بنابر اعلام رسانه ها دیدار «بن علی ییلدریم» با «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان در ریاض و پشت درهای بسته انجام شد.
پیش از این نیز مقام ترکیه ای با ملک سلمان پادشاه عربستان دیدار و گفتگو کرده بود.
گفته می شود بررسی راههای گسترش مناسبات دوجانبه و نیز ضرورت واهمیت تقویت روابط ترکیه با عربستان سعودی ازمحورهای اصلی نخست وزیر ترکیه با مقامات ریاض بوده است.
به موجب آنچه در رسانه های دو کشور منتشر شده در این دیدار طرفین بر موقعیت تاریخی قدس و لزوم یک صدایی دنیای اسلام در حمایت از حقوق فلسطینیان تصریح کردند و رأی مثبت به پیش نویس قطعنامه مرتبط با قدس در مجمع عمومی سازمان ملل را پیامی قدرتمند از سوی جامعه جهانی درباره مساله فلسطین عنوان کردند.
ادعای عجیب آنکارا در مواضع مشترک با ریاض
همچنین نخست وزیر ترکیه توسعه روابط تجاری دو کشور و انجام پروژه های مشترک در حوزه صنایع دفاعی را از جمله موضوعات مورد بحت در دیدار با مقامات عربستان سعودی اعلام کرد و مدعی شد آنکارا و ریاض در۹۰ درصد ازموضوعات و راه حلهای مسائل منطقه ای اشتراک نظر دارند.
نگاهی به پیشینه مناسبات دوکشور در سالهای اخیر بویژه درسالهای پس از بیداری اسلامی در کشورهای خاورمیانه فراز و نشیب های متعددی داشته است.
روابط شکننده عربستان و ترکیه
نقطه فرود این وضعیت نیز به نگرانی شدید ریاض درحمایت ترکیه از قطر در صف بندی های اخیر سیاسی منطقه بازمی گردد.
بویژه که ترکیه در این ماجرا بلافاصله پس از تیرگی اخیر مناسبات عربستان سعودی با قطر و با هدف خارج کردن دوحه از تنگناهایی که عربستان برای آن ایجاد کرده بود بر ایجاد پل هوایی میان آنکارا و دوحه تاکید کرد و پس ازبسته شدن مرزهای زمینی قطر و عربستان ترکیه اقدام به انتقال هزاران تن موارد غذایی به دوحه از طریق ایران کرد.
وضعیتی که برسردی مناسبات ترکیه وعربستان بی تاثیر نبود.
روابط سینوسی آنکارا و ریاض اما به این موضوع ختم نمی شود.
بویژه که شروع جنگ داخلی سوریه اگر چه باعث شد ترکیه و عربستان سعودی به یکدیگر نزدیک شوند، اما همین بحران خود به عاملی برای فاصله گرفتن دو کشور از یکدیگر منجر شد و هم اکنون علت اصلی ناپایداری در روابط ترکیه و عربستان را باید در همین موضوع جستجو کرد.
از اینروست که «رمضان بورسا» کارشناس و تحلیلگر مسائل منطقه‌ای ترکیه گفته است: تحولات سوریه نمی‌تواند دلیلی بر اتحاد پایدار استراتژیک ترکیه و عربستان سعودی باشد.
چرا که اگرعلت آغاز اوج گیری دوباره مناسبات آنکارا و ریاض با شکل گیری بحران سوریه بر وحدت نظر دو کشور بر سرنگونی بشار اسد شکل گرفت اما خیلی زود این وحدت نظر جای خود را به اختلاف نظر میان مقامات ریاض و آنکارا داد.
بخصوص که به گفته «رمضان بورسا» پس از سرنگونی بشار اسد هیچ منافع مشترکی بین ترکیه و عربستان سعودی در سوریه وجود نخواهد داشت که باعث پایداری اتحاد استراتژیک بین دو کشور شود.
تفاوت دیدگاهی که ترکیه در سیر تحولات سوریه با عربستان پیدا کرد وآنکارا ناگزیر شد از تاکید برسرنگونی بشار اسد دست بردارد دو طرف را رویاروی یکدیگر قرار داد.
ریشه های اختلاف ترکیه با عربستان
تعدیل سیاست ترکیه در قبال سوریه از یکسو و نگاه متفاوت آنکارا و ریاض در موضوع مقابله و یا حمایت از کردهای سوریه موضوع دیگری بود که بر اختلاف نظر دو کشور در تحولات سوریه منجر شد.
علاوه بر این موضوع تفاوت نگاه دوکشور به موضوع پروژه مذهب‌گرایانه عربستان سعودی و آمریکا برای تشکیل ارتش موسوم به کشورهای سنی در سال 2004 که آنکارا ضمن پذیرش تلویحی آن در عمل با آن همسویی نکرد سبب شد تا ریاض، ترکیه را علت اصلی شکست این پروژه بشناسد.
بیداری اسلامی در تحولات مصر و موضوع مخالفت ریاض با جریان اخوان المسلمین این کشور و جریانهای همسوی آن در منطقه در کنار حمایت آنکارا از این جریانها مضوع دیگر تفاوت و اختلاف نظر ترکیه و عربستان در معادلات منطقه بوده و هست.
کودتای نافرجام 15 جولای 2016 ترکیه
شاید نقطه عطف اختلاف آنکارا و ریاض را بتوان در خشنودی آشکار رسانه های عربستان از واقعه کودتای ناکام در ترکیه دانست.
هر چند که مقامات ریاض هیچگاه آشکارا از تحولات پیش و از پس از کودتای ترکیه سخن نگفتند اما این موضع گیری خنثی موضوعی نبود که از چشم مقامات ترکیه پنهان بماند.
همانطور اکنون در جریان سفر نخست وزیر ترکیه به عربستان مقامات دو کشور نتوانستند درباره اختلاف نظرهای خود سکوت پیشه کنند و ناگزیر از گفت و گو پشت درهای بسته و به دور از چشم خبرنگاران شدند، اما بنابر اصول دیپلماتیک طرف ترکیه ای ناگزیر شد از اشترک نظر 90 درصدی دو کشور در معادلات و تحولات منطقه ای و بین المللی سخن بگوید.134/112
نویسنده: اميرحسين اسدالله منفرد
بیشتر بخوانید:
دمشق: ترکیه، عربستان و قطر در حملات تروریستی سوریه دست دارند
وزیر اوقاف سوریه: عربستان، قطر و ترکیه کشورهای اسلامی نیستند
سیاستهای ترکیه در قبال سوریه عربستان را عصبانی کرد
