براثر کشت های مداوم تدریجا حالت خودرو یا نیمه وحشی پیدا نموده و از نظر پراکندگی در وسعت های پهناوری از اروپا مخصوصا منطقه مدیترانه تا آسیا و ایران نفوذ یافته است.
در ایران بیشتر در نواحی شمال ایران و ارتفاعات البرز می روید و از نمونه گیاهان دارویی صادراتی ایران است.
گلهای گیاه رازیانه زرد رنگ و مجتمع به صورت چتر مرکب است. میوه گیاه رازیانه، کوچک به طول 4 تا 12 میلیمتر و به عرض 2 تا 4 میلیمتر و دارای بوی معطر است.
قسمت مورد استفاده رازیانه، ریشه، برگ و میوه آن است، ولی معمولا کلیه قسمتهای گیاه مورد استفاده قرار می گیرد.
ریشه رازیانه ضخیم، دوکی شکل و به رنگ مایل به سفید و دارای بوی معطر ومطبوع است.
برای استفاده از آن پس از خارج کردن ریشه از زمین باید آنرا به خوبی شسته به قطعاتی تقسیم نمود و سپس خشک کرد تا همیشه در معرض استفاده قرار داشته باشد.
برگ رازیانه را معمولا به حالت سبز و پس از نمو کامل از گیاه می چینند وبه همان حالت بصورت سبزی خوراکی مصرف می نمایند.
رازیانه بصورت سبزی خوراکی یک ماده غذایی بسیارمفید، سهل الهضم، آرام کننده معده و روده و کمی مُلین است.
میوه رازیانه (دانه) دارای سطحی بدون کرک، شیاردار به رنگ سبز روشن و گاهی تیره و در بعضی نمونه ها زرد روشن است. طعم آن نیز کمی شیرین با بوی ملایم است.
میوه رازیانه از نظر ترکیبات شیمیایی دارای 10 تا 12 درصد ماده روغنی است. بعلاوه شامل کمی ماده قندی، موسیلاژ و اسانس به مقدار 4 تا 6 درصد می باشد.
البته گفتنی است مقدار درصد اسانس و ترکیب مواد متشکله آن برحسب محل رویش گیاه فرق می کند. اسانس رازیانه از میوه رازیانه به وسیله تقطیر با بخار آب بدست می آید.
اسانس مذکور بواسطه طعم و بوی خوش بطور گسترده بعنوان طعم دهنده غذاها و نوشابه ها مورد استفاده قرار می گیرد. البته در صنعت نیز برای معطرسازی صابون و محصولات بهداشتی و خوشبو کننده های هوا مصرف می شود.
مصارف درمانی رازیانه
قسمت های مختلف رازیانه دارای مصارف درمانی متعدد است، از جمله ریشه رازیانه اثر مدر (ادرار آور) قوی دارد. اوره و اسید اوریک را رفع می کند، بعلاوه اشتهاآور نیز می باشد.
ریشه رازیانه همچنین در درمان سنگ کلیه و بیماری های نظیر آن مصرف می شود.
جوشانده تمام قسمت های گیاه بعنوان ماده مدر مصرف می شود. برای این منظور چهار گرم از گیاه را در یک لیتر آب جوشانده و روزانه دو تا چهار فنجان به خصوص در مورد رفع ناراحتی های کلیوی مصرف می کنند.
این جوشانده علاوه برآن عمل هضم را آسان می کند. دانه رازیانه اثر نیرو دهنده، مقوی معده، اشتهاآور، آرام کننده، زیاد کننده ترشحات شیر بانوان و ضد نفح نیز دارد.
در استعمال خارجی جوشانده آن به صورت غرغره، اثرات خوب در رفع درد گلو و گرفتگی صدا دارد. به منظور استفاده از خواص درمانی دانه رازیانه آنرا کوبیده بصورت پودر تهیه می کنند و از آن صبح و ظهر و شب، هردفعه نصف قاشق چایخوری در یک استکان آبجوش دم کرده و پس ازشیرین کردن می خورند، این ترکیب جهت رفع نفخ شکم و کمک به هضم غذا موثر است.
117
