جایزه نوبل فیزیک ۲۰۲۴ به «جان هاپ‌فیلد» دانشمند آمریکایی و «جفری هینتون» دانشمند کانادایی رسید.

به گزارش خبرگزاری ایران پرس، کمیته نوبل، جایزه نوبل فیزیک امسال را به جان اچ‌.هاپفیلد و جفری ای.هینتون به پاس اکتشافات بنیادی و ابداعاتی که یادگیری ماشینی با شبکه عصبی مصنوعی را ممکن ساخت، اهدا کرد.

این دو دانشمند از فیزیک برای یافتن الگوهایی در اطلاعات استفاده کردند. آنها با استفاده از فیزیک شبکه‌های عصبی مصنوعی را آموزش دادند.

یادگیری ماشینی برای مدت طولانی در  پژوهش‌ها از جمله مرتب‌سازی و تجزیه و تحلیل حجم وسیعی از داده‌ها، اهمیت داشته است. جان هاپفیلد (John Hopfield) و جفری هینتون Geoffrey Hinton از ابزارهای فیزیک برای ساختن روش‌هایی استفاده کردند که به پایه‌گذاری یادگیری ماشینی قدرتمند امروزی کمک کرد. یادگیری ماشینی مبتنی بر شبکه‌های عصبی مصنوعی در حال حاضر انقلابی در علم، مهندسی و زندگی روزمره ایجاد کرده‌اند.

جایزه نوبل به دستاوردهای مهم در رشته‌های فیزیک، شیمی، پزشکی، ادبیات و صلح به یک تا حداکثر سه نفر اهدا می‌شود. 

سال گذشته، جایزه نوبل فیزیک به پی‌یِر آگوستینی، فرنتس کراوس و آن لوییلیه برای پژوهش درخصوص روش‌های تجربی که پالس‌های اتوثانیه‌ای نور را برای مطالعه دینامیک الکترون در ماده تولید می‌کنند به طور مشترک اهدا شد.

دانستنی‌هایی درباره جایزه نوبل فیزیک

در ۲۷ نوامبر ۱۸۹۵، آلفرد نوبل آخرین وصیت‌نامه خود را امضا کرد و بیشترین سهم از دارایی خود را به مجموعه‌ای از جوایز، جوایز نوبل، اهدا کرد. بنا به خواسته نوبل یک بخش از این جوایز به «کسی که مهم‌ترین کشف یا اختراع در زمینه فیزیک را انجام داده باشد» اعطا می‌شود.

نوبل در وصیتنامه‌اش به جایزه فیزیک پیش از سایر جوایز اشاره کرد. در پایان قرن نوزدهم میلادی، بسیاری از مردم، فیزیک را پیشروترینِ علوم می‌دانستند و شاید نوبل نیز چنین نگاهی به این علم داشت. پژوهش‌های خودش نیز ارتباطی تنگاتنگ با فیزیک داشت. از سال ۱۹۰۱ تا ۲۰۲۳ میلادی ۱۱۷ جایزه نوبل فیزیک به ۲۲۵ برنده اعطا شد.

جوان‌ترین برنده، لارنس براگ بود که ۲۵ سال داشت و به همراه پدرش جایزه فیزیک سال ۱۹۱۵ را دریافت کرد.

پیرترین برنده جایزه نوبل فیزیک آرتور اشکین بود که ۹۶ سال داشت. تاکنون پنج زن موفق به دریافت جایزه فیزیک شده‌اند؛ ماری کوری در سال ۱۹۰۳، ماریا گوپرت مایر در سال ۱۹۶۳، دونا استریکلند در سال ۲۰۱۸، آندره‌آ گِز در سال ۲۰۲۰، آن لوییلیه در سال ۲۰۲۳. جایزه نوبل فیزیک توسط فرهنگستان سلطنتی علوم سوئد اعطا می‌شود.

زمان اعلام اسامی برندگان جوایز نوبل ۲۰۲۴

دیروز، دوشنبه اسامی برندگان جایزه پزشکی نوبل اعلام شد و قرار است فردا چهارشنبه برنده جایزه شیمی نوبل اعلام شود.

قرار است برنده جایزه ادبیات روز پنجشنبه (دهم اکتبر، ۱۹ مهر) و برنده جایزه صلح روز جمعه (یازدهم اکتبر، ۲۰ مهر) معرفی شوند. روز دوشنبه (چهاردهم اکتبر، ۲۳ مهر) نیز برنده جایزه اقتصاد معرفی خواهد شد.

112