای اسلامی نمی‌شود.
چهارمین درس مهم دفاع مقدس این است که پیوند قوی میان مردم و دولت می‌تواند سرمنشأ تحول مهمی در کشور باشد.در همین حال، شکاف میان مردم و دولت نیز تبعات منفی زیادی خواهد داشت. یکی از دلایل پیروزی در جنگ 8 ساله نیز پیوند عمیق میان مردم و دولت و به عبارتی سرمایه اجتماعی بالای آن زمان بود که ره‌آورد انقلاب اسلامی بود. 36 سال پس از پایان جنگ 8 ساله عراق علیه ایران، این موضوع مهم یعنی لزوم حفظ و ارتقا سرمایه اجتماعی باید در اولویت دولتمردان باشد.
نویسنده: سید رضی عمادی
بیشتر بخوانید:
دفاع مقدس در شکل و محتوا منبعث از فرهنگ اهل بیت(ع) و عاشورا بود
قالیباف: استفاده از تجربیات دفاع مقدس می‌تواند به موفقیت کشور کمک کند
