19 کشور شامل آرژانتین، برزیل، استرالیا، چین، آلمان، فرانسه، آمریکا، بریتانیا، هند، اندونزی، ایتالیا، ژاپن، کانادا، مکزیک، روسیه، عربستان سعودی، آفریقای جنوبی، کره جنوبی و ترکیه به علاوه اتحادیه اروپا اعضای گروه 20 هستند که نزدیک به 80 درصد اقتصاد و دو سوم جمعیت جهان را در اختیار دارند. نمایندگان صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی و همچنین سازمان ملل متحد در نشست‌های گروه 20 شرکت می‌کنند. نشست این گروه هر ساله برگزار می‌شود.
غلبه حاشیه بر متن در سه نشست اخیر جی 20
نشست سال 2020 در حالی برگزار می‌شود که نشست سه سال اخیر این گروه حاشیه‌های زیادی داشته است. نشست سال‌های 2017 در هامبورگ آلمان و 2019 در ژاپن تحت تأثیر سیاست دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا و اختلاف‌های وی با دیگر کشورهای صنعتی به خصوص چین قرار داشت. نشست آرژانتین در سال 2018 نیز تحت تاثیر اقدام جنایتکارانه محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان در به قتل رساندن جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار عربستانی مقیم آمریکا قرار گرفته بود.
میزبانی عربستان از جی 20؛ فرصتی که تحت تاثیر کرونا قرار گرفت
اکنون عربستان سعودی در حالی میزبان نشست سال 2020 گروه 2020 است که برای نخستین بار این اجلاس به دلیل شیوع گسترده کرونا به صورت مجازی برگزاری می‌شود. اگرچه برگزاری این نشست برای عربستان یک امتیاز است، اما برگزاری مجازی این نشست و حضور نیافتن سران کشورهای گروه 20 در ریاض سبب شد از یک سو آل سعود و به خصوص شخص محمد بن سلمان، ولیعهد، نتواند از فرصت حضور سران این کشورها بهره‌برداری کند و از سوی دیگر فرصت دیدارهای دوجانبه سران کشورها نیز از بین رفته است.
نشست مجازی جی 20 به میزبانی عربستان
محور اصلی گفت‌وگوها در نشست سال 2020 گروه 20 مقابله مشترک به شیوع گسترده کرونا و کاستن از تاثیرات سنگین این ویروس بر اقتصاد جهانی است. در همین راستا، سازمان‌دهندگان اجلاس گروه 20 اعلام کردند کشورهای عضو گروه 20 بیش از 21 میلیارد دلار برای مقابله با شیوع ویروس کرونا و 11 تریلیون دلار نیز برای حمایت از اقتصاد جهانی اختصاص می‌دهند.
انتقادهای حقوق بشری از میزبانی عربستان از جی 20
عربستان سعودی اولین کشور عربی است که اجلاس جی 20 را میزبانی می‌کند، اما این میزبانی با انتقادهای گسترده‌ای مواجه شده است. یکی از انتقادها از سال‌ها پیش وجود داشت و مربوط به عضویت عربستان در این اجلاس است. منتقدان بر این باور هستند که اساساً عربستان سعودی اقتصاد صنعتی ندارد و اقتصاد رانتی مبتنی بر درآمدهای نفتی دارد و شرایط عضویت در گروه 20 را ندارد.
انتقاد دیگر این است که نشست جی 20 اساساً ماهیت و کارکرد اقتصادی دارد، اما آل سعود از این نشست برای اهداف سیاسی خود بهره می‌گیرد و در تلاش است از این نشست برای تطهیر چهره خشن خود بهره گیرد. آل سعود به خصوص در چهار سال اخیر مرتکب نقض گسترده حقوق بشر در داخل و خارج از عربستان شد. بازداشت گسترده فعالان حقوقی و مدنی و شاهزادگان سعودی، جنگ حدود 6 ساله علیه یمن که بزرگ‌ترین فاجعه بشری دهه‌های اخیر نظام جهانی را رقم زد و همچنین قتل فجیع جمال خاشقجی از مهم‌ترین موارد نقض فاحش حقوق بشر توسط آل سعود است.
بر این اساس، کمیته حقوق بشر پارلمان آلمان با صدور بیانیه‌ای نگرانی عمیق خود را در مورد وضعیت حقوق بشر در پادشاهی عربستان سعودی ابراز داشت و محدودیت‌های سیاسی و پیگرد قانونی مخالفانی که خواستار حمایت از حقوق بشر و اصلاحات دموکراتیک هستند را هم مورد انتقاد قرار داد. «لجین الهذلول»، فعال زن حقوق بشر سعودی که از سال ۲۰۱۸ زندانی است اعضای نشست گروه ۲۰ را ترغیب کرد تا مقامات سعودی را برای آزادی فعالان سعودی بازداشت شده تحت فشار قرار دهند.
این وضعیت سبب بروز این نگرانی می‌شود که نشست گروه 20 به جای اتخاذ تدابیری برای مشکلات اقتصادی جهان، به محلی برای پیگیری اهداف سیاسی به خصوص از جانب کشورهایی نظیر عربستان سعودی تبدیل شود. // 114
نویسنده: سید رضی عمادی
بیشتر بخوانید:
اذعان ولیعهد سعودی به بحران مالی عربستان
عربستان؛ فعالیت‌های پنهان هسته‌ای، زیر پوشش ادعاسازی بر ضد ایران
علل و اهداف همسویی عربستان و اسرائیل ضد اخوان المسلمین
افزایش اجرای حکم اعدام در عربستان
