تروئیکای اروپایی مرکب از آلمان، فرانسه و بریتانیا که از اعضای گروه 1+4 هستند در نامه‌ای به شورای امنیت به صراحت اعلام کردند که تعلیق تحریم‌های بین المللی علیه ایران که در توافق هسته ای برجام بر سر آن توافق شده است، بعد از تاریخ 20 سپتامبر کماکان برقرار خواهد بود.
این 3 کشورتاکید کردند، هر تصمیم یا اقدام برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران، فاقد اثر قانونی خواهد بود.
در این نامه آمده است: "ابلاغیه‌ای که ایالات متحده ادعا می‌کند ذیل بند 11 قطعنامه 2231 شورای امنیت صادر و آن را میان اعضای این شورا توزیع کرده فاقد تأثیرات قانونی است و بنابراین، نمی‌تواند رویه‌های پیش‌بینی‌شده ذیل بند 11 را اجرایی سازد. نتیجه آنکه، هر گونه تصمیم و اقدام که بر اساس این رویه یا پیامدهای احتمالی آن اتخاذ شده باشند نیز فاقد تأثیرات قانونی خواهند بود. سه کشور اروپایی به اجرای کامل قطعنامه 2231 که در سال 2015 در تأیید برجام صادر شده است، متعهدند."
موضع گیری رسمی و صریح تروئیکای اروپایی به مثابه ضربه دیگری به کارزار دولت ترامپ برای پیشبرد اهدافش یعنی اعاده تحریم های سازمان ملل علیه ایران محسوب می شود.
اگر تا قبل از این آمریکا به روسیه و چین که از اعضای طیف شرقی گروه 1+4 هستند به عنوان مخالفان اصلی سیاست آمریکا یعنی تشدید فشار علیه ایران در چارچوب کارزار «فشار حداکثری» محسوب می شدند، اکنون واشنگتن حتی در بین متحدان اروپایی خود نیز تنها مانده و حتی آنها نیز حاضر به همراهی با خواسته غیر قانونی دولت ترامپ ضد ایران نیستند.
اروپایی ها بر خلاف دولت ترامپ که حداکثر تلاش خود برای فروپاشی برجام را انجام می دهد، خواهان حفظ آن هستند. هر چند اروپایی ها در راستای منافع خود یعنی حفظ امنیت منطقه ای و بین المللی از طریق ادامه حیات برجام و نیز این امر که برجام را حاصل دیپلماسی اروپایی می دانند، بر ادامه اجرای توافق هسته ای اصرار دارند، اما نباید فراموش کرد که تروئیکای اروپایی اصولا هیچ بهانه ای برای همراهی با آمریکا علیه ایران ندارند.
هر چند ایران در واکنش به عدم اجرای تعهدات اروپایی ها در زمینه اجرایی کردن سازو کار ویژه تبادلات مالی و تجاری با ایران موسوم به «اینستکس» اقدام به کاهش تعهدات برجامی خود در پنج مرحله کرد، اما تهران اعلام کرده است که هر زمان تروئیکای اروپایی و اتحادیه اروپا تعهدات خود در چارچوب برجام را اجرا کنند ایران نیز اقدام مشابهی انجام خواهد داد.
ضمن اینکه استدلال عجیب دولت ترامپ درباره حق واشنگتن در اجرایی کردن خودکار تحریم های سازمان ملل علیه ایران که مبتنی بر ادعای تداوم عضویت آمریکا در برجام با استناد به ذکر نام این کشور در قطعنامه 2231 به عنوان عضو مشارکت کننده در برجام، آن چنان بی اساس و غیر مستدل است که حتی شرکای اروپایی واشنگتن نیز قادر به دفاع از آن نیستند.
اکثریت قاطع اعضای شورای امنیت یعنی 13 عضو از 15 عضو تصریح کرده اند که آمریکا در مه 2018 به مشارکتش در برجام خاتمه داده و بنابراین نمی‌تواند ادعای استفاده از حقوق تصریح‌شده دراین توافق و متن قطعنامه صادرشده برای تأیید آن یعنی قطعنامه 2231 را داشته باشد.
به گفته «جهانبخش ایزدی» کارشناس مسائل بین الملل: "باید در نظر داشت در قطعنامه 2231 قید مشارکت ذکر شده و منظور آمریکا هم این است که شرکت کرده اما تلقی دیگر اعضا همان عضویت است که چون عضو نیست نمی تواند از این ابزار استفاده کند اینجاست که استدلال آمریکایی ها از نظر حقوقی مسموع نیست."
بدین ترتیب هر چند آمریکا با تفسیر خود از مفاد قطعنامه 2231 و ارائه ابلاغیه ای به شورای امنیت در 20 اوت مدعی بازگشت خودکار تحریم های بین المللی علیه ایران از 20 سپتامبر شده، اما هیچ یک از اعضای گروه 1+4 که جزو اعضای دائم و غیر دائم شورای امنیت هستند و نیز بقیه کشورهای عضو غیر دائم این شورا به استثنای جمهوری دومینکن ادعای واشنگتن را قبول نکرده اند.
«آرنه کیسلنکو» Arne Kislenko استاد علوم سیاسی دانشگاه رایرسون کانادا می گوید: "اعضای برجام از آمریکا حمایت نمی‌کنند. در واقع، من هرگز ندیده‌ام که ایالات متحده در سیاست خارجی خود آنقدر مخالف داشته باشد."
به گفته برخی کارشناسان، در صورتی که آمریکا با تفسیر یکجانبه و زورگویانه به دنبال اعلام بازگشت تحریم‌ها علیه ایران از نیمه شب 20 سپتامبر باشد، جدال‌ها در این خصوص ممکن است به مساله تشکیل کمیته ناظر بر اجرای تحریم‌ها منتقل شود.
یک مقام سازمان ملل گفته که شاید آمریکا با ارسال نامه‌ای به رئیس دوره ای شورای امنیت، خواستار تشکیل کمیته ناظر بر اجرای تحریم‌ها و پنل کارشناسان شود، اما شورای امنیت درخواست آمریکا برای ایجاد کمیته ناظر بر اجرای تحریم‌های ایران را نخواهد پذیرفت و «آنتونیو گوترش» دبیر کل سازمان ملل نیز تصریح کرده که دبیرخانه سازمان ملل، درخصوص مسائل مربوط به برجام، خود را با شورای امنیت هماهنگ خواهد کرد.
بدین ترتیب دولت ترامپ حتی در زمینه اجرایی کردن اعاده تحریم های بین المللی علیه ایران با ناکامی دیگری مواجه خواهد شد واین شکست دیگری برای تلاش گسترده ضد ایرانی واشنگتن خواهد بود.
نویسنده: سیدرضا میرطاهر
117
بیشتر بخوانید:
نامه مهم 3 کشور اروپایی به شورای امنیت درباره تحریم‌های ایران
مخالفت شورای امنیت با درخواست آمریکا برای اجرایی شدن مکانیسم ماشه
مخالفت 13 عضو شورای امنیت با درخواست آمریکا برای راه اندازی مکانیسم ماشه
