این سفر اولین دیدار نخست وزیر ژاپن از ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی است که در حساسترین مقطع زمانی ممکن صورت گرفته است. روابط ایران و ژاپن که وارد نودمین سال خود شده است در طول چند دهه اخیر بخش عمده ای از انتظارات متقابل دو کشور را برآورده کرده است.
سفر آبه به تهران از هفته ها پیش از انجام آن در کانون توجه محافل رسانه ای منطقه ای و بین المللی قرار گرفت و گمانه های متفاوتی از مخالفت ژاپن با خروج آمریکا از برجام و تحریم های نفتی علیه تهران تا ایفای نقش میانجی بین روابط بشدت متشنج آمریکا و ایران درباره اهداف این سفر مطرح شد.
به خصوص آنکه دیدار و رایزنی های آبه با مقامات ایران چند روز پس از حضور «دونالد ترامپ» رییس جمهوری آمریکا در توکیو و گقتگوهای وی با نخست وزیر ژاپن انجام شده است که همین مسئله موجب شد تا محافل رسانه ای در جهان این سفر را در پیوند با پرونده ایران و آمریکا تحلیل کنند.
درخواست ژاپن و شماری از خریداران عمده نفت ایران از جمله هند، کره جنوبی و چین برای معافیت از تحریم های نفتی آمریکا ضد تهران نشان داد که برغم روابط راهبردی توکیو و واشنگتن اما مقامات حزب حاکم لیبرال دموکرات ژاپن بنا به ملاحظات ملی خود حاضر به پذیرش و همراهی با سیاست های تحریمی کاخ سفید علیه ایران نیستند و آنرابر خلاف اصل حداکثرسازی منافع ملی می دانند.
«کویچیرو تاناکا» کارشناس مسائل سیاسی در ژاپن گفت در این باره گفت: "آبه می تواند با اقدام عملی دولت ژاپن برای خرید نفت از ایران برغم تحریم های آمریکا، استقلال خود را ثابت کند و اعتماد رهبران ایران در حمایت از اجرای برجام را بدست آورد."
به همین دلیل است که دولت ژاپن ضمن درخواست از آمریکا برای معافیت از تحریم خرید نفت ایران با درخواست ترامپ برای کاهش معنادار تعرفه های گمرکی و دسترسی های بیشتر شرکت های آمریکایی به بازار مصرف محصولات کشاورزی مخالفت کرده است.
درچنین شرایطی که دولت توکیو سیاست مخالفت با زیاده خواهی آمریکا برای افزایش سهم بازارشرکت های این کشور در ژاپن را در پیش گرفته است.
بنابراین سفر آبه به تهران را باید در چارچوب برنامه مستقل راهبردی این کشور برای توسعه همکاری های همه جانبه با ایران به عنوان قدرت موثر و تعیین کننده غرب آسیا دانست که می تواند نوعی رقابت با چین برای تعمیق مناسبات با تهران باشد.
این دیدگاه مطرح است که نخست وزیر ژاپن در چارچوب استراتژی گسترش روابط بین شرق و غرب آسیا در سفر به تهران ضمن اعلام مجدد حمایت کشورش از اجرای برجام به عنوان یک سند بین المللی که پشتوانه قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل را دارد، درصدد پدیداری شرایطی است که جریان آزاد صادرات نفت ایران به ژاپن برقرار بماند.
همچنین حزب حاکم لیبرال دموکرات ژاپن برای خروج از سیطره نفوذ آمریکا درصدد است از لحاظ سیاسی به بازیگری پرنفوذ و تاثیرگذار در تحولات قاره آسیا تبدیل شود که این راهبرد ضمن آنکه موجب تقویت جایگاه توکیو در منطقه و افزایش توانایی رقابت پذیری با چین می شود می تواند موقعیت حزب آبه در انتخابات اینده ژاپن را در مواجهه با رقبا مستحکم کند.
135/116
نویسنده: محمدرضا عسگری
بیشتر بخوانید:
نخست وزیر ژاپن راهی ایران شد
سفر آبه به تهران؛ "فصلی نو" از روابط دو کشور بزرگ شرق و غرب آسیا/ تحلیل
سفیر ایران در ژاپن: سفر "آبه" به تهران نقطه عطفی در روابط دو کشور است
