قیام مردم بحرین علیه رژیم آل خلیفه از 14 فوریه 2011 آغاز شد. پس از آغاز اعتراض‌ها، رژیم آل خلیفه از عربستان سعودی برای مقابله با شهروندان معترض بحرینی درخواست کمک کرد. آل سعود ادعا کرد در قالب طرح سپر جزیره، نیروهای نظامی خود را وارد بحرین کرد. این ادعا در حالی است که طرح سپر جزیره برای دفاع از کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس در مقابل تهاجم خارجی است، درحالی‌که بحرین با اعتراض‌های مسالمت‌آمیز مردم مواجه بود. یک دهه از حضور نظامیان عربستانی در بحرین می‌گذرد و سؤال این است که نتیجه این حضور نظامی چه بود؟
هراس آل‌های سعود و خلیفه از قیام مردم بحرین
حضور نظامی عربستان در بحرین در گام نخست به این معنا بود که هم رژیم آل خلیفه و هم رژیم آل سعود از شکل‌گیری اعتراض‌های مردمی در بحرین دچار هراس شدیدی شدند. سقوط رژیم آل خلیفه و روی کار آمدن حکومتی جدید در مجاورت مرزهای عربستان می‌توانست به معنای از دست دادن یک متحد نزدیک برای آل سعود باشد. آل سعود با حضور نظامی در بحرین، مانع سقوط زودهنگام رژیم آل خلیفه و پیوستن آن به حسنی مبارک، زین‌العابدین بن علی، علی عبدالله صالح و معمر قذافی شد. بااین‌حال، رخدادهای بحرین نشان می‌دهد که آل خلیفه در درازمدت از خطر و تهدید سقوط نجات پیدا نکرده است بلکه عزم انقلابیون بحرینی برای براندازی سیستم افزایش یافته است.
حضور نظامی عربستان در بحرین؛ مهر تائیدی بر بیگانه بودن آل خلیفه
موضوع دیگر این است که حضور نظامی عربستان در بحرین، مهر تائیدی بر بیگانه بودن آل خلیفه در کشور بحرین بود. آل خلیفه قدرت را در بحرین در اختیار دارد، اما جمعیت بومی این کشور محسوب نمی‌شود. به همین دلیل نیز برای مواجهه با اعتراض‌های مردمی از اتباع بیگانه‌ی اجیر شده و نیروهای کشورهای خارجی استفاده می‌کند. به همین دلیل نیز پس از حضور نظامیان عربستان در بحرین، گروه‌ها و شخصیت‌های بحرینی رسماً اعلام کردند این کشور از سوی عربستان اشغال شده است. این وضعیت با گذشت 10 سال همچنان ادامه دارد و رژیم آل خلیفه تابع سیاست‌های آل سعود است و استقلالی در تصمیم‌سازی سیاست داخلی و خارجی خود ندارد.
سخت‌تر شدن دستیابی به راه حل برای پایان دادن به بی‌ثباتی در بحرین
پیامد سوم حضور نظامیان عربستانی در بحرین، سخت‌تر شدن دستیابی به راه حلی برای پایان دادن به بی‌ثباتی در بحرین بود. در واقع، حضور نظامی عربستان در بحرین سبب شد مردم در این کشور به این جمع‌بندی برسند که با آل خلیفه مواجه نیستند بلکه با آل سعود مواجه هستند. با مداخله عربستان سعودی در بحرین، راهکار امنیتی یعنی سرکوب معترضان بر راهکار سیاسی یعنی گفتگو با معترضان برتری پیدا کرد و ساختار سیاسی بحرین خشن‌تر از هر زمان دیگری با جنبش‌های اعتراضی، فعالان مدنی، حقوقی و رهبران مذهبی برخورد کرده است. بنابراین هم مشروعیت و مقبولیت مردمی آل خلیفه شدیداً کاسته شده و هم اینکه این رژیم نیز برای هر گونه توافقی با مخالفان دچار مشکلات جدی شده است.
شاید اگر مداخله نظامی آل سعود در بحرین رخ نمی‌داد، تعارض میان بخش بزرگی از مردم و رژیم آل خلیفه روند تصاعدی پیدا نمی‌کرد و امکان دستیابی به راهکاری سیاسی بیشتر می‌شد. از این رو، می‌توان گفت حضور نظامی عربستان در بحرین در درازمدت منافع آل خلیفه را تأمین نمی‌کند.//114
نویسنده: سید رضی عمادی
بیشتر بخوانید:
دهمین سال قیام 14 فوریه و تبیین شیخ عیسی قاسم از وضعیت بحرین
