راشاتودی اسپانیایی در تارنمای خود نوشت: در سال‌های اخیر توجه بسیاری از قدرت‌های سیاسی و اقتصادی جهان به سمت قاره آفریقا معطوف شده است. در این میان حضور روسیه و چین در کشورهای این منطقه سبب شده است تا آمریکا دچار تشویش شود.
دولت «دونالد ترامپ»، رئیس جمهور آمریکا در سطح گفتمان، علاقه چندانی به حضور در آن منطقه نشان نمی داد، چرا که سهم بیشتر سیاست خارجی‌اش را صرف سلاح هسته ای کره شمالی و وضعیت خاورمیانه کرده بود، اما اکنون می توان نمونه های عینی را از روابط خارجی آمریکا با منطقه آفریقا مثال زد.
در این میان کشورهای کنیا، لیبی، سومالی و مالی مواردی هستند که آمریکاییها با نفوذ در آن ها به دنبال ایجاد نفوذ در کل منطقه و پیشبرد منافع خود هستند.
بر اساس گزارشی که شبکه ان بی سی منتشر کرده است، دولت آمریکا به زودی و در روزهای آتی گزارش رسمی را از برنامه‌های جدید این کشور برای حضور در آفریقا اعلام می کند. با این حال هنوز اعلام نشده که این برنامه برای حضور نظامی، تجاری یا دیپلماتیک است.
آفریقا از هر لحاظ منطقه‌ای استراتژیک و مهم به شمار می آید. در حال حاضر یک کشور کوچک در منطقه شرقی این قاره، به عنوان پایگاه نظامی چند کشور از جمله فرانسه، ایتالیا، ژاپن، آمریکا و چین که در ماه ژوئیه پایگاه خود را احداث کرد، مورد استفاده قرار گرفته است.
این کشور منابع طبیعی مهمی را در خود جای نداده که قدرت‌های بزرگ را به سمت خود جذب کند اما در عوض در منطقه‌ای بسیار استراتژیکی قرار گرفته است: این کشور چسبیده به خلیج عدن است، تنگه‌ای که به دریای عرب (در اقیانوس هند)، دریای سرخ، کانال سوئز و دریای مدیترانیه متصل می شود.
به عبارت دیگر این تنگه، یک نقطه استراتژیک جهانی است که بازارهای سه قاره اروپا، آفریقا و آسیا را به هم وصل می‌کند. لازم به ذکر است که 25 درصد تجارت جهان از طریق این منطقه صورت می‌گیرد.
از سویی دیگر، در عین حال که واشنگتن و پکن با تنش تجاری در روابط خود مواجه هستند، هر دو کشور دارای پایگاه نظامی در این منطقه هستند که تنها ده کیلومتر با یکدیگر فاصله دارند.
مسکو نیر به دنبال تاسیس یک مرکز لجستیکی در منطقه اریتره است. این منطقه از شمال با جیبوتی محدود می‌شود و به عنوان یک منطقه استراتژیک کلیدی در یکی از راه‌های آبی مهم بین‌المللی به شمار می‌رود.
به این ترتیب در حالی که بسیاری از برنامه‌های توسعه روابط خارجی بر مبنای استقرار سلاح های این کشور به منظور مبارزه با تروریسم بنا شده‌اند، رسانه‌های این کشور خبر می‌دهند که از الان به بعد، رویکرد ترامپ به سمت تجارت بین الملل تغییر جهت می دهد.
این بدان معناست که آمریکا به دبنال مبارزه با حضور چین در این منطقه است.
«خولیو بوردمن» (Julio Burdman)، کارشناس مسائل سیاسی، در مصاحبه با راشاتودی اذعان داشت: «آمریکا در حال مبارزه با چین و روسیه است. به همین دلیل کاخ سفید حضور فعال در آفریقا را ضروری ارزیابی کرده است». با این وجود اتفاق جدیدی در مورد روش این کشور رخ نداده است.
آمریکا در درجه اول با منابع مالی و کمک‌های اقتصادی یا حمایت های دیپلماتیک حضورش در این منطقه را پر رنگ تر می کند.
این کارشناس علوم سیاسی موسسه مطالعاتی پاریس معتقد است که واشنگتن در پی آن است تا روابط خود را با کشورها به حداکثر برساند و به تبع آن چین را هم از عرصه سیاست بین الملل کنار بزند.
دولت ترامپ در این راه از کشورهای متحد آمریکا بهره می گیرد.
در این میان مغرب کشوری است که مهمترین نقش را در منطقه آفریقا دارد، چرا که توسط دولت های عربی هموراه حمایت می شود.
کارشناسان معتقدند، با توجه به آنکه حضور شرکت های چینی در این منطقه طی دهه ها انجام شده است، آمریکا برای تداوم برنامه خود کار سختی را در پیش دارد.
آفریقا منطقه‌ای غنی از منابع طبیعی است
«دنیل بلیندر» (Daniel Blinder)، استاد دانشگاه بوئنوس آیرس آرژانتین، بر این باور است، آمریکا اقدام جدیدی را آغاز نمی کند. به نظر وی، در واقع در عصر کنونی آمریکا هشدارهایی را دریافت کرده است که بر اساس آن خود را ملزم می بیند تا در میان کشورهای این قاره حضوری مستمر و فعال داشته باشد.
آنچه بیش از همه واشنگتن را نگران ساخته، سرمایه گذاری کلان چین در این قاره و ایجاد زیرساخت‌هایی است که حضور نظامی این غول آسیایی را در آفریقا مستحکم تر می کند. باید دانست، این حضور نظامی چین هم در راستای منافع اقتصادی پکن رقم خورده است.
بلیندر همچنین در مورد رقابت‌های اقتصادی میان قدرت های برتر جهانی گفت، در بسیاری از موارد تشخیص حضور یک بازیگر بین المللی از دیگر بازیگر این عرصه کار پیچیده ای می شود.
به عنوان مثال، شرکت های آمریکایی بسیاری هستند که خط اول تولیدشان در چین قرار دارد و از طریق این کشور است که در آفریقا نیز فعالیت می کنند.
بنابراین، پر واضح است که این رقابت می تواند به نقاط دیگری از جهان نیز کشانده شود.
آفریقا منطقه ای بسیار غنی از منابع طبیعی است؛ این قاره جایی است که میلیونر‌ها می توانند با سود زیاد در نقاط مختلف آن سرمایه گذاری کنند. به همین دلیل است که آمریکا می خواهد از نفوذ بیشتر چین در این منطقه جلوگیری کند.
آمریکا می تواند با حضور در مناطق مختلف نقش مهمی را در بازار و همچنین بخش نظامی آفریقا بازی کند.
تجربه نشان داده است که جنگ های داخلی در این قاره همواره می توانند بار دیگر شکل گیرد و از این طریق دست یابی به منابع کشورها آسان تر انجام شود.
پیامد سخنرانی‌های ترامپ
«فرناندو دیاز» (Fernando Díaz)، کارشناس مسائل آفریقا بر این عقیده است، ترامپ هم مانند کاری که چین انجام داد، با سرمایه گذاری بر روی زیر ساخت های آفریقا می خواهد نفوذ خود را تضمین کند. «اما با این حال، به سبب جنگ اقتصادی و همه مشکلاتی که در کسب درآمد وجود داشته است، پیشرفت آمریکا در آفریقا به کندی صورت می گیرد».
دیاز بر این باور است، آمریکا نفوذ خود را به صورت مستقیم انجام نمی دهد. سخنرانی های ترامپ و زبان سیاسی وی تاثیر خود را بر نوع حکومت ها و رهبران این منطقه می گذارد؛ این موضوع می تواند نتایج بسیار منفی را برای کشورهای کوچک تر به همراه داشته باشد.
برخی از نکاتی که رفتار سیاسی ترامپ نشان می دهند، در ادامه آورده شده است:
یکجانبه گرایی: اقدامات ترامپ در خروج از قراردادهای بین المللی تاثیر منفی بر روند تعاملات بین المللی کشورهای آفریقایی داشته است. به عنوان مثال سال 2017 و در جریان اجلاس اتحادیه کشورهای آفریقایی، برخی از این کشورها از توافقنامه «دیوان کیفری بین المللی» خارج شدند.
پوپولیسم راستگرا: پیروزی ترامپ باعث شده است این پدیده در بسیاری از نقاط جهان رشد پیدا کند. در آفریقا نیز در برخی مناطق، جنبش‌هایی شکل گرفته اند که تحت تاثیر رهبران راست گرا و پوپولیست به دنبال دموکراسی و آزادی بیشتر در کشورشان هستند.
تغییرات آب و هوایی: آفریقا هزینه‌های زیادی را به ویژه در بخش مراقبت های انسانی متحمل شده است. بنابراین حفظ منابع مالی برای کشورهای این منطقه حائز اهمیت است. از همین رو، درست زمانی که دولت ترامپ سعی در کنار گذاشتن توافق های بین المللی در مورد تغییرات آب و هوایی داشت، آفریقا نیز این قبیل موضوعات را رد می کرد.
مترجم: محمد استادولی
141/120
بیشتر بخوانید:
اسپوتنیک: جنگ قدرت در آفریقای‌مرکزی
گسترش حضور نیروهای آمریکایی در آفریقا و تبعات آن/تحلیل
