تا پیش از به قدرت رسیدن مجدد گروه طالبان در افغانستان در سال گذشته میلادی، آنچه مد نظر قضات دیوان کیفری بین المللی بود بررسی جنایات جنگی نیروهای خارجی مستقر در افغانستان بود که عمدتا نیروهای آمریکایی را شامل می‌شد اما تهدید قضات دیوان از سوی دولت آمریکا بخصوص در دوره ریاست جمهوری «دونالد ترامپ» به تمدید نکردن روادید آنها و نپرداختن سهم خود از بودجه دیوان مانع از بررسی جنایات جنگی نیروهای آمریکایی در افغانستان شد.
این در حالی است که بررسی های کمیته های حقیقت یاب بارها جنایات نیروهای امریکایی در افغانستان را تایید کرده بودند.
«علی واحدی» کارشناس افغان در این باره می گوید: "آمریکایی ها جنایات زیادی را در افغانستان مرتکب شدند که از کشتن خانواده ها، شکنجه و بازداشت‌های غیر قانونی و مُثله کردن اجساد تا آتش زدن قرآن و توهین به مقدسات افغانها را شامل می‌شود، اما هیچگاه و در هیچ محکمه ای به آنها رسیدگی نشد."
یکی از موانعی که موجب تعلل دیوان کیفری بین المللی در بررسی جنایات نیروهای آمریکایی در افغانستان شد، تغییر دادستان آن می باشد که به احتمال زیاد تحت فشارهای آمریکا صورت گرفت.
کریم خان دادستان جدید این دیوان که پس از به قدرت رسیدن مجدد طالبان کار خود را آغاز کرد از قضات دیوان کیفری بین المللی خواست با تغییر اولویتهای تحقیق خود جنایات مرتبط با طالبان و گروه تروریستی داعش را در افغانستان بررسی کنند. وی مدعی شد بررسی جنایات نیروهای آمریکایی در افغانستان دیگر موضوعیت ندارد.
این در حالی است خانواده های بسیاری در افغانستان که عزیزانشان از سوی نیروهای آمریکایی به قتل رسیده اند در دیوان کیفری بین المللی طرح شکایت کرده اند. از اینرو تغییر اولویت رسیدگی به جنایات جنگی در افغانستان به نوعی مختومه اعلام شدن این پرونده هاست.
«سروش امیری» کارشناس مسایل بین المللی در این باره می گوید: "تغییر اولویت بررسی جنایات جنگی در افغانستان به معنای نادیده گرفتن جنایات آمریکایی ها نه تنها در حق مردم افغانستان بلکه در حق بشریت است، زیرا نیروهای آمریکایی هر جا پا گذاشته اند شرارت و جنایت کرده اند که جامعه جهانی امیدوار بود به بخش کوچکی از آن در افغانستان رسیدگی شود."
در هر حال، حضور دو دهه حضور نیروهای آمریکایی در افغانستان مملو از جنایات این نیروها به همراه نیروهای نظامی بریتانیایی است و قطعا بی توجهی دیوان کیفری بین المللی به این جنایات موجب فراموشی و یا تطهیر این نیروها نخواهد شد بلکه دیوان بین المللی به عنوان مرجع قضایی رسیدگی کننده به جنایات جنگی که می تواند پشتوانه و اتکای مردم افغانستان باشد با تغییر اولویت خود در بررسی جنایات جنگی در این کشور و نادیده گرفتن جنایات نیروهای آمریکایی جایگاه خود را در عرصه بین المللی تضعیف می کند که قطعا به نفع یک نهاد قضایی بین المللی که می بایست دادخواه ستم دیدگان باشد نیست.
نویسنده: مجید وقاری
117
