امام (ع) نمی خواست مزار خود و یارانش در زمینی باشد که متعلق به دیگران است پس صاحبان آن زمینها را فراخواند و تمام آن ملک را به مبلغ ۶۰ هزار درهم از آنها خرید اما با یک شرط دوباره آن را به صاحبانش بخشید. شرط امام (ع) این بود که آنها، کسانی را که برای زیارت امام به کربلا خواهند آمد به سوی مزار ایشان راهنمایی کرده و به مدت سه روز پذیرایی کنند.
چهل روز بعد اولین زائران امام غریب به کربلا رسیدند. جابربن عبدالله انصاری و همسرش از سویی و کاروان ماتم زده و خسته اسراء از سویی دیگر. گویا امام می دانست که عزیزانش به زودی برای دیدار او بازخواهند گشت، به همین دلیل پیش از شهادتش کسانی را مأمور پذیرایی از میهمانان خسته و دلشکسته اش کرد. قبیله بنی اسد یعنی همان اهالی نینوا و غاضریه و صاحبان زمینهای کربلا که حالا امانتدار امام شده بودند، اولین کسانی بودند که به پذیرایی از زائران شهید کربلا همت گماردند.
کاروان جابر در کربلا
شیعیان همیشه به «زیارت اربعین» سفارش شده اند. امام باقر (ع) می فرمایند: «کربلا همان مکانی است که خداوند در آن با موسای کلیم هم سخن شد و با نوح مناجات کرد و آن گرامی‌ترین سرزمین نزد خداست و اگر چنان نبود، خداوند اولیاء خویش و فرزندان پیامبرش را در آن به ودیعت نمی‌نهاد. پس قبور ما را در کربلا زیارت کنید.»
امام حسن عسکرى (ع) پنج چیز را نشانه مومنین دانسته اند که یکی از آنها «زیارت اربعین» است و جالب اینکه ائمه معصومین علیهم السلام برای انجام این زیارت حتی وجود امنیت جانی را نیز شرط نمی دانند، در حالی که وجود چنین امنیتی حتی در انجام فرضیه ای چون حج نیز شرط است. این مسأله نشان از اهمیت زیارت اربعین نزد ائمه علیهم السلام دارد.
امام موسی صدر در کتاب «سفر شهادت» درباره فضیلت زیارت امام حسین (ع) می نویسند: «اسلام واقعی اسلام حسین است و به همین سبب، زیارت با معرفت امام حسین (ع) برای حسینی‌ها بالاتر از هزاران حجی است که یزیدی‌ها بجا می‌آورند. این معنای آن است که می‌گویند زیارت امام حسین (ع) بالاتر از حج و عرفه است، .... بله، هزاران حج صوری با زیارت امام حسین (ع) برابری نمی‌کند، چون حج واقعی و اسلام حقیقی به دست او سیراب شد، رشد کرد و حیات خود را دوباره پیدا کرد.»
پیاده روی اربعین
وقتی زائر و میهمان مهم باشد مسلماً میزبان نیز به همان اندازه مهم است. توفیق میزبانی از زائران حسین (ع)، چیزی نیست که نصیب هر کسی شود.
سالهایی نه چندان دور که رژیم بعثی صدام بر عراق حاکم بود، شیعیان زیادی جان خود و عزیزانشان را در این راه از دست دادند. جاسوسان صدام نه به میهمان رحم می کردند و نه به میزبان. شیعیان مجبور بودند مخفیانه و از بیراهه به زیارت امام شهیدشان بروند، اما اکنون که بساط کفر و ظلم صدامیان به مکر الهی گرفتار شده و خونهای پاک جوانان مسلمان در مقابله با داعش، تا حدودی امنیت را برای این کشور به ارمغان آورده است، نه تنها شیعیان عراق بلکه شیعیان و آزادیخواهان جهان برای زیارت امام مظلوم و غریبشان پا در این راه می گذارند.
سالهاست که جاده های منتهی به کربلا به خصوص جاده نجف به کربلا، شاهد خیل عظیمی از زائران حسین (ع) است و حقا که مردم ستمدیده عراق، وظیفه میزبانی را خوب ادا کردند.
عشایری که در اطراف جاده های منتهی به کربلا حضور داشتند چادرهای خود را در کنار جاده برپا کردند و همه درآمد سالیانه شان را صرف پذیرایی از مومنین و میهمانان حسین (ع) کردند. بسیاری از آنها از شیعیان نیستند اما ارادتشان به امام حسین (ع) کمتر از شیعیان نبوده و نیست.
کم کم مومنین بیشتری از ایران و افغانستان و سایر کشورهای اسلامی خود را به کنار این عشایر رنجدیده اما مهربان و گشاده دست رساندند و مکانهایی را برای استراحت زائران و پذیرایی از آنها آماده کردند. امروزه این موقفهای بین راهی را که مملو از عشق و محبت بر پا کنندگان آنها است، به نام «موکِب» می شناسیم. موکبهایی که اکنون مدتهاست بی قرارِ قدمهای زائران حسین (ع) هستند.
زائران اربعین از راه ها و مسیرهای مختلفی خود را به کربلا می رسانند. مسیر «شط فرات» یکی از جاده‌های پر رفت و آمد، است که از کوفه آغاز می شود و از کنار روخانه فرات به کربلا می رسد. این مسیر به «طریق العلما» معروف است چرا که در زمان رژیم بعث، علما به صورت شبانه از این مسیر به کربلا می رفتند.
بسیاری از زائرین عراقی، از مسیر کاظمین و بغداد و شهر حله، خود را به کربلا می رسانند. اما از آنجا که محبت علی (ع) در قلبهای شیعیان و محبین اهل بیت علیهم السلام می جوشد، بسیاری از زائران دوست دارند پیاده روی اربعین را با زیارت حضرت علی (ع) آغاز کنند و به همین دلیل است که جاده نجف به کربلا این روزها پرترددترین مسیر است و موکبهای زیادی در این مسیر پذیرای زائران هستند.
این جاده حدود هشتاد کیلومتر است و در تمام طول مسیر تیرهای چراغ برق شماره گذاری شده اند که با نام «عمود» شناخته می شوند.
فاصله هر عمود با دیگری پنجاه متر است و تقریباً در هر عمود یک موکب، آماده پذیرایی از زائران است. برخی موکبها، کوچک و برخی دیگر بزرگترند اما همه آنها به یک اندازه، مشتاقانه در انتظار رسیدن زائران هستند. هر کدام از موکبها به نام یکی از یاران و نزدیکان امام حسین (ع) مزین شده است.
به عنوان نمونه عمود هفتاد؛ موکب مختار ثقفی، عمود 125؛ موکب میثم تمار،عمود 145؛ موکب حضرت علی اکبر(ع)، عمود 492؛ موکب قاسم بن الحسن (ع)، عمود 655؛ موکب هانی بن عروه..... و همینطور لشکری از موکبها صف آرایی کرده اند تا برسد به عمود 1452 که مقابل در حرم حضرت عباس (ع) است.
در پیاده روی اربعین میلیونها انسان از بیش از هفتاد ملیت، به عشق حسین (ع) شانه به شانه هم قدم می زنند و البته میزبانان و خدام نیز ملیتهای مختلف دارند.
برادارن افغانستانی با وجود همه مشکلات اقتصادی، امسال در 150 موکب، پذیرای زائران حسین (ع) هستند. تعدادی از این موکبها در مرز افغانستان و ایران و تعدادی دیگر در مسیر پیاده روی در عراق مستقرند. ایرانیان علاوه بر موکبهای مسیر پیاده روی، در داخل ایران نیز در مرزهای ورودی از پاکستان، افغانستان، ترکمنستان، آذربایجان و سایر کشورهای همسایه خود آماده پذیرایی از زوار هستند.
اشتیاق برای خدمت به زائران حسین مرز همه ادیان را نیز پشت سر گذاشته، کارکنان بودایی یک شرکت چینی در مسیر بصره به کربلا چند سالی است، موکبی بر پا کرده و پذیرای میهمانان حسین (ع) هستند.
جالب است که در برخی از موکبها خادمین با ملیتهای مختلف در کنار هم قرار گرفته و با شور و شوقی وصف ناپذیر به زوار خدمت می کنند. یکی از انگلیس، دیگری از ترکیه، شاید کسی از فرانسه و یا عاشق بی نام و نشانی از دانمارک، در اینجا آنچنان به هم نزدیکند که گویی سالهاست یکدیگر را می شناسند.
در عمود 932 یکی از این موکبهای بین المللی به همت دانشجویان مسلمان بنا شده است که علاوه بر خدمات اسکان و پذیرایی، خدمات فرهنگی نیز ارائه می کند. آنها مشتاقانه منتظر گفتگو با مسلمانان جهان هستند و اینچنین است که موکبها را منزلگاه های عشق می نامیم.
اکنون چند سالی هست که غیر از هزاران موکبی که در عراق منتظر زائران حسین (ع) هستند، در ایران نیز موکبهای زیادی برای خدمت رسانی به زائران برپا می شود. و بدین سان موکب ها خود منزلگه عشق حسین (ع) شده اند تا راهیان و زائران اربعین حسینی را در بزرگترین و باشکوه ترین گردهمایی دینی جهان یاری رسانند.
فهیمه ثری
