این دوره از انتخابات، در واقع هفتمین دوره انتخابات ریاست جمهوری قزاقستان بوده است. پیش از این، «نورسطان نظربایف» در مدت 29 سال ریاست جمهوری ممتد بر قزاقستان از زمان استقلال این کشور در سال 1991 میلادی، پنج دوره انتخابات برگزار کرده بود که دو دوره آن زودهنگام بود.
برگزاری دو دوره انتخابات اخیر نیز به برگزاری انتخابات در دوران ریاست جمهوری قاسم جومارت توکایف باز می گردد. در حقیقت، پس از کناره گیری نورسلطان نظربایف از کرسی ریاست جمهوری قزاقستان در سال 2019 میلادی، قاسم ژامرت تاکایف به عنوان نخست وزیر این کشور و نماینده تام الاختیار وی بر کرسی ریاست جمهوری قزاقستان تکیه زد.
توکایف با هدف افزایش نفوذ خود در قزاقستان، به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری اقدام کرد. این در حالی بود که توکایف می توانست بیش از دو سال در سمت ریاست جمهوری قزاقستان باقی بماند و پس از آن، انتخابات ریاست جمهوری برگزار کند.
در ششمین دوره انتخابات ریاست جمهوری قزاقستان، قاسم جومارت توکایف بیش از 70 درصد آرا را به خود اختصاص داده بود. اما بر اساس شمارش آرای اخیر انتخابات ریاست جمهوری قزاقستان،«قاسم جومارت توکایف» رئیس جمهوری فعلی، 81.31 درصد از کل آرای شمارش شده هفتمین دوره انتخابات ریاست جمهوری این کشور را کسب کرده است.
در همین ارتباط، کمیسیون مرکزی انتخابات قزاقستان اعلام کرد: توکایف برای هفت سال، زمام امور قزاقستان را در اختیار خواهد داشت. در حقیقت، تا سال 2029 میلادی، قاسم ژامرت تاکایف همچنان در سمت ریاست جمهوری قزاقستان قرار خواهد داشت.
نامزدی زنان در انتخابات ریاست جمهوری قزاقستان برای اولین بار
در این دوره از انتخابات ریاست جمهوری، برای نخستین بار، زنان، امکان نامزدی در انتخابات را به دست آوردند. در همین زمینه، دو تن از زنان قزاق از جمله خانم «سلطنت تورسین‌بکووا» از انجمن دولتی «مادران قزاق در مسیر آینده» و از جمله فعالان شبکه های اجتماعی در قزاقستان و خانم «کاراکات آبدن»، از اتحاد ملی مددکاران اجتماعی حرفه‌ای دو تن از نامزدهای هفتمین دوره انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری قزاقستان بودند.
یکی دیگر از ویژگی های مهم انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری قزاقستان، قرار گرفتن گزینه «هیچکدام» در برگه های رای گیری بود. این گزینه برای نخستین بار است که در تعرفه های انتخاباتی گنجانده شده است. در دوره پیشین انتخابات ریاست جمهوری قزاقستان، سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی که بیش از سیصد ناظر را برای انتخابات به قزاقستان اعزام کرده بود، تاکید کرد: "انتخابات در قزاقستان، هیچوقت کاملاً دموکراتیک برگزار نشده است."
این موضعگیری نهادهای غربی اگر چه براساس تنگ نظری های این دسته از نهادها منعکس می شوند، اما از برخی واقعیت ها نیز در سپهر سیاسی قزاقستان حکایت دارند. در حقیقت، نتیجه آرای انتخابات در قزاقستان را نباید چندان مستحکم قلمداد کرد. علی الخصوص که نامزدهای معرفی شده در مقایسه با رئیس جمهوری فعلی قزاقستان از وزن سیاسی چندانی برخوردار نبوده اند.
ناگفته نماند که انتخابات ریاست جمهوری مطابق با نظام ریاستی جدید در قزاقستان برگزار شد. نظام ریاستی در قزاقستان بنابر نتیجه همه‌پرسی ماه ژوئن سال جاری میلادی در این کشور تغییر کرده است.
بر این اساس، شخص رئیس جمهوری فقط برای یک دوره هفت ساله می‌تواند به عنوان رئیس جمهوری انتخاب شود و دیگر حق شرکت در انتخابات در دوره های بعدی را نخواهد داشت.
به هر حال، همان گونه که پیش از این نیز برخی از محافل سیاسی منطقه پیش بینی کرده بودند، قاسم جومارت توکایف رئیس جمهوری فعلی قزاقستان، در هفتمین دوره انتخابات زودهننگام ریاست جمهوری این کشور با آرای قاطع مردمی به پیروزی رسیده است.
با وجود این پیروزی قاطع و کسب آرای بیش از 83 درصدی تاکایف بر روی کاغذ، بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که با توجه به سوابق انتخابات پیشین قزاقستان، پیروزی اخیر تاکایف، شکننده و غیرقابل اعتماد است.
به عنوان مثال، نورسلطان نظربایف در پنج دوره از برگزاری انتخابات، بدون استثنا با آرای بالای 90 درصد و در یک دوره نیز با بیش از 95 درصد آرا، پیروز مطلق انتخابات ریاست جمهوری قزاقستان بود.
با وجود این، از زمان استعفا در سال 2019 میلادی، با وجود در انحصار داشتن قدرت در حزب حاکم، امنیت دولتی و بسیاری از عناوین پرطمطراق دولتی و قرار دادن بستگان نزدیک و مورد اعتماد خود در پست های حساس در قزاقستان، در مدت کمتر از سه سال، تمامی عناوین ملی و میهنی و حتی امتیازات ریاست جمهوری خود را از دست داده است.
به همین دلیل، کارشناسان می گویند، کسب آرای بیشتر از دیگر نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری قزاقستان به معنای برتری مطلق قدرت سیاسی در این کشور قلمداد نمی شود. با وجود این، کسب نزدیک به 20 درصد از آرای اخذ شده در این دوره از انتخابات ریاست جمهوری قزاقستان را باید یک پیروزی توسط مخالفان دولت آستانه قلمداد کرد.
بر این اساس، آرای مخالفان دولت آستانه از پنج تا ده درصد، به بیش از 16 درصد افزایش یافته است.
نویسنده: محمدعلی طالبی
117
