حضرت آیت الله خامنه ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی دربیاناتی در دیدار جمعی از فرماندهان عالیرتبه نظامی و انتظامی؛ دوران دفاع مقدس را مایه آبرو برای ملت ایران دانسته و تاکید کردند: "با وجود آنکه هزینه های مادی و معنوی جنگ تحمیلی بالا بود اما دستاوردهای ملت ایران در هشت سال دفاع مقدس، مقابل هزینه ها، بسیار عظیم است.... تجربه هشت سال دفاع مقدس نشان داد که با وجود همه تنگناها و فشارها و نبود اعتبارات مالی و مشکلات فراوان، می توان، مقابل زورگویی و توقعات بی جای قدرتهای جهانی ایستاد...به واسطه ایستادگی ملت ایران در هشت سال دفاع مقدس، بسیاری از شخصیت های اثرگذار و ذهن های فعال در کشورهای اسلامی و غیراسلامی، به دفاع مقتدرانه با دست خالی، اعتقاد راسخ پیدا کردند."
از اینروست که ملت ایران از سال های دوران دفاع مقدس بعنوان سال های افتخار و سربلندی یاد می کند.
در دوران 8 سال جنگ تحمیلی وحدت و یکپارچگی ملت ایران در مقابل صف بندی دشمنان به نمایش گذاشته شد و همه اعم از ارتش و سپاه و نیروهای بسیج و نیروی انتظامی با قدرت در مقابل دشمن متجاوز ایستاده اند.
جنگ تحمیلی با وجود همه تبعات سنگین آن بعنوان ذخیره ای از تجربیات در بسیاری از عرصه ها برای ساختن آینده ایران حائز اهمیت بوده است. بخشی از این تجربه در زمینه ضرورت افزایش توان دفاعی و قدرت بازدارندگی در مقابل تهدیدها بکار گرفته شد که سبب پیشرفت های چشمگیری در این زمینه شده است.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، با شروع جنگ تحریم‌های گسترده نظامی از سوی کشورهای مختلف بلوک شرق وغرب علیه ایران وضع شد. به طوری که حتی از فروش سیم خاردار به ایران نیز جلوگیری می‌کردند و یا کالاهای غیرنظامی که ممکن بود مصارف نظامی داشته باشند را نیز به ایران نمی‌فروختند.
در همان زمان بسیاری از تجهیزات نظامی خریداری شده از آمریکا که وجه آن نیز پرداخت شده بود به ایران تحویل نشد. یکی از دلایلی که صدام رئیس رژیم بعثی حاکم بر عراق را به حمله به ایران وسوسه کرد همین تحریم‌ها و حمایت آمریکا و محاسبات غلط آنها در باره توان دفاعی ایران در برابر تهاجم ارتش بعث عراق بود.
تا قبل از انقلاب اسلامی، صنعت دفاعی کشور مهمترین تولیداتش به مونتاژ سلاح سبک محدود می‌شد و حتی توان تولید سیم‌خاردار را هم نداشت.
در واقع با حضور هزاران مستشار آمریکایی، تمام امور اداره ارتش در بخشهای مختلف از جمله؛ صنایع دفاعی و حتی کار تعمیر و نگهداری تسلیحات و تجهیزات دراختیاربیگانگان بود و مهندسین و متخصصین ایرانی اجازه مشارکت در تعمیر و نگهداری تسلیحات و تجهیزات خریداری شده را نداشته و حتی از نزدیک شدن و دست زدن به بسیاری از این امکانات برحذر شده بودند.
بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی (ره)، از همان ابتدای انقلاب، با طرح شعار «ما می‌توانیم»، بارها از تحریم و جنگ به‌عنوان یک فرصت استثنایی برای خودکفایی نام بردند و در یکی از سخنرانی‌هایشان فرمودند: «این جنگ و تحریم اقتصادی و اخراج کارشناسان خارجی، تحفه‌ای الهی بود که ما از آن غافل بودیم. اکنون اگر دولت و ارتش، کالاهای جهانخواران را خود تحریم کنند و به کوشش و سعی در راه ابتکار بیفزایند، امید است که کشور خودکفا شود و از دریوزگی از دشمن نجات یابد.»
مقام معظم رهبری نیز در ادامه راه حضرت امام (ره)، همواره بر این موضوع تاکید نموده و در موارد مختلف ازجمله؛ در جریان دیدار مردم شیراز با ایشان در تاریخ 87/2/11 می‌فرمایند: «تهدید می‌کنند که شما را تحریم می کنیم و محاصرهی اقتصادی می‌کنیم! خب، در این سی سالی که ملت ایران را گاهی شدیدتر و گاهی ضعیفتر محاصرهی اقتصادی کردید، چه کسی ضرر کرد؟ ملت ایران ضرر کرد؟ ابدا! ما از تحریم به نفع پیشرفت خودمان استفاده کردیم. یک روزی بود که ما احتیاج به ابزارهای نظامی داشتیم؛ ساده‌ترین ابزار نظامی را به ما نمی فروختند و می‌گفتند: تحریم! ما توانستیم از این تحریم استفاده کنیم؛ امروز ملت ایران توانایی‌هایی به دست آورده که همان تحریمکنندگان دیروز، امروز از این‌که ملت ایران دارد به قدرت اول نظامی منطقه تبدیل می‌شود، دارند دست و پا می زنند! خب، این بر اثر تحریم شما بود. این تحریم به ما ضرر نزد؛ ما از این تهدید توانستیم یک فرصت به وجود بیاوریم. امروز هم همین جور است. ما از تحریم غرب نمی‌ترسیم. ملت ایران به حول و قوه ی الهی در مقابل هر تحریمی و هر محاصرهی اقتصادی، آن‌چنان تلاشی از خود نشان خواهد داد که پیشرفت او را مضاعف و چند برابر خواهد کرد.»
فعالیت نیروهای مسلح در زمینه فعالیت‌های فنی و مهندسی و ساحت تجهیزات و تاسیسات نظامی، از ابتدای جنگ تحمیلی شکل گرفت وسرانجام در سال‌های پایانی دفاع مقدس، تولیدات دفاعی رزمندگان اسلام با ساخت اولین موشکهای زمین به زمین بُرد کوتاه که به‌تدریج تکامل یافت، به اوج خود رسید.
جمهوری اسلامی ایران پس از انقلاب اسلامی توانسته است با رشد جهشی در زمینه ساخت انوع موشکهای بالستیک (عمود پرواز با قابلیت خروج از جو) و غیربالستیک، موشکهای فوق دقیق یا نقطه‌زن سطح به سطح (surface to surface)، موشکهای رادارگریز، موشکهای ما فوق صوت، موشکهای لیزری، موشکهای کروز (کاملاً هدایت شونده) و سایر انواع موشک‌ها، در ردیف چند کشور برتر دارنده این تکنولوژی قرار گیرد.
ساخت انواع سیستم‌های راداری بُرد کوتاه و بلند با بُرد بیش از یک‌هزار کیلومتر، سیستم‌های جنگ الکترونیکی ونبرد سایبری، توسعه صنایع مخابراتی و ساخت انواع بی‌سیم، رادار و همچنین تقویت و توسعه صنایع اپتیک و ساخت انواع دوربین‌های معمولی و دید در شب، اقدام تحسین برانگیز دیگری است که در جهت خودکفایی نظامی صورت گرفته و هم‌اکنون به مرحله صادرات رسیده است.
این دستاوردها در حالی است که بخش قابل توجهی از آنها صرفاً در انحصار تعداد معدودی از کشورها پیشرفته جهان قرار دارد.
نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران از جمله ارتش با بومی سازی صنایع دفاعی در بخشهای مورد نیاز به خود کفایی رسیده اند که از اهمیت راهبردی و استراتژیک در بحث بازدارنگی دفاعی برخوردار است.
برخورداری از قدرت نظامی و بازدارندگی منطبق با اصول متعارف دفاعی وحق مشروع همه کشورهاست. امروز در عرصه هوافضا، قدرت موشکی، قدرت دریایی وعرصه زمینی، جمهوری اسلامی ایران از قدرت بازدارندگی و تهاجمی برای دفع تهدید ها برخورداراست.
قدرت بازدارندگی دفاعی بویژه در حوزه دفاع موشکی سبب شده است تا اندیشکده های مطالعات راهبردی ، قدرت نظامی ایران را در سطح نیرویی تعیین کننده با قدرت تثبیت شده ارزیابی کنند.
"ماکسیم شوچنکو" رییس مرکز مطالعات خاورمیانه روسیه درباره قدرت دفاعی ایران می گوید: "ایران توانمندترین ارتش منطقه خاورمیانه را دارد و نیروهای مسلح این کشور موفق به تولید انواع تسلیحات پیشرفته شده اند که در رزمایش های نیروهای ایرانی شاهد استفاده از آنها هستیم. "
جمهوری اسلامی ایران با استفاده از تجربه های دوران جنگ متناسب با تهدید ها، قدرت نظامی خود را بر اساس شاخص های علمی و توان تخصصی نیروها و تجهیزات ارتقاء داده است. این افزایش توانمندی ها نشان می دهد که نیروهای مسلح ایران برای مقابله با انواع تهدیدهای دشمنان آمادگی کامل دارند.
ایران اکنون با توانایی ساخت انواع سلاح ها و تجهیزات نظامی از جمله، انواع هواپیما و جت های جنگنده مافوق صوت رادارگریز و انواع پهبادهای پیشرفته و تولید انواع پیشرفته موشکهای بالستیک، به نیرویی راهبردی برای حفظ امنیت تبدیل شده است.
پیشرفت در این زمینه در حدی بوده که ایران توانسته است، در بین 5 کشور برتر سازنده پهباد در جهان ایستاده و عنوان دومین کشور سازنده پهباد رادرگریز را نیز به خود اختصاص دهد.
شهاب شعبانی نیا؛ تحلیلگر مسایل سیاسی می گوید: "جمهوری اسلامی ایران ضمن برخورداری از تجربه جنگی هشت ساله، به عنوان چهارمین قدرت موشکی جهان شناخته می‌شود. پر واضح است که هر دشمنی با توجه به این موضوع، ناچار است که پیش از حمله به ایران، توان موشکی ایران را در کفه محاسبات خود قرار دهد و ضمن پرداختن به فوایدی که حمله احتمالی به ایران برایش خواهد داشت، ضرر‌های ناشی از پاسخ موشکی ایران را نیز بررسی کند ."
امروزه امنیت و آرامش موجودِ ایران در منطقه پرآشوب، یکی از افتخارات جمهوری اسلامی است که مورد هدف قدرت های استکباری قرار دارد.
رهبر معظم انقلاب در بیاناتشان بارها با تبیین مولفه های اصلی اقتدار ملت ایران تاکید کرده اند که؛ هدف از سیاست «قدرت بازدارنده نظام اسلامی» جلوگیری از تصور تعرض به ایران از جانب زورگویان بین المللی است. ایشان تصریح کرده اند؛ دشمنان بدانند اگر به فکر تعرض به ایران بیفتند، با واکنش سختی مواجه خواهند شد، زیرا آنها ممکن است شروع کننده باشند، اما پایان کار دست آنها نخواهد بود. 139/118
نویسنده: نسرین خویی
تهیه شده در «گروه ایران و خاورمیانه» اداره کل خبر و تفسیر برون‌مرزی
