موضوعات این مذاکره روابط دوجانبه بین عربستان و آمریکا، مسائل منطقه ای و امکان برداشتن گام های بیشتر در عادی سازی روابط بین ریاض و تل آویو بود.
روابط آمریکا و عربستان سعودی در دوره ریاست جمهوری «جو بایدن» با تنش های متعددی مواجه شده است:
از جمله این تنش ها باید به موضع گیری اولیه دولت بایدن درباره جنگ یمن و وعده تجدید نظر در فروش تسلیحات به ریاض اشاره کرد.
هر چند که بعدها این مساله به فراموشی سپرده شد. مورد دیگر بی اعتمادی فزاینده ریاض به واشنگتن پس از خروج مفتضحانه آمریکا از افغانستان بود که موجب شد تا عربستان سعودی به دنبال شرکای قبال اعتمادتری یعنی چین و روسیه برود.
مساله دیگر بی اعتنایی ریاض به خواسته جو بایدن برای افزایش تولید نفت به منظور جبران کاهش تولید نفت روسیه و نیز کاهش بهای آن بود.
بایدن بارها از عربستان سعودی خواسته است تا با افزایش تولید و عرضه نفت به بازارهای جهانی زمینه کاهش بهای آن را فراهم آورد، اما ریاض اکنون با گسترش بی سابقه روابط با قدرت های رقیب آمریکا یعنی چین و روسیه و تعریف منافع خود جدای از منافع واشنگتن در عرصه انرژی، به این خواسته آمریکا کم محلی کرده و به بهانه های مختلف از اجرای خواسته واشنگتن خودداری کرده است؛ مساله ای که خشم مقامات و قانونگذاران آمریکایی را به دنبال داشته و حتی برخی از آنها خواهان مجازات عربستان سعودی شده اند.
به رغم تهدیدات مکرر واشنگتن اما ریاض و دیگر کشورهای عربی عضو اوپک پلاس با تصمیم اخیر خود برای کاهش 3.7 میلیون بشکه ای نفت نشان دادند که برای سعودی ها منافع دراز مدت و روابط با روسیه و چین از اهمیت دوچندان برخوردار شده است.
مجموع این مسائل در کنار میانجی گری چین بین عربستان سعودی و ایران وعادی سازی روابط دو کشور بیش از پیش موجب نگرانی مقامات واشنگتن شده است. اکنون دولت بایدن خواهان عادی سازی روابط ریاض و تل آویو به عنوان گامی متقابل شده است.
مساله مد نظر دیگر در سفر جیک سالیوان به جده، تلاش برای عملی ساختن پروژه هایی است که موجب افزایش حضور و نفوذ هند در برابر چین در منطقه غرب آسیا شود.
در این راستا، مشاور امنیت ملی آمریکا روز یکشنبه با «آجیت دوال» مشاور امنیت ملی هند و شیخ «تهنون بن زاید آل نهیان» مشاور امنیت ملی امارات دیدار و گفت و گو کرد.
کاخ سفید در بیانیه‌ای با تائید این دیدارها، اذعان کرد: "هدف این ملاقات‌ها پیشبرد دیدگاه مشترک طرفین در مورد منطقه‌ای امن‌تر و خاورمیانه‌ای با رفاه بیشتر در ارتباط با هند و جهان بوده است."
هدف از سفر مشاور امنیت ملی آمریکا به عربستان سعودی
بدین ترتیب به نظر می رسد هدف از سفر مشاور امنیت ملی آمریکا به عربستان سعودی و دیدار با مقامات ارشد سعودی و در کنار آن همتایان هندی، اماراتی و سعودی خود در وهله نخست تلاش برای بازسازی روابط واشنگتن و ریاض و در مرحله دوم ایجاد همکاری های و ائتلاف های جدید به ویژه در بُعد اقتصادی در راستای افزایش سطح روابط هند با کشورهای عربی با هدف مقابله با نفوذ فزاینده چین در غرب آسیا است.
در این راستا، آمریکا، عربستان، امارات و هند درباره یک پروژه بزرگ عمرانی مذاکره می‌کنند که کشورهای حوزه خلیج فارس را از طریق یک شبکه ریلی و نیز خطوط کشتیرانی به هند متصل خواهد کرد.
مذاکرات مشاوران امنیت ملی آمریکا، عربستان، امارات و هند درباره این پروژه مشترک احتمالی در این راستا صورت گرفته است. این پروژه یکی از طرح های اصلی کاخ سفید برای مقابله با افزایش نفوذ چین در این منطقه است.
غرب آسیا یکی از بخش های کلیدی طرح «یک کمربند و یک جاده» چین است.
سالیوان در سخنرانی روز پنجشنبه در اندیشکده «موسسه واشنگتن برای خاور نزدیک» ضمن اینکه مدعی شد یکی از ستون های راهبرد دولت بایدن در غرب آسیا، یکپارچگی منطقه ای است، گفت: "مفهوم اصلی این طرح اتصال جنوب آسیا به غرب آسیا و آمریکا است تا به پیشرفت فناوری اقتصادی و دیپلماسی ما کمک کند. تعداد زیادی پروژه دیگر در راه است و گام های هیجان انگیز جدیدی در ماه آینده برداشته خواهد شد."
به رغم این ادعاها و در واقع رویا پردازی های واشنگتن، اما روند روابط چین با کشورهای عربی در غرب آسیا به ویژه عربستان سعودی حاکی از گسترش فزاینده حضور و نفوذ اقتصادی، تجاری و حتی سیاسی و نظامی پکن در این منطقه به رغم خواسته واشنگتن است.
نویسنده: سيدرضا ميرطاهر
117
