چگونه تفاوت آرا میان دو نامزد رقیب تنها یک درصد است اما تفاوت آرای الکترال که سرنوشت نهایی و نتیجه انتخابات را رقم می‌زند، به بیش از صد عدد می‌رسد؟
چگونه نامزد برنده انتخابات، اکثریت آرای مردم را به‌دست نمی‌آورد؟ آرای الکترال چیست؟ رأی مردم چگونه در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا محاسبه می‌شود؟
وقتی مردم در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا رأی می‌دهند، در واقع با این رأی به نمایندگانشان در مجمع گزینشگر یا کالج الکترال (electoral college) که شامل 538 عضو است، حکم می‌کنند که به چه‌کسی رأی دهند. یعنی نمایندگان کالج الکترال از خودشان حق رأی ندارند و رأیشان نمادین است و متعلق به نامزدی است که مردم همان ایالت او را انتخاب کرده‌اند.
مثلا در انتخابات 2012 اگر مردم فلوریدا رامنی را انتخاب می‌کردند، نمایندگان آنها در کالج الکترال نمی‌توانستند با اختیار خودشان مثلا به اوباما رأی دهند.
اینکه هر ایالت چه تعداد نماینده در کالج الکترال دارد، به جمعیت آن ایالت و نسبت آن به کل کشور بستگی دارد. ایالت‌های پرجمعیتی مانند کالیفرنیا، تگزاس، نیویورک، فلوریدا، پنسیلوانیا و ایلی‌نویز که بیشترین جمعیت را در میان ایالت‌های آمریکا دارند، بیشترین آرای الکترال را هم به‌خود اختصاص داده‌اند.
کالیفرنیا با 37 میلیون نفر، 55 رای الکترال دارد. یعنی هم در فهرست جمعیتی اول است و هم در فهرست آرای تعیین‌کننده رئیس‌جمهور.
این براساس تعریف مفهوم دمکراسی که حکومت اکثریت بر اقلیت است برنامه‌ریزی شده‌است. ورمونت با 600 هزار نفر جمعیت تنها سه رأی الکترال دارد.
اما نقطه ضعف مهم این نظام انتخاباتی که منتقدان هم به آن اشاره می کنند این است که، ممکن است یک نامزد، اکثریت آرای مردم را به دست نیاورده باشد اما اکثریت آرای الکترال را به‌دست بیاورد و برنده انتخابات شود. این مسئله‌ای است که در انتخابات سال 2000 روی داد.
اما این وضعیت چگونه ممکن است؟
اگر نامزدی اکثریت آرای مردم در 11 ایالت پرجمعیت یعنی کالیفرنیا، نیویورک، تگزاس، فلوریدا، پنسیلوانیا، ایلی‌نویز، اوهایو، میشیگان، نیوجرسی، کارولینای شمالی و جورجیا را به‌دست آورد رئیس‌جمهور می‌شود؛ حتی اگر در 39 ایالت کم جمعیت‌تر هیچ رأیی به‌دست نیاورده باشد. مجموع آرای الکترال آن 11ایالت به 270 می‌رسد و این حد نصابی است که نامزد برنده باید از مجموع 538 رأی الکترال به‌دست آورد.
به این ترتیب چون جمعیت ساکنان 39 ایالتی که به نامزد برنده رأی نداده‌اند، از مجموع شهروندان 11 ایالت اصلی بیشتر است، بنابراین نامزد برنده بدون اینکه رأی اکثریت مردم را به‌دست آورده باشد با مجموع آرای الکترال 11 ایالت پرجمعیت به کاخ سفید می‌رود.
در تاریخ آمریکا تا به حال سه بار این اتفاق روی داده‌است.
نظام انتخاباتی آمریکا متعلق به 300 سال پیش است.
زمانی که بنیانگذاران ایالات متحده همه توجه خود را معطوف به این کرده بودند که در نوشتن قوانین و تعبیه سازوکارهای ساختار سیاسی، ارکانی چون مردم و حکومت، دولت فدرالی و دولت ایالتی مخدوش نشوند.
دو علت عمده برای برگزیدن «سیستم الکترال» در ایالات متحده وجود دارد. نخست اینکه، بنیانگذاران آمریکا انتخابات مستقیم توسط مردم را در برابر سوء استفاده و فساد، آسیب پذیر می دانستند.
در آن هنگام، این دیدگاهی غیر معمول نبود و از منظر بسیاری از افراد دموکراسی حکومت توده های ناآگاه تلقی می شد. امروزه این استدلال دیگر ارزشی ندارد.
دومین علت، که تا امروز نیز موجه باقی مانده، این است که سیستم الکترال در روند انتخابات به ایالت های کم جمعیت تر بهای بیشتری می دهد. به عنوان مثال، کالیفرنیا با جمعیت تقریبی 37 میلیونی خود، ۵۵ رای الکترال دارد، به این مفهوم است که در ازای هر ۶۴۵ هزار نفر، یک رای الکترال وجود دارد. اما آلاسکا که کل جمعیتش ۶۵۰ هزار نفر است دارای ۳ رای الکترال است، یعنی در این ایالت در ازای هر ۲۱۷ هزار نفر، یک رای الکترال وجود دارد.
بسیاری در داخل خود آمریکا هم بر این عقیده‌اند که این سیستم انتخاباتی متناسب با شرایط روز باید تغییر کند. در دهه 70 کنگره تصمیم به تغییر این ساختار انتخاباتی و حذف کالج الکترال گرفت. اما این کار در مراحل پایانی متوقف شد. اکنون حامیان تغییر این سیستم انتخاباتی می‌گویند که باید واسطی به نام کالج الکترال حذف شود و مردم مستقیما رأیشان را به صندوق بیندازند و این رأی به سبد نامزد برنده یا بازنده برود.
