لبنان از 4 اوت گذشته شاهد تحولات مهمی است. روز 4 اوت انفجار مهیبی در بندر بیروت رخ داد که بیش از 170 کشته و حدود 7 هزار زخمی داشته است. پس از این انفجار تظاهرات مردمی شکل گرفت و معترضان که از حمایت برخی داخلی‌ها و خارجی‌ها برخوردار بودند، شماری از وزارتخانه‌ها را در اختیار گرفتند.
در ادامه نیز حسان دیاب روز 10 اوت از سمت نخست وزیری لبنان کناره‌گیری کرد، اما فعالیت خود را به عنوان نخست وزیر پیشبرد امور ادامه داد. پس از استعفای حسان دیاب، «مصطفی ادیب» روز 31 اوت با رأی اکثریب پارلمان به عنوان مأمور تشکیل کابینه در لبنان انتخاب شد.
فرصت 15 روزه ماکرون به لبنانی‌ها
همزمان با انتخاب نخست وزیر جدید، امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه نیز برای بار دوم طی یک ماه به لبنان سفر کرد. ماکرون نخستین بار 6 اوت و تنها دو روز پس از انفجار بیروت به لبنان رفته بود. ماکرون در سفر دوم خود اعلام کرد کابینه لبنان باید طی 15 روز تشکیل شود. با این حال، با گذشت 17 روز، هنوز مصطفی ادیب موفق به تشکیل کابینه جدید نشده است.
مصطفی ادیب در شرایطی در فرآیند تشکیل کابینه دچار مشکل شده که هم از سوی جریان‌های داخلی و هم بازیگران خارجی برای تصدی پست نخست وزیری لبنان حمایت شده بود. بنابراین، سوال این است که چرا ادیب هنوز نتوانسته است کابینه جدید را تشکیل دهد.
به نظر می رسد در این خصوص دو دلیل عمده وجود دارد.
ساختار سیاسی فرقه‌گرایانه لبنان
دلیل نخست مربوط به ساختار سیاسی فرقه‌گرایانه لبنان است. شیعیان، اهل سنت و مسیحیان به طور مساوی قدرت را در لبنان در اختیار دارند. این ساختار به نوعی هیچ هماهنگی با یکدیگر ندارد و سه ضلع تشکیل دهنده آنها یعنی شیعیان، اهل تسنن و مسیحیان به دنبال سهم خود هستند. اساساً یکی از دلایل اصلی فروپاشی زودهنگام کابینه حسان دیاب نیز مربوط به همین ساختار قومی قدرت در لبنان است.
اکنون نیز در فرآیند تشکیل کابینه، برخی گروه‌های غرب‌گرا تلاش دارند وزارت خانه‌های مهم را در اختیار گیرند و از وزن ائتلاف مقاومت در ساختار قدرت لبنان بکاهند. در همین راستا، فراکسیون «الوفاء للمقاومه» وابسته به حزب‌الله در پارلمان لبنان اعلام کرد برخی افراد در داخل لبنان، نخست وزیر مأمور تشکیل کابینه را از رایزنی با فراکسیون‌‌ها منع می‌‌کنند.
دخالت‌های خارجی به خصوص کارشکنی فرانسه و آمریکا
دلیل دوم تاخیر در تشکیل کابینه مصطفی ادیب مربوط به دخالت‌های خارجی است. فرانسه اگرچه اعلام کرد خواستار تشکیل سریع‌تر کابینه لبنان است، اما رسماً در فرآیند معرفی وزراء و به خصوص وزرای وزارتخانه‌های مهم دخالت می‌کند. برخی منابع لبنانی اعلام کردند فرانسه تلاش می‌کند مانع در اختیار گرفتن وزارت دارایی از سوی جنبش امل یا حزب‌الله لبنان شود، موضوعی که با واکنش نبیه بری، رئیس پارلمان لبنان همراه شد. نبیه بری صراحتاً اعلام کرده که اگر گزینه وزارت دارایی از میان طیف جنبش امل و حزب‌الله لبنان نباشد در تشکیل دولت مشارکت نخواهند کرد.
نکته حایز این است که حزب الله لبنان معتقد است فرانسه مداخله در فرآیند تشکیل کابینه را به دستور آمریکا انجام می‌دهد. از این رو، فراکسیون «الوفاء للمقاومه» در پارلمان لبنان، دولت آمریکا را مسئول برهم زدن تلاش‌‌ها برای تشکیل دولت جدید در آن کشور معرفی کرد.
تاخیر در تشکیل کابینه مصطفی ادیب در شرایطی است که به دلیل تبعات ناشی از انفجار بیروت که دست کم 15 میلیارد دلار خسارت داشته، باید در تشکیل کابینه لبنان تسریع شود و دولت پیشبرد امور جای خود را به دولتی دارای حق تصمیم‌گیری بدهد.//114
نویسنده: سید رضی عمادی
بیشتر بخوانید:
چالش های مصطفی ادیب در حین و پس از تشکیل کابینه
دومین سفر ماکرون به لبنان پس از انفجار بیروت
«مصطفی ادیب»، مأمور تشکیل کابینه جدید لبنان
